Lùng Tám – Hà Giang: Thổ cẩm rực rỡ, nét đẹp văn hóa độc đáo
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám ở Hà Giang là điểm đến hấp dẫn du khách, nơi bạn có thể tận mắt chứng kiến quy trình dệt thổ cẩm truyền thống, mua sắm những sản phẩm độc đáo và khám phá văn hóa độc đáo của vùng cao.
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám: Giới thiệu tổng quan
Nằm ẩn mình trong khung cảnh hùng vĩ của cao nguyên đá, cách cổng trời Quản Bạ không xa, làng dệt thổ cẩm Lùng Tám nổi tiếng với nghề truyền thống của người H’Mông. Bản Hợp Tiến, xã Lùng là nơi đồng bào H’Mông sinh sống và gìn giữ nghề dệt thổ cẩm từ bao đời nay, ẩn mình trong thung lũng nhỏ giữa bốn bề núi đá, được dòng sông Miện (Miệm) hiền hòa chảy qua.
– Địa chỉ: Quản Bạ, Hà Giang
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám ra đời từ năm 2001 với mô hình hợp tác xã, ban đầu chỉ có 10 người dân sinh sống, đến nay đã có hơn 100 nhân khẩu. Du khách đến thăm sẽ được chiêm ngưỡng cuộc sống tấp nập của người dân, đặc biệt là hình ảnh phụ nữ H’Mông khéo léo dệt nên những tấm vải đẹp từ khung cửi. Làng còn nổi tiếng với sản phẩm thổ cẩm độc đáo và vải lanh tự nhiên, mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo và cơ hội mua sắm sản phẩm thủ công truyền thống.
Làng dệt không chỉ mang lại thu nhập cho người H’Mông mà còn giữ gìn truyền thống lâu đời. Hầu hết người dân ở đây đều nối nghiệp cha ông, góp phần gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Du khách chụp ảnh cùng trẻ em HMông tại làng dệt Lùng Tám.
2. Hướng dẫn di chuyển đến làng
Từ trung tâm Hà Giang, bạn sẽ mất khoảng 50km để đến núi đôi Quản Bạ và cổng trời. Tiếp tục di chuyển theo con đường đèo về thị trấn Tam Sơn, sau khi qua cây xăng Tam Sơn vài km, bạn sẽ thấy đoạn cua tay áo ở thôn Cốc Mạ với 7 khúc cua liên tiếp. Rẽ phải vào đường nhỏ sau khúc cua thứ 7 để đến làng dệt thổ cẩm Lùng Tám.
Đường đến làng. Ảnh: @loc_ptran
Khám phá nét đặc sắc thu hút du khách nhất tại đây!
3.1 Kỹ thuật dệt lanh độc đáo tại làng
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám, nơi nghề dệt lanh đã tồn tại từ lâu đời, không chỉ mang đến nguồn thu nhập cho người H’Mông mà còn gìn giữ nét văn hóa truyền thống. Từ những đôi tay khéo léo, họ tạo ra vô số sản phẩm độc đáo như ví, khăn, quần áo, túi thổ cẩm, khăn trải bàn, vỏ gối, tấm trang trí… Tất cả đều được làm từ vải lanh dệt tay theo phương pháp truyền thống, tạo nên những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của người H’Mông.
Lụa H’Mông được dệt từ những sợi lanh được trồng bởi chính người phụ nữ bản địa. Họ lựa chọn kỹ lưỡng giống lanh, chăm sóc từng mảnh nương riêng của mình. Sau khi thu hoạch, lanh được ngâm, tách thành sợi nhỏ, rồi cuộn vào khung quay. Những sợi lanh ấy được luộc, hấp cho tới khi mềm, sẵn sàng cho công đoạn dệt.
Nữ nghệ nhân dân tộc miệt mài quay sợi lanh.
Nhuộm màu vải bằng lá cây rừng như củ nâu, chè, ổi là nét độc đáo của người dân nơi đây, tạo ra những sắc màu tự nhiên, không hề có sự can thiệp của hóa chất công nghiệp. Họ ưu tiên sử dụng vải lanh hơn vải bông, bởi độ bền và chắc của nó, cùng niềm tin tâm linh về sợi dây kết nối giữa con người và thế giới bên kia.
Người H’Mông dệt vải bằng khung cửi đai lưng, tạo thành những tấm vải. Vải được giặt nhiều lần cho thật trắng, trải lên khúc gỗ tròn và dùng phiến đá chà sáp ong lăn qua lăn lại để mềm và bóng hơn. Sau đó, vải được ngâm trong dung dịch chàm khoảng 1 tiếng, phơi khô, rồi ngâm lại, lặp lại quá trình này 5-6 lần.
Kỹ thuật dệt thủ công trường tồn qua nhiều thế hệ. Ảnh: @quynh_blue
Vải sau khi được dệt sẽ được đem đi nhuộm, quá trình này phụ thuộc vào thời tiết. Trời nắng, vải khô trong 3-4 ngày, nhưng nếu mưa, thời gian có thể kéo dài vài tháng. Chính công đoạn nhuộm kỹ lưỡng này đã tạo nên màu chàm tươi mới và bền màu. Một nét độc đáo khác của vải lanh Lùng Tám là hoa văn được tạo nên một cách thủ công, góp phần tạo nên vẻ đẹp đặc trưng cho sản phẩm.
