An Sơn Miếu – Nơi Lưu Giữ Bi Thương Của Phi Yến Ở Côn Đảo
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) ở Côn Đảo là nơi tưởng nhớ công ơn của bà Hoàng Phi Yến – thứ phi vua Nguyễn Ánh, là điểm du lịch tâm linh hấp dẫn không nên bỏ lỡ khi đến Côn Đảo.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) – Côn Đảo
1.1 An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) ở đâu?
Nằm cách trung tâm thị trấn Côn Đảo khoảng 2km về phía Tây Nam, An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) là một điểm di tích lịch sử – văn hóa thu hút du khách. Nơi đây gần kề những địa danh nổi tiếng như Bảo tàng Côn Đảo, bãi biển An Hải và bãi biển Đất Dốc. Được xây dựng vào năm 1785 bởi người dân địa phương, An Sơn Miếu bị bỏ hoang sau khi người Pháp chiếm đóng đảo vào năm 1861. Đến năm 1958, người dân Côn Đảo đã cùng nhau xây dựng lại ngôi miếu khang trang hơn, khôi phục hương khói thờ phụng đến ngày nay.
An Sơn Miếu Côn Đảo khang trang, hương khói quanh năm.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) – Côn Đảo
An Sơn Miếu, hay còn gọi là Miếu bà Phi Yến, nằm ở Côn Đảo, rộng khoảng 4.200m2, được xây dựng theo hình chữ Nhất. Miếu thờ bà Phi Yến và Hoàng tử Cải, những người được truyền thuyết kể lại đã có công lớn trong việc giúp đỡ đời sống của người dân Côn Đảo. Bên ngoài miếu là tấm bia đá ghi lại câu chuyện về hai vị thần linh này.
Khuôn viên An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) Côn Đảo rợp bóng cây xanh, ngôi miếu ẩn mình giữa vườn cây tươi tốt. Đặc biệt, những cây thị cổ thụ hàng trăm năm tuổi tạo nên hương thơm dịu nhẹ, vấn vương, tô điểm cho không gian thanh tịnh của miếu.
Bước vào miếu, bạn sẽ đi qua khoảng sân lát xi măng rộng rãi. Tiếp đó là một hồ nước hình tròn được xây bằng xi măng, giữa hồ là hòn non bộ mô phỏng hang đá nơi bà Phi Yến từng bị giam cầm. Bước qua hồ, bạn sẽ thấy bàn thờ nghi ngút khói hương quanh năm, đối diện là cột cờ treo cờ ngũ sắc theo quan niệm âm dương ngũ hành.
Miếu bà Phi Yến: Kiến trúc truyền thống Việt Nam.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) ở Côn Đảo là một công trình kiến trúc mang đậm nét truyền thống Việt Nam, với mái ngói cong vút và ba cổng ra vào. Nằm ngay trước chính điện là những hàng ghế đá, nơi du khách có thể dừng chân nghỉ ngơi. Giữa sân, lư hương lớn nghi ngút khói, là nơi du khách thắp nhang cầu bình an và may mắn. Cổng chính giữa được trang trí bởi tấm hoành phi ghi ba chữ Hán “An Sơn Miếu”, thể hiện rõ nét lịch sử và ý nghĩa thiêng liêng của nơi đây.
An Sơn Miếu, hay còn gọi là Miếu bà Phi Yến, tọa lạc trên đảo Côn Đảo, mang vẻ đẹp tĩnh lặng và linh thiêng. Nơi đây thờ bà Phi Yến, vị nữ tướng tài ba, cùng đô đốc Ngọc Lân và các vị thần Phật giáo. Kiến trúc miếu đơn giản nhưng trang nghiêm, với những bức hoành phi chạm khắc tinh xảo. Mùi hương trầm quyện với hoa trái được dâng cúng mỗi ngày, càng tôn thêm vẻ đẹp thanh tao nơi cửa Phật. Đặc biệt, vào các dịp lễ tết, rằm, mùng 1 đầu tháng, miếu lại rộn ràng hơn với những lễ dâng đồ chay tươm tất.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) toát lên vẻ linh thiêng, trang nghiêm.
2. Truyền thuyết về bà Phi Yến
An Sơn Miếu, hay còn gọi là Miếu bà Phi Yến, được xây dựng trên Côn Đảo dựa trên truyền thuyết về thứ phi Hoàng Phi Yến, vợ vua Nguyễn Ánh. Năm 1783, bị quân Tây Sơn truy sát, vua Nguyễn Ánh đưa vợ con và binh lính chạy trốn ra Côn Đảo. Tại đây, ông viết thư cầu viện quân Pháp, đồng thời có ý định gửi con trai là hoàng tử Cải sang làm con tin để xin viện trợ chống lại quân Tây Sơn.
