Bảy Kỳ Quan Thế Giới Cổ Đại: Những Kiến Trúc Huyền Thoại Bị Thời Gian Xoá Nhòa
Khám phá bảy kỳ quan thế giới cổ đại, được Antipater xứ Sidon (thế kỷ thứ 2-1 trước Công nguyên) biên soạn, sẽ đưa bạn đến với những thành tựu kiến trúc và điêu khắc độc đáo của Địa Trung Hải và Trung Đông cổ đại. Hãy cùng tìm hiểu về danh sách huyền thoại này!
Thời kỳ Hy Lạp hóa chứng kiến sự gia tăng nhu cầu về hướng dẫn du lịch khi du khách ghi lại hành trình và liệt kê các di tích ấn tượng. Những điểm đến hấp dẫn này ban đầu được gọi là theamata (cảnh quan), sau đó là thaumata (kỳ quan). Qua thời gian, danh sách thu hẹp lại chỉ còn bảy kỳ quan. Herodotus (thế kỷ thứ 5 TCN) và Callimachus xứ Cyrene (thế kỷ thứ 3 TCN) là những người đầu tiên biên soạn danh sách này, nhưng danh sách của họ đã thất truyền. Danh sách được công nhận hiện nay thuộc về Philo xứ Byzantium (thế kỷ thứ 3 TCN) và Antipater xứ Sidon (thế kỷ thứ 2 TCN). Danh sách này phản ánh quan điểm của người Hy Lạp thời bấy giờ, chỉ bao gồm những công trình quanh khu vực Địa Trung Hải mà họ cho là vĩ đại, tượng trưng cho đỉnh cao của nền văn minh nhân loại.
Kỳ quan thế giới: Đại kim tự tháp Giza
Đại kim tự tháp Giza ở Ai Cập cổ đại là kỳ quan duy nhất trong bảy kỳ quan thế giới cổ đại còn tồn tại đến ngày nay. Xây dựng vào khoảng năm 2.500 TCN cho Pharaoh Khufu, lăng mộ đồ sộ này cao 146,5 m và đã trường tồn qua hơn 4500 năm. Việc xây dựng kim tự tháp Giza là một kỳ tích kỹ thuật cổ đại, đòi hỏi nỗ lực khai thác và vận chuyển hơn 2,3 triệu khối đá từ nhiều địa điểm khác nhau.
Đại kim tự tháp Giza, hay kim tự tháp Khufu, không đơn độc. Con trai ông là Khafre và cháu trai là Menkaure cũng xây dựng lăng mộ của mình cạnh đó, tạo nên một quần thể độc đáo gồm 3 kim tự tháp, thu hút khách tham quan từ thời cổ đại. Mỗi kim tự tháp chứa 3 phòng chính: phòng của Vua, Nữ hoàng và phòng dưới lòng đất. Cùng với Tượng Nhân sư Ai Cập, chúng tạo nên quần thể kim tự tháp Giza hùng vĩ.
Kim tự tháp Giza, di sản của vương quốc Cổ Ai Cập, được xây dựng cách đây khoảng 4.500 năm. (Ảnh: Nick Brundle/Getty Images)
Vườn treo Babylon: kỳ quan tình yêu cổ đại.
Vườn treo Babylon, được cho là do Vua Nebuchadnezzar II xây dựng vào thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên, được truyền thuyết gắn liền với Nữ hoàng Semiramis huyền thoại, nên còn được gọi là vườn treo Semiramis. Tác phẩm kiến trúc đồ sộ này là một chuỗi bậc thang trồng đầy cây xanh, tạo nên một ốc đảo xanh mát giữa sa mạc. Điểm nổi bật của vườn treo chính là hệ thống tưới nước tự động, tuy nhiên, nguyên lý hoạt động của nó vẫn là một bí ẩn cho đến nay.
Truyền thuyết kể rằng Vườn treo Babylon là món quà của vua Nebuchadnezzar II dành tặng cho hoàng hậu Amtis xứ Media, người luôn nhớ về những ngọn núi xanh của quê hương. Để an ủi hoàng hậu, nhà vua đã cho xây dựng những ngọn núi nhân tạo đầy cây cối, tái hiện khung cảnh quen thuộc của quê nhà. Kỳ quan này, biểu tượng cho tình yêu của nhà vua, cuối cùng đã bị phá hủy bởi một trận động đất vào thế kỷ thứ 1.
