Lễ hội Kỳ Yên đình Tân An: Giữ gìn tín ngưỡng truyền thống Nam Bộ
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An là một không gian văn hóa thiêng liêng thu hút đông đảo người dân và du khách đến tham dự mỗi năm. Cùng Hải Âu Travel khám phá những nét độc đáo của lễ hội này!
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An là một điểm nhấn văn hóa độc đáo của Bình Dương, xứng đáng được ghi vào danh sách du lịch của bạn. Giống như lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu, lễ hội này phản ánh văn hóa truyền thống của người dân gốc nông nghiệp, thể hiện mong muốn về một cuộc sống ấm no, mùa màng bội thu và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Mỗi năm, lễ hội thu hút đông đảo du khách thập phương, tạo cơ hội khám phá những hoạt động văn hóa độc đáo và hiểu thêm về tín ngưỡng thiêng liêng của người dân Nam Bộ.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An ra đời
Lễ hội có nguồn gốc từ câu chuyện về ngôi đình cổ, nơi lưu giữ những câu chuyện lịch sử và văn hóa địa phương.
Đình Tân An (hay đình Bến Thế) được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ XIX, gắn liền với quá trình khai hoang, mở đất, lập làng của người Việt tại vùng đất này. Ban đầu, nơi đây là miếu Tương An, thờ tự cho bốn xã thuộc huyện Bình An xưa: Tương Hiệp, Tương An, Tương Hòa và Cầu Định. Sau khi các xã này lần lượt xây dựng đình riêng, miếu Tương An trở thành đình của xã Tương An (nay là phường Tân An). Hàng năm, lễ hội Kỳ yên đình Tân An được tổ chức, ghi dấu lịch sử về quá trình khai hoang lập ấp của cư dân bản địa, mở cõi về phương Nam.
Đình Tân An, ngôi cổ kính từ thuở khai hoang lập ấp.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn của các vị thần, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống bình an.
Đình Tân An, nơi thờ Quận công Nguyễn Văn Thành, là minh chứng cho truyền thống uống nước nhớ nguồn của người dân Nam Bộ. Lễ hội Kỳ yên đình Tân An diễn ra hàng năm, không chỉ là dịp tưởng nhớ các bậc tiền bối khai phá đất đai, lập nên xóm làng, mà còn là để tôn vinh những anh hùng có công mở mang bờ cõi. Lễ hội cầu mong đất nước bình an, mưa thuận gió hòa, thể hiện lòng thành kính và niềm tin của người dân vào sự linh thiêng của lịch sử và văn hóa truyền thống.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An không chỉ là dịp để người dân địa phương thỏa mãn nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng mà còn là không gian sinh hoạt văn hóa sôi động, thể hiện tính kết nối cộng đồng và phản ánh nét tính cách đặc trưng của người dân Nam Bộ. Lễ hội cũng là dịp để người dân bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các vị thần linh đã phù hộ cho xóm làng, tri ân các vị Tiền Hiền, Hậu Hiền và các anh linh liệt sĩ có công bảo vệ quê hương, đất nước.
2. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An (đình Bến Thế) tại khu phố 1, phường Tân An, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương được tổ chức hàng năm vào tháng 11 âm lịch. Lễ hội diễn ra với quy mô nhỏ (1 ngày) vào các năm Sửu, Dần, Thìn, Tỵ, Mùi, Thân, Tuất, Hợi. Cứ 3 năm, vào các năm Tý, Mão, Ngọ, Dậu, lễ hội sẽ được tổ chức quy mô lớn (3 ngày, từ 14 – 16 tháng 11 âm lịch) với sự góp mặt của đoàn hát Bội.
Đình Tân An: Không gian linh thiêng, nơi diễn ra lễ hội Kỳ yên.
Đặc sắc lễ hội Kỳ yên đình Tân An
Khác với lễ hội Lái Thiêu rộn ràng mùa trái chín, lễ hội Kỳ yên đình Tân An mang đậm nét văn hóa tâm linh, toát lên vẻ thiêng liêng với những nghi lễ truyền thống uy nghi.
Trải nghiệm nghi lễ linh thiêng tại Lễ hội Kỳ yên đình Tân An – một điểm nhấn đặc sắc trong ngày đầu tiên của lễ hội.
Buổi sáng
Ngày 14 tháng 11 âm lịch, lễ hội Kỳ yên đình Tân An khai mạc với chuỗi nghi lễ trang nghiêm. Sắc phong được rước từ nhà cổ của ông Nguyễn Tri Quan, hậu duệ Tiền Hiền, về đình an vị. Nghi lễ rước sắc phong được thực hiện với nghi thức dâng hương, rượu bởi Ban quý tế, tiếp nối là lễ Thỉnh sắc, lễ cúng an vị và lễ Rước tổ hát Bội vào đình.
