Nhà cổ ông Trần Công Vàng: Nét đẹp kiến trúc cổ độc đáo
Nhà cổ ông Trần Công Vàng ở Bình Dương là một di tích lịch sử cấp quốc gia, thu hút nhiều bạn trẻ ghé thăm để tìm hiểu kiến trúc cổ truyền Việt Nam.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng: Tổng quan
Vị trí:21 Ngô Tùng Châu, Phú Cường, Thủ Dầu Một, Bình Dương
Nằm ẩn mình giữa lòng thành phố Thủ Dầu Một, Nhà cổ Trần Công Vàng là minh chứng sống động cho nét kiến trúc độc đáo của Bình Dương xưa. Hơn 130 năm tuổi, ngôi nhà không chỉ là di tích lịch sử, nơi thờ tự của gia tộc họ Trần, mà còn là nơi lưu giữ những câu chuyện về sự đổi thay của vùng đất này. Dù đã trải qua bao thăng trầm, Nhà cổ Trần Công Vàng vẫn giữ nguyên vẻ đẹp cổ kính và là nơi sinh sống của con cháu đời sau, góp phần gìn giữ nét văn hóa truyền thống.
Ngôi nhà cổ được xây dựng từ năm 1889 đến năm 1892 bởi ông Trần Văn Long, chủ nhân đầu tiên. Với diện tích hơn 500m2 trên khu đất rộng 1333m2, nhà cổ ông Trần Công Vàng mang kiến trúc chữ Đinh độc đáo, thể hiện rõ nét truyền thống phong kiến Việt Nam cuối thế kỷ XIX, tương tự như Nhà cổ ông Đỗ Cao Thứa.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng, được công nhận Di tích Lịch sử – Kiến trúc nghệ thuật vào năm 1993, đã được trùng tu lớn vào năm 2005. Quá trình trùng tu đặc biệt khi các thợ lành nghề người Huế tháo dỡ, nâng nền lên cao thêm 40cm và lắp lại nguyên bản ngôi nhà, giữ trọn vẹn nét đẹp truyền thống.
Ngôi nhà cổ này, sau khi chủ nhân là ông Trần Công Vàng qua đời, được thừa kế bởi con gái ông, bà Trần Thị Ánh Tuyết. Bà Tuyết, cháu gái đời thứ 5 của cụ Trần Văn Long, được du khách đến tham quan trìu mến gọi là tiểu thư họ Trần. Dòng họ Trần Công, danh gia vọng tộc nổi tiếng ở Bình Dương, lưu giữ những ngôi nhà cổ mang kiến trúc độc đáo, phản ánh tinh hoa nghệ thuật truyền thống.
Ông tổ của bà Tuyết, một trong những người gắn kết lịch sử vùng đất này với đội đóng thuyền thời chúa Nguyễn, sau đó chuyển sang nghề buôn bán gỗ, giúp việc xây dựng thêm 3 ngôi nhà cổ của dòng họ trở nên thuận lợi hơn. Ngoài ngôi nhà cổ này, dòng họ Trần Công còn sở hữu 2 ngôi nhà cổ khác tại Thủ Dầu Một: nhà cổ Trần Văn Hổ và nhà cổ Xã Tề, góp phần tô điểm thêm cho bức tranh văn hóa lịch sử của vùng đất Bình Dương.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng là minh chứng cho nghệ thuật kiến trúc chữ Đinh độc đáo, kết hợp hài hòa giữa yếu tố nghệ thuật và nhân văn, phản ánh tinh hoa văn hóa truyền thống Việt Nam. Nằm gần Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương nổi tiếng với nền kinh tế năng động và là điểm đến hấp dẫn cho giới trẻ muốn khám phá văn hóa, lịch sử. Bên cạnh nhà cổ ông Trần Công Vàng, tỉnh thành này còn lưu giữ những dấu ấn lịch sử đậm nét mộc mạc, giản dị như di tích lịch sử Vườn cao su thời Pháp Thuộc, khu tượng đài chiến thắng Bàu Bàng, Chiến khu Vĩnh Lợi, Mộ cổ Đức ông Trần Thượng Xuyên, Dinh tỉnh trưởng Phước Thành, khu di tích khảo cổ Cù Lao Rùa…
Nhà cổ Trần Công Vàng, di tích lịch sử thờ tự của dòng họ Trần.
Gian chính nguy nga, chạm khắc tinh xảo trên gỗ quý như sao, cẩm lai, quỳnh đường.
Hướng dẫn di chuyển đến Nhà cổ ông Trần Công Vàng
Theo cẩm nang du lịch, bạn chỉ mất khoảng 2 giờ để đến thành phố Thủ Dầu Một. Ngôi nhà nằm ở phường Phú Cường, ngay cạnh đường Bạch Đằng, gần chợ Thủ Dầu Một và bến đò, rất dễ tìm. Từ đây, bạn có thể dễ dàng di chuyển đến chùa Bà và chùa Tây Tạng Bình Dương, hai ngôi chùa nổi tiếng gần Nhà cổ ông Trần Công Vàng và nhiều địa điểm hấp dẫn khác ở Bình Dương.
Để di chuyển đến Bình Dương nhanh chóng, xe bus và xe máy là hai phương tiện phổ biến và tiện lợi cho các bạn trẻ từ trung tâm thành phố Hồ Chí Minh. Hàng ngày, nhiều tuyến xe bus xuất phát từ trung tâm thành phố Hồ Chí Minh đến Bình Dương, với đa dạng địa điểm và khung giờ để bạn lựa chọn tuyến phù hợp nhất.
