Nhặn Sồng Sapa: Di sản văn hóa độc đáo của đồng bào vùng cao
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa là dịp để du khách khám phá văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc địa phương. Từ những nghi lễ truyền thống, trang phục rực rỡ cho đến không khí lễ hội tưng bừng, lễ hội Nhặn Sồng Sapa hứa hẹn mang đến trải nghiệm khó quên.
1. Sự ra đời của lễ hội Nhặn Sồng Sapa
Lễ hội Nhặn Sồng, một truyền thống lâu đời của người Dao Đỏ tại làng Giàng Tả Chải (Sa Pa), được tổ chức vào ngày đầu năm nhằm cầu mong sự che chở của đất trời, thần rừng thần núi. Nghi lễ này mang ý nghĩa cầu cho một năm mới bình an, sức khỏe dồi dào, mùa màng bội thu và may mắn trong săn bắn.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa: Nét độc đáo của vùng cao.
Từ những năm 1950, do dân số tăng nhanh, nạn phá rừng làm nương rẫy gia tăng, gây khó khăn cho việc canh tác. Trâu, ngựa thả rông phá hoại, khiến đời sống người Dao Đỏ gặp nhiều trở ngại. Chính vì vậy, lễ hội Nhặn Sồng được tổ chức để cầu mong mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa: Thời gian & địa điểm
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa diễn ra tại khu rừng cấm của làng vào một ngày xuân tháng giêng. Mỗi gia đình cử một đến hai người tham gia nghi lễ, diện trang phục truyền thống rực rỡ, cùng nhau tiến vào khu rừng từng bị tàn phá. Địa điểm tập trung của cả bản là nhà của hộ gần rừng nhất, theo quan niệm của người Dao Đỏ, những người gần rừng thường thả gia súc phá hoại nhiều nhất.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa: Toàn bản tham gia.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa: Các bước thực hiện
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa là lễ hội truyền thống của người Dao Đỏ, thể hiện nét văn hóa độc đáo và tinh thần đoàn kết cộng đồng.
Lễ hội Nhặn Sồng là dịp để người dân trong bản thể hiện lòng biết ơn với thần linh. Mỗi người mang theo nửa lít rượu, 1 bát gạo, cùng tụ họp để chọn ra Chẩu Chiếu – người khỏe mạnh, am hiểu tục lệ, giỏi lý lẽ và đáng tin cậy. Chẩu Chiếu là người trông coi rừng cho năm ấy, đảm nhiệm vai trò trọng trách là làm lễ cúng thần thổ địa Thổ Tì. Ông sẽ đọc lại những quy tắc truyền thống của làng, những lời cam kết với thần linh đã được truyền qua nhiều thế hệ.
Sau khi Chẩu Chiếu đọc lên từng quy tắc, các thành viên làng sẽ thảo luận, thống nhất đồng ý hoặc điều chỉnh. Quy ước mới, được chứng kiến bởi thần thổ địa và xác nhận bởi toàn thể làng, sẽ được thiêng hóa. Mọi gia đình đều đồng ý và phải đảm bảo thực hiện theo quy ước mới này.
Kết thúc lễ hội Nhặn Sồng Sapa là bữa tiệc chung của cả làng, mọi người cùng nâng chén rượu mừng năm mới được thần thổ địa phù hộ. Họ tin rằng nghi lễ sẽ mang lại sự bình yên, may mắn và hạn chế thiệt hại từ thú hoang, trâu lợn thả rông.
Lễ vật Nhặn Sồng Sapa
Lễ hội Nào Sồng của người Mông có nét tương đồng với lễ hội Nhặn Sồng của người Dao Đỏ, thể hiện sự giao thoa văn hóa độc đáo giữa hai dân tộc.
Lễ hội Nhặn Sồng và Nào Sồng của người Mông thường được nhắc đến cùng nhau bởi sự tương đồng. Hai lễ hội này là dịp để cộng đồng cầu mong mưa thuận gió hòa, đoàn kết, và một năm mới thuận lợi. Nào Sồng phổ biến ở Séo Mí Tỷ – Dền Thàng Tả Van và Lao Chải – Hầu Thào.
Lễ hội Nào Sồng, tương tự lễ hội Nhặn Sồng Sapa, là nghi lễ cúng thần Thú Tì để cầu mong sự an toàn cho người dân và gia súc, tránh thú rừng phá hoại mùa màng. Đồ cúng gồm đôi gà trống mái, một con lợn sống và rượu trắng. Lúng thầu, người đại diện làng, sẽ thắp hương và khấn vái thần Thổ địa. Sau khi lễ cúng kết thúc, gà trống được mổ lấy tiết bôi lên gốc cây hoặc tảng đá, thể hiện lời giao ước với Thú Tì. Người làng cùng ăn uống, vui chơi và nhảy múa, mừng một năm mới đầy hy vọng.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa, với nhiều phiên bản mang ý nghĩa cầu bình an và tránh thú hoang quấy phá, được các dân tộc địa phương gìn giữ.
4. Ý nghĩa của lễ hội Nhặn Sồng Sapa
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa là dịp để người Dao Đỏ thể hiện tinh thần cộng đồng. Trước lễ hội, các gia đình họp bàn về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, cùng giúp đỡ những người khó khăn. Từ việc đưa ra những quy định chung về sản xuất, chăn nuôi, bảo vệ nguồn nước và mùa màng đến việc hỗ trợ các gia đình khó khăn phát triển kinh tế, chăm sóc con gái học hành, lễ hội thể hiện tinh thần đoàn kết, tương trợ, góp phần xây dựng bản làng ngày càng thịnh vượng.
Lễ hội Nhặn Sồng Sapa không chỉ là một lễ hội truyền thống, mà còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết và đùm bọc của người Dao Đỏ. Họ sống với tinh thần bản làng, đồng bào sâu sắc, thể hiện qua sự che chở lẫn nhau trong lễ hội. Sự duy trì lễ hội này đến ngày nay là minh chứng rõ nhất cho đức tính cao đẹp ấy, đồng thời cũng là biểu hiện cho truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Sức mạnh của sự đoàn kết chính là sức mạnh làm nên Việt Nam hôm nay.
Lễ hội Nhặn Sồng ở Sapa, dù không quá nhiều nghi lễ đặc sắc, vẫn là trải nghiệm đáng nhớ cho du khách. Hải Âu Travel chúc bạn có chuyến du lịch thú vị và đầy ắp kỷ niệm tại phố núi sương mù thơ mộng này!
Nguồn: Tổng hợp