Sau lễ cúng an vị với lễ vật là một con heo nguyên con đặt trên ván son trước bàn thờ Thần, nghi lễ Rước Tổ hát Bội vào đình được tiến hành. Vì hoạt động hát Bội biểu diễn trong lễ hội Kỳ yên mang ý nghĩa cúng Thần, nên trước khi vào đình, đoàn hát phải thực hiện nghi thức xin phép Thần.
Buổi chiều
Kết thúc nghi lễ buổi sáng, lễ Thỉnh sanh (hay Tỉnh sanh) diễn ra để xin phép Thần cho dân làng được yết vật tế cúng trong nghi thức Túc yết. Vật tế là một con lợn đực đen tuyền, mập mạp, khỏe mạnh, không dị tật, được người dân địa phương gọi là Con sanh.
Buổi tối
Lễ Túc yết diễn ra vào buổi tối với nghi thức nghinh Thần cúc cung bái, dâng lễ vật lên Thần. Nghi lễ thể hiện lòng thành kính, cầu chúc Thần thánh thọ vô cương, ban phước lộc cho bá tánh, nhân dân. Lễ vật chính là con lợn được làm trong lễ Thỉnh sanh, trên lưng cắm con dao và sáu chung mao, cùng với huyết, hương, đăng, trà, quả được bày sẵn trên bàn thờ Thần.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An bắt đầu bằng lễ Xây chầu, gồm hai phần: Thỉnh chầu và Xây chầu. Người đứng lễ Xây chầu phải là bậc cao niên trong làng, sống mẫu mực, con cháu đề huề. Sau đó, đoàn hát Bội sẽ trình diễn lễ Đại bội, đây không chỉ là hoạt động văn nghệ vui chơi mà còn là nghi lễ dâng Thần. Do đó, hát Bội phải tuân thủ nghiêm ngặt những quy phạm truyền thống. Lễ Đại bội đánh dấu kết thúc ngày đầu tiên của lễ hội Kỳ yên đình Tân An.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An khai mạc bằng nghi lễ trang nghiêm.
Ngày thứ hai của lễ hội Kỳ yên – tưởng nhớ công ơn các bậc tiền bối, tôn vinh lịch sử và truyền thống văn hóa của cộng đồng.
Buổi sáng
Ngày 15 tháng Giêng, nghi lễ tế Hậu bối được tổ chức trang trọng, tưởng nhớ Tiền vãng Viên Quan, Tiền vãng Hương chức, Tiền vãng Dịch mục và các Chiến sĩ. Hương án thờ liệt sĩ và miếu thờ chiến sĩ cũng được dâng hương. Buổi sáng, đoàn hát Bội sẽ mang đến những tiết mục đặc sắc phục vụ người dân.
Buổi tối
Buổi chiều và tối, Ban quý tế sẽ tổ chức Lễ Đàn cả, bày tỏ lòng biết ơn Thần đã phù hộ cho dân làng được bình an, mùa màng bội thu. Lễ nghi cơ bản giống với Túc yết, chỉ thay đổi lời ca xướng từ nghinh Thần thành tạ Thần và thêm phần ẩm phước, đại diện dân làng hưởng lộc Thần ban. Sau lễ Đàn cả, đoàn hát Bội sẽ biểu diễn thêm một vở tuồng, khép lại ngày thứ hai của Lễ hội Kỳ yên đình Tân An.
Nghi lễ thường do bậc cao niên, chức sắc hoặc người có uy tín trong cộng đồng thực hiện.
3.3 Các nghi lễ kết thúc lễ hội Kỳ yên
Buổi sáng
Lễ Tôn vương ngày 16/4 tại Đình Tân An sẽ diễn ra cùng vở tuồng San Hậu (hồi 3) của Đoàn hát Bội. Đình Tân An thường chọn vở tuồng này cho lễ Tôn vương bởi nội dung của nó phản ánh trọn vẹn nghi lễ: Vua băng, nịnh tiếm, bà thứ lên chùa, chém nịnh, định đô, tôn vương, tức vị.
Buổi chiều
Lễ đưa sắc phong về nhà cổ Nguyễn Tri Quan diễn ra vào buổi chiều, với nghi thức tương tự lễ Thỉnh sắc nhưng quy mô khiêm tốn hơn. Dân làng cùng nhau đưa sắc phong về nơi cất giữ, thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với di sản văn hóa quý giá này.
Lễ hội Kỳ yên, người dân thắp nhang tại đình Tân An.
Lễ hội Kỳ yên đình Tân An là điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn khám phá nét đẹp văn hóa tâm linh đặc trưng của người dân Nam Bộ. Tại đây, bạn sẽ được hòa mình vào không gian sinh hoạt truyền thống, từ nghi lễ linh thiêng đến các hoạt động vui chơi dân gian. Nếu muốn tìm hiểu sâu hơn về văn hóa địa phương, bạn có thể ghé thăm miếu Bà Bình Nhâm gần đó. Hải Âu Travel chúc bạn có chuyến du lịch đầy ý nghĩa và đáng nhớ!
Nguồn: Tổng hợp
