Chùa Bà Nước Mặn: Di sản văn hóa ẩn mình trong phố cổ Cần Thơ

Chùa Bà Nước Mặn, di tích gắn liền với cảng thị Nước Mặn một thời huy hoàng ở Bình Định, chờ bạn khám phá cùng Hải Âu Travel.

1. Đôi nét về Chùa Bà Nước Mặn

Thôn An Hoà, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, Bình Định.

Vé vào cửa: Miễn phí

Viếng chùa Bà Nước Mặn lý tưởng vào buổi sáng 7h30 – 11h30 hoặc chiều 14h00 – 17h30.

Chùa Bà Nước Mặn, với kiến trúc độc đáo và sự linh thiêng nổi tiếng, là nơi thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu – vị thần bảo vệ tàu thuyền trên biển, được người dân địa phương tôn kính. Ngôi chùa gắn liền với sự phồn thịnh của cảng thị Nước Mặn trong suốt gần 4 thế kỷ, từ thế kỷ XVI đến cuối thế kỷ XIX. Mỗi dịp xuân về, chùa trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách và người dân thập phương, góp phần lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng đất này.

Lễ hội Chùa Bà – Cảng thị Nước Mặn tại thôn An Hòa, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2022. Lễ hội là một trong những lễ hội dân gian truyền thống của tỉnh, thu hút đông đảo người dân và du khách mỗi dịp đầu năm.

Khám phá 9 địa điểm du lịch Bình Định đẹp mê hồn, khiến bạn chẳng muốn rời đi!

Chùa Bà Nước Mặn (Bình Định) nổi tiếng với kiến trúc độc đáo và sự linh thiêng. (Ảnh: Quy Nhon Hotel)

2. Lịch sử của Chùa Bà Nước Mặn

Thế kỷ XVI – XVII, dòng người Hoa di cư đến thương cảng Nước Mặn, mang theo văn hóa và tín ngưỡng của mình, trong đó có thờ Quan Thánh và Thiên Hậu. Chính từ dòng người ấy, khu phố buôn bán sầm uất và Chùa Bà được hình thành.

Cảng thị Nước Mặn từng sầm uất, đón nhận những con thuyền lớn. Thế nhưng, biển rút dần, cảng thị suy tàn vào giữa thế kỷ XVIII. Sau những cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ, dấu tích của cảng thị gần như biến mất, chỉ còn lại chùa Bà được chính quyền địa phương gìn giữ và tu bổ cho đến nay.

3. Khám phá Chùa Bà Nước Mặn Bình Định

3.1 Kiến trúc bên ngoài chùa

Nằm cạnh sông Cầu Ngói, một nhánh của sông Cây Đa, Chùa Bà mang lối kiến trúc Nam Hoa theo kiểu chữ Nhất, hướng về phía Nam. Trước chùa là hồ nhỏ, sau đó là bức bình phong án ngữ. Mặt trước bình phong được trang trí với hình Long Mã và bát quái, dựa theo tích Long Mã hà đồ trong Phật giáo, mặt sau là hình chim phượng – một trong Tứ linh thường thấy ở các đình chùa.

Mái chùa cong cong hình thuyền, điểm xuyết lưỡng long triều nguyệt uy nghi. Hai đầu mái là chim phượng oai vệ, riềm mái rực rỡ từ những mảnh men sứ tinh xảo.

Chùa Bà Nước Mặn mang kiến trúc Nam Hoa. (Ảnh: Quy Nhon Hotel)

Bình phong trang trí Long Mã, bát quái (Ảnh: Quy Nhon Hotel).

Chùa trạm khắc tinh xảo. (Ảnh: Quy Nhon Hotel)

3.2 Kiến trúc bên trong chùa

Chùa Bà Nước Mặn mang kiến trúc ba gian, gian chính tôn nghiêm thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu. Tượng bà được chạm khắc tinh xảo từ gỗ, sơn son thếp vàng, uy nghi ngồi trên tòa sen, diện triều phục, đi hài cong. Khuôn mặt phúc hậu, trầm tư toát ra thần thái bao dung, độ lượng. Hai bên là Thiên Nhĩ và Thiên Nhãn, dưới chân là tượng thần Hổ oai phong. Phía trên gian chính, hoành phi ghi bốn chữ Hộ quốc tý dân do vua triều Nguyễn ban tặng, thể hiện lòng thành kính và tôn vinh công đức của vị nữ thần.

Gian thờ bên trái tôn nghiêm với Thần Hoàng làng, trước mặt là bàn thờ Tam sự linh thiêng. Hai bên, tượng Thần Hữu Du và Tả Du uy nghi, như hai vị hộ pháp trấn giữ. Phía trên, hoành phi “Phúc ấm trùng quang” được chạm khắc tinh xảo, mang lời chúc phúc lành và thịnh vượng trường tồn.