Vườn treo Babylon, món quà của vua Nebuchadnezzar II tặng vợ mình, Amtis xứ Media.
3. Đền Artemis ở Ephesus
Đền Artemis, hay Artemiseion ở Ephesus, là một công trình kiến trúc đồ sộ dành riêng cho việc thờ phụng Nữ thần Artemis, hay Diana. Nổi tiếng đến mức nhiều người nhầm lẫn nó với Đền Artemis ở Corfu. Ngôi đền ban đầu bị phá hủy trong một trận lụt vào thế kỷ thứ 7 TCN, nhưng được xây dựng lại vào thế kỷ thứ 6 TCN. Vua Croesus xứ Lydia được cho là đã tài trợ phần lớn cho công trình tái thiết. Đền Artemis là một công trình đồ sộ với chiều dài 115 m và rộng 55 m, khẳng định sự uy nghi và quyền năng của nữ thần.
Ngôi đền, được xây dựng bằng đá cẩm thạch lấp lánh vàng, khác biệt hẳn với những ngôi đền cùng thời. Dù trải qua nhiều lần phá hủy và tái thiết, phiên bản nổi tiếng nhất lại bị thiêu rụi bởi Herostratus, kẻ cố tình hủy hoại ngôi đền trong đêm Alexander Đại đế chào đời.
Đền Artemis ở Ephesus: Nơi thờ phụng Nữ thần Artemis (Ảnh: drivethruhistory)
Tượng thần Zeus ở Olympia tôn vinh vị vua của các vị thần Hy Lạp.
Phidias, bậc thầy điêu khắc lỗi lạc của thời cổ đại, đã sáng tạo ra bức tượng thần Zeus tại Olympia vào thế kỷ thứ 5 TCN. Được làm bằng vàng và ngà voi, tác phẩm mô tả vị thần quyền năng ngồi trên ngai vàng, tay cầm bức tượng nữ thần chiến thắng Nike và vương trượng đính hình con đại bàng. Bức tượng uy nghi được đặt trong đền thờ thần Zeus tại Olympia, với chiều cao ấn tượng (gần 12,5 m), khiến người ta đùa vui rằng nếu thần Zeus muốn đứng dậy, ông sẽ đập đầu vào trần nhà.
Bức tượng được bảo quản trong một ngôi đền, nơi một bể dầu giúp duy trì độ ẩm tối ưu. Năm 426, đền bị phá hủy và nhiều người tin rằng tượng cũng bị phá hủy cùng lúc. Tuy nhiên, một số nhà sử học cho rằng tượng đã được chuyển đến Constantinople (nay là Istanbul) và bị phá hủy khoảng 50 năm sau đó.
Tượng thần Zeus, một trong Bảy Kỳ quan Thế giới Cổ đại, là kiệt tác của nhà điêu khắc Hy Lạp Phidias, người cũng tạo ra tượng Athena ở đền Parthenon. (Ảnh: bản thảo kiến trúc lịch sử của Johann Bernhard Fischer von Erlach)
5. Lăng mộ ở Halicarnassus
Giống như các pharaoh Ai Cập xây dựng kim tự tháp đồ sộ làm lăng mộ, Satrap Mausolus người Ba Tư của Caria cũng quyết định xây dựng một lăng mộ cho mình và vợ đồng thời là chị gái, Artemisia II. Lăng mộ Halicarnassus (Bodrum, Thổ Nhĩ Kỳ), cao khoảng 45m, là tác phẩm của kiến trúc sư Hy Lạp Satyros và Pythius của Priene. Bốn mặt của công trình đồ sộ này được trang trí bằng các phù điêu của bốn nhà điêu khắc nổi tiếng Hy Lạp: Leochares, Bryaxis, Scopas và Timotheus.