Nét độc đáo của nhà cổ ông Trần Công Vàng
Nhà cổ ông Trần Công Vàng nổi tiếng với kiến trúc độc đáo và nghệ thuật trang trí tinh xảo.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng, được xây dựng theo kiến trúc chữ Đinh nghịch, khác biệt với Nhà cổ cụ Đỗ Cao Thứa bởi phần nhà ngang nằm bên trái nhà trên. Kiến trúc này được xem là chữ Đinh cải tiến, thêm vào đó là sân trong ngăn cách nhà trên và nhà dưới. Cửa ra vào, thoạt nhìn giống cổng đền người Hoa, nhưng theo lời bà Tuyết, lại được phóng theo kiểu đền Ấn Độ, tạo nên nét độc đáo riêng cho ngôi nhà.
Ngôi nhà cổ của cụ Vàng được xây dựng theo kiểu nhà xuyên trính, mang nét đặc trưng của kiến trúc nhà chữ Đinh. Nổi bật với 8 đấm, 8 quyết ở hai chái nhà, ngôi nhà như được bao bọc bởi một khung gỗ vững chãi. Các chi tiết trính, trổng, cối được chạm khắc tinh tế, trính uốn cong mềm mại tạo nên những đường gờ độc đáo. Toàn bộ phần trên nhà được đỡ bởi 48 cột tròn, mặt gỗ bóng loáng, tạo khoảng cách với vách nhà, mang đến vẻ đẹp thanh thoát, uy nghi.
Bước vào ngôi nhà, bạn sẽ bị hút hồn bởi những nét chạm khắc tinh xảo. Từ chân cột đến mái nhà, từ bàn ghế đến tủ thờ, mọi chi tiết đều được trau chuốt tỉ mỉ. Hoành phi, liễn, đối, tranh tứ bình, thủ quyển… tất cả đều mang đến sự uy nghi, tráng lệ mà vẫn giữ nét trang nghiêm. Các họa tiết chạm khắc như cây cỏ, hoa lá, chim thú, vật dụng… được thể hiện một cách ước lệ, tượng trưng, tạo nên sự uyển chuyển, mềm mại đầy mê hoặc.
Khu vực tiếp khách, từ hàng cột thứ hai đến hàng cột thứ tư, được bài trí chu đáo với bàn ghế tiện nghi. Nơi đây là trung tâm của căn phòng, với một bàn tròn lớn đặt ở gian giữa, mặt bàn được ốp đá cẩm thạch sang trọng. Trên bàn, giá Bát bửu với tám món binh khí cổ được trưng bày tinh tế, xung quanh là những chiếc ghế chạm trổ tinh vi, ẩn chứa nhiều ý nghĩa tượng trưng. Hai bên bàn tròn là những bàn hình chữ nhật, đóng theo kiểu ghế chân nghi truyền thống. Dọc theo vách ngăn giữa khu vực tiếp khách và phần thờ, những bàn nhỏ hình vuông được đặt trang trọng, trên mặt bàn là những đĩa trái cây bằng sứ thanh tao. Tại vị trí này, gia chủ cũng đặt một tấm Phả đồ, thể hiện rõ nét dòng tộc và lịch sử gia đình.
Ngôi nhà cổ của cụ Vàng mang dáng vẻ cổ kính với hành lang nội bộ chạy quanh phần thờ tự, nối liền nhà khách và các buồng ngủ mà không đi qua khu vực thờ phụng. Sân trước nhà được trang trí bởi nhiều chậu hoa và cây kiểng, góp phần tôn lên vẻ đẹp truyền thống của kiến trúc xưa.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng xây dựng cuối thế kỷ XIX.
Văn hóa chữ Hán phản ánh quan niệm sống độc đáo của gia tộc Trần Công, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng biệt của dòng họ này.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng là minh chứng cho nét đẹp truyền thống với 13 cặp đối và bài vãn tinh tế. Những câu đối chữ Hán thanh thoát được treo trong nhà như lời dạy bảo của gia tộc Trần Công, thể hiện nếp sống gia phong, truyền đạt quan niệm sống của người xưa. Câu đối nổi bật như:
Bước qua cổng, bạn sẽ được chào đón bởi một câu đố vui nhộn, khẳng định sự tự do và thoải mái cho du khách.
Chánh tâm là tiên, ra vào như một, chẳng ngại trần thế.
Trung lập bất ỷ, ngôn ư tư hành ư tư”.
Hàng cột thứ, lời khuyên nhắc nhở ta kế thừa lời dạy, quy tắc sống tốt đẹp của người xưa.
Lời tiên nhân, kinh thiên động địa, lưu danh sử sách.
Vi hậu đại pháp di an tổ đức tông công”.
Câu đối trong nhà vừa là trang trí, vừa là lời răn dạy con cháu giữ gìn truyền thống gia đình.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng: Những hình ảnh xưa cũ
Biểu đồ dòng họ Trần Công được khắc đá trang trọng trong nhà.
Chủ nhân hiện tại: Bà Trần Thị Ánh Tuyết
Khu vực thờ cúng trang trí đậm nét Nho giáo với bao lam, cửa vòng, liễn đối, hoành phí chữ Hán, tôn vinh truyền thống đạo đức, lễ nghĩa dân tộc.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng lưu giữ nhiều đồ vật nguyên vẹn, từ tủ, kệ đến đồ dùng và trang trí.
Nhà cổ ông Trần Công Vàng là minh chứng cho kỹ thuật điêu khắc, chạm trổ tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống Việt Nam. Kiến trúc ngôi nhà và các hiện vật bên trong phản ánh lối sống và văn hóa sinh hoạt của một gia đình giàu có vào cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX.
Nguồn: Tổng hợp