Phi Yến, thứ phi của vua Nguyễn Ánh, can ngăn chồng hợp tác với quân Pháp. Bà cho rằng chuyện Tây Sơn chỉ là nội chiến, không nên nhờ ngoại bang can thiệp. Chiến thắng nhờ quân Pháp sẽ không vẻ vang, thậm chí còn gây ra nhiều vấn đề phức tạp về sau. Tuy nhiên, lời khuyên này khiến vua Nguyễn Ánh tức giận, nghi ngờ bà thông đồng với địch và ra lệnh xử tử.
Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo trang trọng.
Quan đô đốc Ngọc Lân can gián nhà vua về việc xử tử Phi Yến, lý do là hoàng tử Hội An, con trai của bà, còn quá nhỏ và sẽ rất thiệt thòi nếu mất mẹ. Nhờ lời can gián ấy, nhà vua rút lại lệnh xử tử, thay vào đó là đày bà Phi Yến vào một hang đá trong núi, nay gọi là Hòn Bà Côn Đảo. Bà được cung cấp một ít bánh nếp và nước rồi cửa hang bị lấp kín bằng đá. Sau đó, quân Tây Sơn đánh tới Côn Đảo, Nguyễn Ánh bỏ lại Phi Yến và cùng tùy tùng trốn chạy ra đảo Phú Quốc. Khi lên thuyền, hoàng tử Hội An không thấy mẹ, liền khóc lóc, kêu gào xin vua cha tha cho mẹ và đưa mẹ đi cùng, nếu không sẽ chết cùng mẹ. Trong cơn giận dữ và sợ hãi kẻ thù, Nguyễn Ánh đã tàn nhẫn ném đứa trẻ xuống biển. Thi hài của hoàng tử dạt vào bãi san hô và được người dân làng Cỏ Ống chôn cất, dựng đền thờ tại khu rừng bên Bãi Đầm Trầu Côn Đảo.
Sau khi được dân làng giải cứu khỏi hang đá, bà Phi Yến đau đớn khi biết tin về hoàng tử. Thương xót thứ phi, họ dựng cho bà một ngôi nhà nhỏ bên mộ hoàng tử để bà hương hỏa cho con. Bà Phi Yến mang tên Lê Thị Dăm, còn hoàng tử Hội An tên Cải. Từ đó, người dân Côn Đảo truyền tai nhau câu ca: “Gió đưa cây Cải về trời / Rau Răm ở lại chịu đời đắng cay”, thể hiện sự tiếc thương cho hoàng tử và lòng cảm thông với nỗi đau của bà Phi Yến.
Rằm tháng bảy năm 1785, lễ đàn chay ở làng An Hải rước kiệu qua làng Cỏ Ống, thỉnh thứ phi Phi Yến về ban phước. Nàng Phi Yến, 24 tuổi, dung nhan tuyệt sắc, khiến lòng người xao động. Tên đồ tể Biện Thi, say mê sắc đẹp của nàng, nảy sinh tà ý. Đêm xuống, hắn lẻn vào phòng Phi Yến, định giở trò đồi bại. Song, nàng tỉnh giấc, truy hô. Tức tối, xấu hổ và tủi nhục, Phi Yến tự tay chặt đứt cánh tay bị Biện Thi chạm vào, rồi tự vẫn, không muốn sống trong nhơ nhuốc.
Lư hương lớn đặt trước chánh điện
Nỗi đau thương bao trùm làng An Hải và Cỏ Ống khi bà Phi Yến qua đời, người dân đã trừng trị tên đồ tể Biện Thi rồi lập nên An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) để tưởng nhớ và thờ phụng thứ phi cùng hoàng tử. Từ đó, bà Phi Yến và hoàng tử Cải được cho là đã nhiều lần hiển linh, giúp đỡ người dân, mách bảo điềm lành, dữ. Niềm tin vào sự linh thiêng của bà Phi Yến đã trở thành một phần tín ngưỡng của người dân Côn Đảo, dù miếu từng bị tàn phá trong thời kỳ thực dân Pháp, nhưng vẫn được xây dựng lại khang trang hơn.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) ở Côn Đảo được công nhận là di tích cấp tỉnh vào ngày 25/10/2005 bởi Ủy ban tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Việc trùng tu và tôn tạo di tích này là cần thiết để bảo tồn giá trị văn hóa, lịch sử đặc biệt của hòn đảo.
Khám phá An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) Côn Đảo: Lưu ý cần biết
An Sơn Miếu là địa điểm tâm linh nên bạn cần lưu ý giữ gìn nghi thức khi tham quan. Hãy lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo, giữ im lặng và tôn trọng không gian linh thiêng. Không hút thuốc, xả rác, ngắt cây cành, nói cười đùa giỡn lớn tiếng. Mang theo nhang và hộp quẹt để dâng hương, và nhớ giữ gìn vệ sinh chung trong khuôn viên miếu.
An Sơn Miếu (Miếu bà Phi Yến) ở Côn Đảo là một địa điểm tâm linh thu hút du khách. Nằm trong cẩm nang du lịch Hải Âu Travel, miếu bà Phi Yến là nơi bạn có thể ghé thăm và dâng hương khi đến với hòn đảo nổi tiếng này.
Nguồn: Tổng hợp