Họa tiết trên vải của người H’Mông được tạo nên từ kỹ thuật thêu tay, đắp vải màu và vẽ hoa văn sáp ong. Đặc biệt, việc sử dụng sáp ong để vẽ trên vải trắng theo hình khối thoi hoặc vuông đối xứng không chỉ tạo nên vẻ đẹp độc đáo mà còn giúp hoa văn bền hơn. Công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và sáng tạo cao từ người thợ thủ công, thể hiện tinh hoa văn hóa của dân tộc H’Mông.
3.2 Ý nghĩa của làng nghề dệt thổ cẩm Lùng Tám
Dệt vải lanh là nét văn hóa đặc sắc của người già trong làng, bởi họ tin rằng sợi lanh dẫn lối người đã khuất về với tổ tiên. Kỹ thuật dệt lanh còn là biểu hiện của sự cần cù, khéo léo và phẩm hạnh của người phụ nữ. Trước khi lấy chồng, cô gái H’Mông phải biết dệt vải lanh, được mẹ ruột dệt tặng bộ vải lanh. Sau khi về nhà chồng, con dâu biếu mẹ chồng bộ quần áo bằng vải lanh tự tay làm, thể hiện sự hiếu thảo và lòng biết ơn.
Đối với phụ nữ H’Mông, tạo nên một tấm vải lanh tốt là niềm tự hào to lớn. Mỗi công đoạn dệt vải đều được thực hiện một cách tỉ mỉ, chu đáo theo phương pháp thủ công truyền thống. Thậm chí, họ còn tuân theo nguyên tắc đặc biệt: khi phụ nữ đang căng sợi, luồn vào khung dệt, đàn ông không được phép đến gần vì có thể làm đứt sợi hoặc luồn nhầm.
Nghệ nhân Vàng Thị Mai (làng Lùng Tám) tại Festival Áo dài Hà Nội 2016. (Ảnh: Thanh Thuận)
3.3 Sản phẩm vang danh vươn tầm thế giới
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám nổi tiếng với những sản phẩm dệt lanh độc đáo, được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới. Từ quần áo, túi xách đến ví, mỗi sản phẩm đều mang nét đẹp truyền thống và tinh hoa văn hóa của cao nguyên đá Hà Giang. Không chỉ được bày bán trong làng, những sản phẩm này còn tô điểm cho không gian của các nhà hàng, khách sạn và quán ăn, góp phần lan tỏa vẻ đẹp văn hóa độc đáo của địa phương.
Sản phẩm làng dệt thổ cẩm Lùng Tám được xuất khẩu đến hơn 20 quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Thụy Sỹ… với sự ưa chuộng bởi nét độc đáo từ chất liệu đến hoa văn rực rỡ. Vải lanh, chất liệu bền, tốt cho sức khỏe, mang lại sự thông thoáng khi mặc, tạo cơ hội cho làng Lùng Tám vươn xa hơn trong tương lai.
Làng dệt Lùng Tám: Nghệ thuật thổ cẩm của người dân địa phương.
3.4 Trải nghiệm đáng nhớ tại đây
Làng dệt thổ cẩm Lùng Tám mang đến cơ hội trải nghiệm độc đáo cho du khách. Không chỉ được tìm hiểu về kỹ thuật dệt truyền thống, du khách còn có thể tự tay khâu, dệt cùng phụ nữ bản địa. Chứng kiến từng đường kim mũi chỉ, sự kiên nhẫn và nỗ lực của họ trong việc tạo nên một tấm vải sẽ để lại ấn tượng khó phai. Từ vải lanh ngày xưa, nay được sử dụng để sản xuất nhiều đồ vật lưu niệm độc đáo, góp phần gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống.
4. Ghé thăm một số điểm gần đó
Cao nguyên đá Đồng Văn, với lịch sử hàng trăm triệu năm, là một kiệt tác thiên nhiên hoang sơ. Được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu, nơi đây thu hút du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ của núi đá, văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc và những khung cảnh hoa rực rỡ.
Rừng thông Yên Minh, nép mình gần làng dệt thổ cẩm Lùng Tám, mang đến khung cảnh núi rừng Đông Bắc đẹp như Đà Lạt. Ánh nắng bình minh rọi chiếu, gió lạnh thổi qua, bạn sẽ được đắm mình trong khung cảnh thơ mộng của rừng thông bạt ngàn.
Núi Quản Bạ, với hai đỉnh tròn trịa, uyển chuyển, tựa như bộ ngực thanh tao của tiên nữ đang say giấc giữa núi rừng, là một tuyệt tác thiên nhiên. Từ trên đỉnh núi, du khách có thể phóng tầm mắt xuống thung lũng, nơi những nương ngô xanh mướt trải dài bất tận.
Đến Hà Giang, đừng bỏ lỡ cơ hội ghé thăm làng dệt thổ cẩm Lùng Tám. Bạn sẽ được chiêm ngưỡng những sản phẩm vải lanh thủ công tuyệt đẹp và hiểu thêm về nghề dệt truyền thống độc đáo của vùng núi phía Bắc.
Nguồn: Tổng hợp.
