Chùa Đọi Sơn – Hà Nam: Cổ tự 1000 năm tuổi độc đáo với kiến trúc độc đáo và giá trị văn hóa lịch sử.
Khám phá chùa Đọi Sơn – cổ tự linh thiêng 1000 năm tuổi, di tích văn hóa quan trọng của Việt Nam. Cùng Hải Âu Travel khám phá kiến trúc độc đáo, lịch sử hào hùng và những điều thú vị khác của ngôi chùa này trong bài viết này.
1. Giới thiệu tổng quan chùa Đọi Sơn
Núi Đọi, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, Hà Nam.
Chùa Đọi Sơn, ngôi chùa cổ kính hơn 1000 năm tuổi tọa lạc trên núi Đọi hùng vĩ, cách Hà Nội 50km về phía Nam, là điểm đến tâm linh huyền bí thu hút du khách. Ngôi chùa được ví như con rồng khổng lồ hướng về kinh thành Thăng Long, nên còn được gọi là Diên Linh tự hay chùa Long Đọi Sơn.
Chùa Đọi Sơn: 1000 năm linh thiêng (Ảnh: VietNamNet)
Nằm giữa không gian rộng lớn, chùa Long Đọi Sơn uy nghi lưng tựa núi Điệp, được bao bọc bởi ba dòng sông uốn lượn. Dưới chân núi, chín giếng nước tự nhiên, được người dân gọi là chín mắt rồng, ẩn hiện giữa khung cảnh hữu tình.
Con đường lên chùa Đọi Sơn uốn lượn theo sườn núi, với gần 400 bậc đá xẻ, đá phiến meo tạo nên một hành trình tâm linh thanh tịnh, được bóng cây cổ thụ che mát.
Bậc thang chùa Đọi Sơn xanh mát, cây cối bao quanh. (83 ký tự)
Chùa Đọi Sơn, không chỉ là điểm hành hương linh thiêng, còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và tín ngưỡng đặc sắc. Lễ hội chùa Đọi Sơn và Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút đông đảo du khách, tăng ni, phật tử về tham dự, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Chùa Đọi Sơn – nơi giao hòa giữa hình sông, thế núi, sắc nước và màu trời. Cảnh quan thiên nhiên tuyệt vời, mang đầy giá trị thẩm mỹ và nhân văn sẽ mở ra trước mắt bạn một thế giới linh thiêng và bình yên giữa vùng Hà Nam. Hãy đến và khám phá!
Cổng tam quan chùa Đọi giữ nguyên kiến trúc xưa (Ảnh: Dương Tử Hồng).
Kiến trúc cổ tự trên núi Long Đọi độc đáo.
Chùa Đọi Sơn tọa lạc trên diện tích rộng 10.000m2, nổi bật với kiến trúc truyền thống thời nhà Lý, mang đậm nét uy nghi và cổ kính. Khuôn viên chùa bao gồm các công trình chính như chính điện, tòa Tam Quan, bàn cờ người, điện Mẫu, nhà bia, tòa Tam Bảo và hậu điện, tạo nên một không gian linh thiêng và thanh tịnh.
Chùa Đọi cổ kính, mang nét đẹp khó tả.
Cổng tam quan cổ kính, nhuốm màu rêu phong, dẫn lối du khách đến với chùa Đọi – nơi lưu giữ tấm bia Sùng Thiện Diên Linh, báu vật gần 900 năm tuổi. Bia đá ghi lại công lao của vua Lý Nhân Tông, cùng câu chuyện xây dựng chùa Long Đọi và bảo tháp, tạo nên bức tranh lịch sử và văn hóa sống động, đầy giá trị.
Bia Sùng Thiện Diên Linh, hơn 900 tuổi (Bảo tàng Lịch sử Quốc gia)
Chùa Đọi Sơn hướng Nam, trước sân là bàn cờ hình người rộng khoảng 50m2, nơi diễn ra các trận đấu cờ sôi nổi trong mùa lễ hội.
Bước lên sân chùa, bạn sẽ đi qua 24 bậc đá, ngang qua những dãy nhà động tội với 10 cửa ngục, lời nhắc nhở về giá trị chân thiện mỹ cho bất kỳ ai đến thăm.
