Lễ hội Tết nhảy Sapa: Nét văn hóa độc đáo của người Dao Đỏ
Lễ hội Tết nhảy Sapa, một nét văn hóa độc đáo của người dân vùng cao, là dịp để tôn vinh tín ngưỡng và bản sắc văn hóa đặc trưng của họ. Hãy cùng Hải Âu Travel khám phá thêm về lễ hội này để hiểu rõ hơn về nét đẹp văn hóa độc đáo này.
Sự tích lễ hội Tết nhảy Sapa
Người Dao Đỏ, với lịch sử sinh sống lâu đời ở miền núi phía Bắc, đã góp phần tạo nên nét văn hóa đặc trưng của Sapa. Nét đẹp độc đáo của họ hòa quyện cùng văn hóa các dân tộc khác, mang đến sức hút riêng biệt cho thành phố mờ sương.
Tết đến xuân về, người Dao Đỏ rộn ràng đón năm mới với mong ước bình an, sức khỏe và may mắn. Lễ hội Tết nhảy Sapa ra đời, mang theo 14 điệu nhảy truyền thống, mỗi điệu nhảy là tiếng lòng, là tâm tư của người Dao. Những bước nhảy dứt khoát, mạnh mẽ của thanh niên trai tráng, mềm mại uyển chuyển của các cô gái Dao xinh đẹp, tất cả đều hướng về một mục đích: mở ra năm mới tươi sáng, xua tan những điều không may mắn của năm cũ.
Lễ hội Tết nhảy Sapa, một nét văn hóa độc đáo của người Dao Đỏ, đã trở thành biểu tượng của mùa xuân nơi núi rừng Tây Bắc. Mỗi dịp Tết đến, du khách đổ về Sapa không chỉ để chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ mà còn để hòa mình vào không khí lễ hội sôi động, đầy màu sắc của Tết nhảy, một trải nghiệm văn hóa độc đáo và khó quên.
Lễ hội Tết nhảy Sapa diễn ra khi nào, ở đâu?
Lễ hội Tết nhảy Sapa, diễn ra vào mùng 1 và mùng 2 âm lịch hàng năm, là Tết nguyên đán của người Dao Đỏ, mang đậm bản sắc văn hóa độc đáo.
Lễ hội diễn ra tại nhà trưởng tộc, quy tụ cả dòng họ. Sau các nghi lễ truyền thống, thời khắc đẹp nhất là giờ Thìn đến giờ Dậu, khoảng 5 giờ chiều, để tổ chức Tết nhảy.
Tết nhảy Sapa, nét đặc trưng mùa xuân.
Sự độc đáo của Lễ hội Tết nhảy Sapa
Chuẩn bị lễ hội Tết nhảy Sapa: Các bước cần thiết
Sôi động chuẩn bị cho Tết nhảy Sapa, các chàng trai tập luyện những điệu múa truyền thống, trong khi các cô gái rộn ràng xúng xính váy hoa, thêu áo mới, háo hức chờ ngày hội lớn nhất năm.
Để chuẩn bị cho ngày giỗ tổ, các thành viên trong họ sẽ tụ họp sớm 1-2 ngày để trang trí nhà ông trưởng họ. Gian chính sẽ là nơi đặt bàn thờ tổ tiên gia tộc, rực rỡ sắc màu với hoa văn, trái cây, đèn màu. Cửa nhà thờ được trang trí bằng tranh cắt giấy hình mào gà trống và tam thanh, nóc bàn thờ là hoa văn mặt trời. Hai bên bàn thờ là đôi câu đối được viết tỉ mỉ trên giấy hồng điêu, thể hiện ước nguyện “Người yên vật thịnh, Uống nước nhớ nguồn”.
Nam thanh nữ tú rạng rỡ trong lễ hội Tết nhảy Sapa.
3.2. 14 điệu nhảy dẫn đường
Sáng mùng một Tết, khi sương đêm còn vương vấn, dòng họ tập trung trước cây đào, cây mận. Ông trưởng tộc, tay cầm dao, giận dữ quát: “Mày là cây đào được vun trồng, được chăm sóc, sao không sinh hoa, sinh quả báo đáp? Bây giờ tao phải chặt mày đi!”. Những người trong họ vội vàng đỡ tay ông, nài nỉ: “Tôi xin ông, tôi lạy ông, ông đừng chặt tôi, năm nay thế nào tôi cũng đẻ hoa, đẻ quả báo đáp ơn ông”. Đó là bước đầu tiên của nghi lễ cầu mùa, một lời hứa hẹn cho một năm bội thu.