Gian bên phải là nơi thờ Bà Thai Sanh Thánh Mẫu, tượng gỗ sơn son thếp vàng uy nghiêm. Bà ngồi trên tòa, mặc triều phục vàng, tay cầm bút tàu và cuộn vải phán, thể hiện sự quyền uy và linh thiêng. Hai bên tượng Bà là hai con Ngựa sơn đỏ, phía trước là 12 Bà Mụ bồng con, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở. Phía trên treo hoành phi ghi ba chữ “Tư sanh đức”, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với Bà.

Bên trong Chùa Bà Nước Mặn (Ảnh: VOV)

Lễ hội Đô thị Nước Mặn – Chùa Bà Nước Mặn

Chùa Bà, công trình cổ kính, là tâm điểm của lễ hội Đô thị Nước Mặn diễn ra vào cuối tháng Giêng âm lịch hàng năm tại Bình Định. Lễ hội kéo dài 3 ngày, tràn đầy giá trị tâm linh và văn hóa, tưởng nhớ lịch sử hào hùng của vùng đất này. Dù cảng thị Nước Mặn đã lụi tàn, lễ hội vẫn được giữ gìn và truyền qua nhiều thế hệ, trở thành cái Tết quan trọng thứ hai sau Tết Nguyên đán với người dân xã Phước Quang. Nghi lễ nghinh thần, rước sắc và các biểu tượng ngư – tiều – canh – mục tạo nên nét đặc sắc riêng của lễ hội.

Chùa Bà và lễ hội Đô thị Nước Mặn là minh chứng cho sự hòa trộn văn hóa độc đáo giữa người Chăm, người Việt và người Hoa tại cảng thị Nước Mặn xưa. Lễ hội là sự kết hợp tinh tế giữa tín ngưỡng Việt – Hoa, thể hiện qua nghi lễ tế. Các vị thần của cả hai dân tộc đều được rước về chùa Bà, nơi mọi người đến chiêm bái và cầu nguyện. Sự hiện diện của thần Thành Hoàng với ngai thờ riêng biệt thể hiện rõ nét sự tôn kính đối với vị thần cai quản địa phương, bất kể nguồn gốc dân tộc.

Lễ hội Đô thị Nước Mặn tưng bừng. (Ảnh: Văn Nghệ Bình Định)

5. Kinh nghiệm tham quan Chùa Bà Nước Mặn

5.1 Gợi ý di chuyển đến Chùa Bà Nước Mặn

Bạn có thể di chuyển từ Quy Nhơn đến chùa bằng ô tô hoặc xe máy.

Thuê ô tô đi Chùa Bà

Di chuyển từ Quy Nhơn đến Chùa Bà dễ dàng bằng ô tô. Tại Quy Nhơn, nhiều dịch vụ cho thuê ô tô trọn gói với chi phí hợp lý và thủ tục đơn giản đang chờ bạn.

Đến Chùa Bà bằng xe máy

Xe máy là lựa chọn hoàn hảo cho những ai muốn khám phá và trải nghiệm, mang đến sự linh hoạt trong hành trình, tiết kiệm thời gian và cho phép bạn ngắm nhìn khung cảnh tuyệt đẹp theo cách riêng của mình.

5.2 Một số lưu ý khi tham quan, thăm viếng chùa

Khi đến chùa, bạn nên dắt xe máy từ cổng, ăn mặc gọn gàng, lịch sự. Đi đứng nhẹ nhàng, nói chuyện nhỏ nhẹ, không chen lấn. Hãy tháo giày dép trước khi vào Điện thờ và vứt rác đúng nơi quy định để giữ gìn không gian thanh tịnh.

Để lễ bái Bà thuận lợi, vui lòng đến Ban Lễ để được hướng dẫn. Cúng dường có thể đặt vào hòm công đức hoặc liên hệ Ban quản trị. Lưu ý: Không đội nón, hút thuốc hoặc đốt nhiều nhang khi lễ Bà.

Khi đi cùng trẻ nhỏ, hãy nhắc nhở các bé không chạy nhảy, đặc biệt là tránh xa các khu vực nguy hiểm như bờ hồ, bờ sông, nhà ăn.

Cây đa cổ thụ 16 nhánh trong chùa, minh chứng cho lịch sử Nước Mặn cổ và chữ Quốc ngữ. (Ảnh: Quy Nhon Hotel)

Nằm ẩn mình giữa khung cảnh thơ mộng của Bình Định, Chùa Bà Nước Mặn là điểm đến tâm linh thu hút du khách bởi kiến trúc độc đáo và sự linh thiêng. Ngôi chùa là minh chứng cho lịch sử hào hùng của cảng thị Nước Mặn xưa, đồng thời là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của người dân địa phương. Du khách đến thăm Chùa Bà Nước Mặn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, hòa mình vào không gian thanh tịnh và tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.

Nguồn: Tổng hợp