Chùa thờ cúng chư Phật. (Ảnh: VietNamNet)
Chùa Đọi Sơn có kiến trúc chính là tòa Tam Bảo, gồm 7 gian bái đường và 3 gian Thượng điện thờ Phật, với Đức Phật Di Lặc ở vị trí trung tâm.
Hậu điện chùa, nối thông với hành lang, là nơi thờ tự trang nghiêm, tôn vinh Quan Âm Nam Hải, Quan Âm Tống Tử, Đức Át Nan, Đức Địa Tạng và những danh nhân triều Lý có công với đất nước. Nơi đây cũng là minh chứng cho lòng biết ơn sâu sắc đối với các nhân vật lịch sử như Thái úy Lý Thường Kiệt, vua Lý Nhân Tông và vương phi Ỷ Lan.
Tượng thờ tinh xảo (Ảnh: VOV)
Chùa Phật toát lên vẻ trang nghiêm (Ảnh: VietNamNet)
Hành lang La Hán (Ảnh: VietNamNet)
Khu vực phụ bên trái chùa là quần thể 5 gian nhà Tổ, kiêm nhiệm chức năng giảng đường, nhà khách, nhà bếp, tăng phòng, tạo thành một cụm kiến trúc chữ U hài hòa. Phía Tây là khu vườn tháp, lưu giữ những di tích tháp từ thời Nguyễn. Bên phải chùa là điện Mẫu, góp phần tăng thêm sự linh thiêng cho không gian.
Lăng mộ các đời trụ trì chùa. (Ảnh: Nguyên Trần)
3. Kinh nghiệm tham quan chùa Đọi Sơn
3.1 Thời điểm lý tưởng đến viếng chùa
Chùa Long Đọi Sơn mở cửa đón du khách quanh năm, bất kể ngày, tuần hay mùa. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng nhất để viếng chùa là từ tháng Giêng đến hết tháng Tư âm lịch. Đặc biệt, tháng Ba âm lịch, chùa thường diễn ra các lễ hội, mang đến cơ hội trải nghiệm văn hóa độc đáo, chiêm bái và tham gia các hoạt động truyền thống.
Chùa Đọi rực rỡ sắc xuân lễ hội.
3.2 Đường về với đất Phật thiêng liêng
Nằm trên đỉnh núi Đọi, thuộc thôn Đọi Nhất, xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, chùa Long Đọi Sơn cách trung tâm thành phố Phủ Lý khoảng 12km về hướng Đông Bắc. Từ quốc lộ 1A, bạn rẽ phải vào tỉnh lộ 9711 gần UBND xã Tiên Tân, đi khoảng 5km rồi rẽ phải vào thôn Đọi Nhất. Núi Đọi sẽ hiện ra trước mắt bạn. Để lên chùa, bạn sẽ phải leo gần 400 bậc đá phiến lên đỉnh núi.
3.3 Đến chùa Đọi Sơn thì làm gì?
3.3.1 Lắng nghe câu chuyện lịch sử của ngôi chùa
Chùa Long Đọi Sơn, được khởi dựng vào năm 1054 dưới sự chủ trì của vua Lý Thánh Tông và Vương Phi Ỷ Lan, là một công trình tâm linh lịch sử. Năm 1121, vua Lý Nhân Tông tiếp tục tôn tạo và xây dựng bảo tháp Sùng Thiện Diên Linh, góp phần tô điểm thêm cho vẻ uy nghi của ngôi chùa.
Khi vua Lý Nhân Tông du ngoạn dọc sông Châu Giang và đến thăm núi Đọi, vẻ đẹp thơ mộng của cảnh sắc nơi đây đã khiến ông vô cùng ấn tượng. Chính vì vậy, nhà vua đã đặt tên cho ngôi chùa là Long Đọi Sơn và tháp là Sùng Thiện Diên Linh.
Chùa Long Đọi Sơn đã trải qua nhiều biến cố thăng trầm, đặc biệt là trong thời kỳ giặc Minh xâm lược nước ta vào đầu thế kỷ XV. Chùa bị tàn phá nặng nề. Đến cuối thế kỷ XVI, năm 1591, nhân dân địa phương đã chung tay góp sức, khôi phục lại ngôi chùa, mang lại giá trị văn hóa và tâm linh cho cộng đồng.
