Lễ hội Tràng An: Di sản văn hóa và tín ngưỡng độc đáo của Ninh Bình

Lễ hội Tràng An (18/3 âm lịch) là quốc lễ của Ninh Bình, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế, với sự tham gia của các nguyên thủ quốc gia.

Tràng An: Di sản kép đầu tiên Đông Nam Á

Tràng An là một quần thể di sản độc đáo, hội tụ nhiều danh thắng nổi tiếng của Ninh Bình như Tam Cốc – Bích Động, Cố đô Hoa Lư, chùa Bái Đính, Thung Nắng – Thung Nham, động Thiên Hà, Hang Múa và Hành cung Vũ Lâm. Với diện tích rộng lớn lên đến 6.172ha, Tràng An mang vẻ đẹp của đồng ruộng, làng mạc hòa quyện với núi non hùng vĩ. Năm 2014, Tràng An được UNESCO vinh danh là di sản thế giới kép đầu tiên và duy nhất tại Đông Nam Á, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan độc đáo của nơi đây. Bên cạnh đó, Tràng An còn là di tích quốc gia đặc biệt quan trọng, thu hút hàng triệu lượt khách tham quan mỗi năm, trong đó có cả du khách quốc tế.

Lễ hội diễn ra quanh chùa Bái Đính, giữa núi non hùng vĩ.

Lễ hội Tràng An: Nét văn hóa tín ngưỡng độc đáo của Ninh Bình

Lễ hội tháng 3 Ninh Bình – Tràng An: Tổng hợp thông tin về lịch sử, văn hóa, hoạt động và điểm nhấn của lễ hội.

Lễ hội Tràng An, tổ chức hàng năm vào ngày 18/3 âm lịch, là một sự kiện văn hóa tín ngưỡng độc đáo kết hợp du lịch, tôn vinh các vị thần núi trong Cố đô Hoa Lư. Người dân Tràng An, Ninh Bình, nơi quần thể di sản thế giới tọa lạc, hết sức sùng bái thiên nhiên. Lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ thần Quý Minh, thần Cao Sơn, thần Khổng Lồ trấn trạch Hoa Lư tứ trấn, cùng các vị vua đầu nhà Trần đã lập hành cung Vũ Lâm và các tướng lĩnh triều Đinh từng đóng quân tại đây. Suốt 3 ngày lễ hội, điểm nhấn là phần lễ rước trên sông, mang đến cho du khách trải nghiệm không khí sôi động, sắc màu rực rỡ, đồng thời khám phá di tích lịch sử, thắng cảnh hang động, rừng núi, sông nước của Tràng An.

Hồ rực rỡ sắc màu với những màn biểu diễn độc đáo, thu hút thuyền tập trung.

2.2 Ý nghĩa lễ hội Tràng An 

Lễ hội Tràng An, còn gọi là lễ hội Đức Thánh Quý Minh, là sự kiện văn hóa truyền thống diễn ra hàng năm nhằm tưởng nhớ công đức của vị tướng thời Hùng Vương thứ 18 – Đức Thánh Quý Minh Đại Vương. Theo truyền thuyết, ông được người dân tôn vinh vì có công trấn ải Sơn Nam, bảo vệ bờ cõi và giúp dân xây dựng cuộc sống ấm no. Vua Đinh Tiên Hoàng đã sắc phong ông làm vị thần trấn giữ hướng Nam của Hoa Lư tứ trấn, ngày nay là Cố đô Hoa Lư. Bên cạnh Đức Thánh Quý Minh, còn có 3 vị thần trấn giữ các hướng Đông, Tây, Bắc là Thần Thiên Tôn, Thần Cao Sơn và Thần Khổng Lồ. Lễ hội Tràng An là nét tín ngưỡng quan trọng của cố đô Ninh Bình – vùng đất được biết đến là “sinh Vua, sinh Thánh, sinh Thần”.

Thuyền đủ sắc màu: vàng, đỏ, hồng, xanh.

2.3 Hành trình rước hội 

Lễ hội Tràng An khai mạc bằng màn biểu diễn sống động tái hiện nếp sống thường nhật của người Việt tại kinh đô Hoa Lư xưa, được dàn dựng trên sân khấu ngoài trời cạnh trung tâm bến thuyền. Du khách sau đó sẽ lên thuyền, trôi theo dòng sông Sào Khê, tiến vào khu vực trung tâm của quần thể danh thắng Tràng An. Tại đây, những màn trình diễn tái hiện hoạt động của quân và dân Đại Cồ Việt thời xưa sẽ được tái hiện một cách chân thực, lột tả góc nhìn và tâm tư của vua Đinh Tiên Hoàng. Tiếp nối, đoàn rước và du khách sẽ tiếp tục hành trình trên thuyền, ghé thăm các di tích lịch sử: đền Trình thờ hai vị tướng nhà Đinh, hành cung Vũ Lâm, đền Cao Sơn và kết thúc tại đền suối Tiên.