Sau lễ hội Tết nhảy Sapa, các chàng trai trẻ, gọi là sài cỏ, sẽ thực hiện 14 điệu nhảy theo hướng dẫn của thầy cả (chái peng pi) để dẫn đường, bắc cầu đón rước ông bà tổ tiên, thần linh về nhà thờ họ ăn Tết, hưởng lộc. Mỗi điệu nhảy, với tính hình tượng cao, miêu tả hình ảnh các thiên thần, tổ tiên hạ giới dự lễ hội cùng con cháu. Cùng với 14 điệu nhảy là những bài hát, điệu hát ca ngợi công lao tổ tiên, kể về truyền thống dòng họ, tả lại hoạt động cấy cày, săn bắn, dệt vải,…
Lễ hội Tết nhảy Sapa là một màn trình diễn đầy ấn tượng về sức mạnh tâm linh và niềm tin mãnh liệt. Thầy cúng nhảy múa trước, những người “sài cỏ” (người địa phương) theo sau. Tiếng tù và của thầy mo vang lên từng hồi, trong khi thầy cúng hướng sừng trâu về bốn phương tám hướng để mời gọi các vị thần. Một số người “sài cỏ” thậm chí còn hú lên rồi lao vào bếp lửa tắm than nóng đỏ rực. Kỳ lạ thay, họ không hề bị bỏng hay thương tổn nào, dường như than lửa không thể làm họ đau đớn. Việc tắm than được xem như một nghi thức gột rửa, giúp họ trở nên thanh sạch để đón tổ tiên về dự lễ. Khách du lịch khi chứng kiến cảnh tượng độc đáo này sẽ bị ấn tượng bởi sự mạnh mẽ của tín ngưỡng và văn hóa địa phương.
Tắm than là điểm nhấn của Tết nhảy Sapa.
3.3. Nghi lễ rước tượng tổ tiên
Sau 14 điệu nhảy mở đường, mời tổ tiên thần linh về, nghi lễ tiếp theo là rước tượng tổ tiên. Tượng cao khoảng 25cm, được chạm khắc tinh tế với hoa văn cổ xưa, đậm chất truyền thống. Bàn tay phải tượng cầm thẻ bài ghi tên ông tổ dòng họ. Suốt năm, tượng được bọc vải trắng, cất giữ cẩn thận trong hộp kín trên bàn thờ. Chỉ đến Tết nhảy Sapa, tượng mới được rước xuống, tắm gội, thay áo choàng mới. Nước tắm được nấu từ lá thơm, chưng cất tỉ mỉ, thể hiện lòng kính trọng của người Dao Đỏ đối với tổ tiên, thần linh.
3.4. Các điệu nhảy dâng lễ vật
Sau khi rước ông bà tổ tiên và tượng về, lễ nghi tiếp tục với những điệu nhảy dâng lễ vật đầy màu sắc. Đầu tiên là điệu nhảy dâng gà, với ba chàng trai khỏe mạnh nâng cao gà trống đỏ vàng, thể hiện sự uy nghi và may mắn. Những động tác dâng gà uyển chuyển, nhịp nhàng, từ nâng cao trên đầu, vác qua vai đến vặt đầu gà làm thịt, tất cả đều được thực hiện một cách thuần thục, hòa quyện với giai điệu du dương. Cuối cùng, nghi lễ khép lại với điệu múa cờ rực rỡ, mang ý nghĩa cầu mong bình an và thịnh vượng.
3.5. Vui chơi trong lễ hội Tết nhảy Sapa
Kết thúc nghi lễ, dòng họ quây quần bên bữa ăn ấm cúng. Lửa trại bập bùng, tiếng cười nói rộn ràng. Nam thanh nữ tú vui hát nhảy múa, người già nâng chén, tâm sự. Ngày đầu năm tràn ngập niềm vui, gắn kết mọi người trong không khí ấm áp, rộn ràng.
Lễ hội Tết nhảy Sapa mang đến hương vị đoàn kết mới mẻ cho ngày Tết.
Lưu ý khi tham gia lễ hội Tết nhảy Sapa
Ghé thăm Sapa dịp Tết Nguyên đán và tham dự lễ hội Tết nhảy là trải nghiệm tuyệt vời. Hải Âu Travel có một vài lưu ý nhỏ để bạn có chuyến đi trọn vẹn hơn.
Hãy thể hiện sự tôn trọng đối với nghi lễ truyền thống của địa phương. Dù phong tục tập quán có khác biệt, tất cả đều hướng đến tâm linh và lòng biết ơn tổ tiên. Hãy giữ thái độ lịch sự để không làm tổn thương tình cảm của người dân nơi đây.
Thứ hai trong lễ chái peng pi và các sài cỏ, hãy giữ im lặng để tôn trọng nghi lễ. Dù bất ngờ hay trầm trồ, hãy thể hiện sự tôn trọng. Nếu muốn quay phim chụp hình, hãy xin phép trưởng tộc, vì đây là lễ hội riêng của từng dòng họ.
Kết thúc lễ hội Tết nhảy Sapa, hòa mình vào không khí rộn ràng cùng người dân Dao Đỏ. Đây là thời điểm tuyệt vời để bạn tận hưởng niềm vui trọn vẹn: thưởng thức ẩm thực độc đáo, nhâm nhi rượu thơm nồng, cùng nhảy múa hát ca say sưa.
Hải Âu Travel hy vọng những thông tin hữu ích này sẽ giúp bạn có một chuyến du lịch lễ hội Sapa thật độc đáo và đáng nhớ. Chúc bạn có một hành trình vui vẻ!
Nguồn: Tổng hợp