Chùa Đọi cổ kính, hơn 1000 năm tuổi. (Ảnh: Aoki Steve)
Chùa Long Đọi Sơn được trùng tu lớn vào năm Tự Đức thứ 13, bao gồm việc sửa sang tiền đường, thượng điện, nhà tổ và gác chuông. Năm 1864, chùa tiếp tục được tu bổ phần hành lang, đúc thêm tượng Di Lặc và khánh đồng, khánh đá mới.
Chùa Long Đọi Sơn, một biểu tượng lịch sử và văn hóa, đã hứng chịu sự tàn phá nặng nề trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Sau hòa bình, chính quyền và người dân địa phương quyết tâm phục hồi ngôi chùa, giữ gìn vẻ đẹp và tầm quan trọng của nó. Năm 1958, một lần sửa chữa lớn đã hoàn thành, khôi phục những công trình chính, góp phần tôn vinh di sản lịch sử và văn hóa của chùa.
Đầu những năm 2000, nhận thức rõ giá trị lịch sử – văn hóa của chùa Long Đọi Sơn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng UBND tỉnh Hà Nam đã quyết tâm đầu tư tu bổ, tôn tạo một số công trình, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản quý báu này.
3.3.2 Chiêm ngưỡng các di vật hơn 1000 năm tuổi
Chùa Đọi Sơn – ngôi chùa cổ kính với lịch sử lâu đời, là điểm đến hấp dẫn du khách bởi những di tích và hiện vật quý giá, đậm đà giá trị lịch sử và văn hóa. Nếu có dịp ghé thăm vùng đất Hà Nam, đừng bỏ qua cơ hội chiêm ngưỡng những báu vật độc đáo tại chùa Đọi Sơn.
Bia tháp Sùng Thiện Diên Linh, tọa lạc tại chùa Long Đọi Sơn, là một kiệt tác nghệ thuật. Bệ bia đá lớn được trang trí bởi hai đôi rồng nước chạm khắc tinh xảo, quấn lấy nhau, tạo nên sự uy nghi và độc đáo.
Tượng Kim Cương tại chùa Long Đọi Sơn là tập hợp 6 pho tượng thần hộ vệ thời Lý, được điêu khắc nổi trên đá theo phong cách phù điêu. Mỗi pho tượng cao bằng người thật, khoác áo giáp võ quan, được tô điểm tỉ mỉ bởi hoa văn xoắn và dải hoa, tạo nên vẻ đẹp độc đáo, phản ánh trình độ nghệ thuật điêu khắc tinh xảo của thời kỳ này.
Tượng Kim Cương toát lên vẻ huyền bí. (41 kí tự)
Chùa Long Đọi Sơn không chỉ sở hữu tượng Kim Cương uy nghi mà còn lưu giữ một tuyển tập 4 pho tượng đầu người mình chim độc đáo bằng đá thời Lý. Những tác phẩm điêu khắc tinh xảo này, mang dáng vẻ của các nhạc công, là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa độc đáo giữa nghệ thuật Chămpa và Đại Việt thời Lý.
Tượng chim đầu người ấn tượng. (Ảnh: iViVu)
Chùa Long Đọi Sơn không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính mà còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá. Ngoài những mảnh gốm trang trí hình vũ nữ múa và rồng thời Lý, chùa còn sở hữu chuông cổ, khánh cổ, lư hương đồng và hệ thống tượng Phật phong phú. Tất cả những di vật này góp phần tôn vinh giá trị văn hóa và lịch sử của ngôi chùa.
Chùa Đọi Sơn là điểm hành hương tâm linh linh thiêng, đồng thời là bảo tàng lịch sử sống động, lưu giữ những giá trị văn hóa sâu sắc. Nơi đây mang đến cảm xúc thiêng liêng, ấn tượng khó quên cho du khách. Hãy bổ sung Chùa Đọi Sơn vào hành trình khám phá Hà Nam của bạn!
Nguồn: Tổng hợp