Lễ hội rực rỡ bóng bay.

Lễ hội Tràng An hấp dẫn du khách bởi nghi lễ rước nước, rước kiệu và rồng trên sông Sào Khê. Trang phục và dụng cụ trình diễn rực rỡ sắc màu, nhẹ nhàng như lụa, tạo nên một khung cảnh lung linh, huyền ảo. Phần lễ trang trọng và nghiêm chỉnh, thể hiện lòng thành kính với các bậc tiền nhân, những người đã bảo vệ đất nước.

Hành trình rước đi qua các địa điểm nổi tiếng như hành cung Vũ Lâm, đền Cao Sơn, đền Suối Tiên, tạo nên một trải nghiệm độc đáo, kết hợp giữa văn hóa truyền thống và du lịch. Lễ hội là dịp để quảng bá văn hóa, tín ngưỡng độc đáo của dân tộc, đồng thời giới thiệu vẻ đẹp hùng vĩ của danh lam thắng cảnh Tràng An đến với du khách quốc tế.

Màn múa rồng rực rỡ trong lễ rước nước thu hút mọi ánh nhìn.

Phần hội của Tràng An là điểm nhấn không thể bỏ qua, mang đến những trải nghiệm độc đáo cho du khách. Trên dòng sông thơ mộng, bạn sẽ được hòa mình vào các tiết mục văn nghệ đặc sắc như múa cồng chiêng, hát chèo, hát xẩm, biểu diễn ngay trên thuyền. Thay vì sân khấu thông thường, những màn trình diễn trên chiếc thuyền nhỏ, với người lái chèo phía sau, sẽ mang đến những cảm xúc mới lạ và thú vị. Bên cạnh đó, hai bên dòng sông còn tổ chức các trò chơi dân gian, tạo cơ hội cho du khách tham gia vui chơi, tận hưởng trọn vẹn những giây phút thư giãn.

Đoàn thuyền rồng dẫn đầu, các thuyền đi theo thẳng hàng.

Linh đình lễ hội Tràng An, rộn ràng qua từng năm.

3.1 Lễ hội Tràng An năm 2019 

Lễ hội Tràng An 2019, với chủ đề “Tinh hoa hội tụ trên kinh đô đá”, đã diễn ra trong hai ngày 21 và 22/4/2019, tái hiện chân thực lịch sử Việt Nam qua các triều đại Đinh – Lê – Lý – Trần tại Cố đô Hoa Lư. Nơi đây, với lối kiến trúc độc đáo, thành là núi, đường là sông, cung điện là hang động, từng là căn cứ địa chống giặc ngoại xâm. Phần lễ rực rỡ sắc màu với lễ rước rồng, múa rồng trên sông Sào Khê, đưa du khách đến thăm hang động và đền Suối Tiên để chiêm ngưỡng các nghi thức tế, dâng hương Thánh Quý Minh Đại Vương. Phần hội phong phú với các hoạt động nghệ thuật truyền thống như Ca trù, hát Văn, hát Chèo, góp phần quảng bá văn hóa và thiên nhiên của vùng đất di sản Tràng An.

Các nhà sư Bái Đính du ngoạn Tràng An.

Múa rồng rộn ràng, chàng trai giữa hai thuyền dũng cảm! (Ảnh: Báo Đà Nẵng)

Tràng An 2019: Lịch sử hào hùng tái hiện trên sân khấu hoành tráng.

3.2 Lễ hội Tràng An năm 2020 & 2021

Lễ hội Tràng An bị hủy vào năm 2020 và 2021 do dịch Covid-19.

Lễ hội Tràng An, một trong những lễ hội lớn bậc nhất của dân tộc, không chỉ là dịp để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn, uống nước nhớ nguồn mà còn là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch Ninh Bình đến du khách trong và ngoài nước. Nếu có dịp ghé thăm Ninh Bình vào tháng 3 Âm lịch, đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm lễ hội độc đáo này!

Nguồn: Tổng hợp