Artemisia, người vợ yêu quý của Mausolus, tiếp tục công việc xây dựng lăng mộ sau khi ông qua đời. Tuy nhiên, bà cũng ra đi trước khi công trình hoàn thành. Các kiến trúc sư và nhà điêu khắc, nhận thức được tầm vóc của dự án, quyết tâm hoàn thành nó, xem đó không chỉ là lăng mộ cho vị vua Caria mà còn là một minh chứng cho tài năng của họ. Lăng mộ Mausolus, một kỳ quan thế giới cổ đại, chỉ xếp sau kim tự tháp Giza về tuổi thọ. Nó bị phá hủy bởi động đất vào thế kỷ 15.
Lăng mộ Halicarnassus, xây dựng cho vua Mausolus của Caria vào khoảng năm 350 TCN. (Ảnh: © Dorling Kindersley/Getty Images)
6. Tượng thần Mặt Trời ở Rhodes
Colossus of Rhodes là một bức tượng đồng khổng lồ của thần Helios (Mặt trời) trên đảo Rhodes, một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại. Được tạo ra bởi nhà điêu khắc Chares of Lindus, bức tượng cao 32 mét và được xây dựng trong vòng 12 năm (294-282 trước Công nguyên).
Tượng Colossus of Rhodes, một kỳ quan thế giới cổ đại, quá lớn và không ổn định để tồn tại lâu dài. Một trận động đất vào năm 225/226 TCN đã khiến bức tượng sụp đổ. Nhà tiên tri Delphi cho rằng tai họa này là do người dân Rhodes xúc phạm thần Helios, dẫn đến quyết định không tái thiết. Tàn tích của Colossus tồn tại cho đến khi người Ả Rập xâm lược vào năm 654. Bức tượng là tác phẩm điêu khắc cao nhất trong thế giới cổ đại và là biểu tượng thường được in trên tiền đúc của người Rhodian.
Tượng thần Mặt Trời Rhodes, biểu tượng tham vọng của thời Hy Lạp hóa, là bức tượng cao nhất thời kỳ này. (Ảnh: ancient-origins)
7. Ngọn hải đăng Alexandria
Ngọn hải đăng Alexandria, kỳ quan cuối cùng trong danh sách bảy kỳ quan thế giới cổ đại, nổi tiếng là ngọn hải đăng vĩ đại nhất thời cổ đại. Công trình của kiến trúc sư Sostrates xứ Cnidus, ngọn hải đăng được xây dựng trên đảo Pharos (tên Hy Lạp của “hải đăng”) ở bến cảng Alexandria. Ước tính chiều cao của nó vượt quá 110 mét, khiến nó trở thành tòa nhà cao thứ hai vào thời đó, chỉ sau đại kim tự tháp Giza.
Khác biệt với những ngọn hải đăng hiện đại, Ngọn hải đăng Alexandria được xây dựng theo ba tầng dốc vào trong, với cấu trúc bằng đá cẩm thạch và vữa chì. Tầng thấp nhất hình vuông, tầng tiếp theo bát giác và tầng trên cùng hình trụ. Mặc dù có nhiều lời đồn về sự sụp đổ cuối cùng, nguyên nhân khả dĩ nhất là do 22 trận động đất từ năm 320 đến 1323, khiến nó ngừng hoạt động. Độ nổi tiếng của Ngọn hải đăng Alexandria đã khiến hòn đảo Pharos nơi nó tọa lạc trở thành nguồn gốc của từ “ngọn hải đăng” trong nhiều ngôn ngữ, ví dụ như “phare” trong tiếng Pháp.
Ngọn hải đăng Alexandria, công trình nhân tạo cao thứ ba thời cổ đại, là nguồn cảm hứng cho các ngọn hải đăng hiện đại. (Ảnh: © Sergey Kamshylin/Fotolia)
Hải Âu Travel đã tổng hợp thông tin hữu ích về bảy kỳ quan thế giới cổ đại, giúp bạn hiểu rõ hơn về những công trình ấn tượng trong lịch sử loài người. Bạn có thể thắc mắc tại sao Vạn Lý Trường Thành hay Đấu trường La Mã không được đưa vào danh sách. Câu trả lời đơn giản: Đấu trường La Mã được xây dựng sau thời kỳ Hy Lạp hóa, còn Vạn Lý Trường Thành nằm ngoài tầm với của du khách Hy Lạp.
Nguồn: Tổng hợp.
