Lễ Kỳ Yên Tây Ninh: Du hành về cội nguồn tín ngưỡng độc đáo
Lễ Kỳ Yên là nét văn hóa đặc sắc của vùng Nam Bộ, mang đến những trải nghiệm độc đáo và thú vị. Nếu du lịch Tây Ninh, bạn nhất định nên tham gia lễ hội này.
Tây Ninh không chỉ nổi tiếng với những món đặc sản độc đáo như thằn lằn núi Bà Đen, bánh tráng Trảng Bàng hay muối tôm, mà còn là nơi lưu giữ những nét văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong số đó, Lễ Kỳ Yên là một lễ hội thu hút du khách bởi sự độc đáo và ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Cùng Hải Âu Travel khám phá lễ hội đặc biệt này và hòa mình vào không khí rộn ràng của người dân Tây Ninh!
1. Đôi nét về Lễ Kỳ Yên ở Nam Bộ
1.1 Lễ Kỳ Yên là gì?
Lễ Kỳ Yên, nghi lễ cầu an lớn nhất trong năm của các đình làng Nam bộ, là dịp tôn vinh thần Thành hoàng – vị thần bản mệnh, chỗ dựa tâm linh cho cộng đồng làng. Tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng phổ biến trong đời sống người Việt. Lễ Kỳ Yên thường diễn ra hai lần trong năm: Thượng Điền (sau thu hoạch) và Hạ Điền (trước khi xuống ruộng). Tùy địa phương, hai tục lệ này có thể kết hợp hoặc tách riêng.
Bình Tịnh – Phước Lộc, theo lời kể của các bậc cao niên, là vùng đất khai phá đầu tiên của Tây Ninh. Từ đó, hai làng cổ Bình Tịnh và Gia Lộc (huyện Trảng Bàng) được xem là những cộng đồng lâu đời nhất vùng. Ông cả Đặng Văn Trước, với công lao to lớn trong việc khai hoang, lập ấp, được nhân dân tôn làm Thành hoàng làng, thờ tại đình Gia Lộc. Nơi đây, người dân tưởng nhớ và ghi ơn vị khai quốc công thần, người đã góp phần tạo dựng nên vùng đất trù phú này.
Lễ Kỳ Yên là ngày giỗ hội của làng, mang ý nghĩa cầu bình an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và thịnh vượng. Đây là dịp để dân làng sum họp, chia sẻ những câu chuyện gia đình, cùng nhau giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.
Lễ Kỳ Yên của người dân Nam Bộ
1.2 Nguồn gốc lễ hội Kỳ Yên
Lễ Kỳ Yên, một nét văn hóa lâu đời của người Việt, bắt nguồn từ nhu cầu cầu mong cuộc sống bình an và ấm no của người dân khi khai hoang lập nghiệp ở vùng Nam Bộ. Trước thiên nhiên khắc nghiệt và những hiểm họa khôn lường, ông bà ta đã tìm đến các ngôi đình để cúng cầu an, gửi gắm niềm tin vào thần linh. Từ những nghi lễ đơn sơ ấy, Lễ Kỳ Yên dần hình thành và trở thành một trong những lễ hội lâu đời nhất, phản ánh rõ nét văn hóa đình làng đặc trưng của dân Nam Bộ và cả nước.
Lễ cầu bình an, ấm no.
Lễ Kỳ Yên đình Gia Lộc, Tây Ninh diễn ra khi nào, ở đâu?
Hàng năm, từ ngày 14 đến 16 tháng 3 âm lịch, người dân Trảng Bom tổ chức Lễ Kỳ Yên tại đình Gia Lộc và đền Ông cả Đặng Văn Trước để tưởng nhớ ngày mất của ông. Lễ hội cầu nguyện mưa thuận gió hoà, cuộc sống an lành, mùa màng bội thu. Theo các bậc bô lão, kể từ khi đình được trùng tu năm 1926, Lễ Kỳ Yên đã trở thành nét sinh hoạt tín ngưỡng đặc trưng, gắn liền với đời sống văn hóa của người dân địa phương. Đây là lễ hội Tây Ninh mang đậm bản sắc văn hóa, xứng đáng là điểm đến hấp dẫn cho du khách.
Kỳ Yên đình Gia Lộc (Tây Ninh) rộn ràng.
Hoạt động chính Lễ Kỳ Yên đình Gia Lộc
3.1 Phần lễ trang trọng ở đình Gia Lộc
Lễ Kỳ Yên là một nghi lễ truyền thống được tổ chức trong 3 ngày, gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ mang tính nghi thức trang nghiêm, với các hoạt động như rước sắc thần về đình, dâng hương, rượu, trà và đọc bài văn tế. Văn tế thể hiện lòng biết ơn và cầu nguyện đến các vị thần Thành Hoàng, Tiên hiền, Hậu hiền, thần Nông, thần Hổ, ông Nam Hải, bà Ngũ Hành… để cầu mong cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho dân làng. Những người tham gia phần lễ thường là các bậc cao niên, người có chức cao vọng trọng hoặc có uy tín trong vùng, thể hiện sự tôn kính và ý nghĩa sâu sắc của lễ Kỳ Yên.
Lễ Kỳ Yên ở huyện Trảng Bàng khai mạc lúc 6 giờ sáng với nghi thức trọng thể thỉnh sắc thần từ đền Ông cả về đình Gia Lộc. Kiệu rước lộng lẫy, sơn son thếp vàng, được 8 người khiêng, thể hiện lòng tôn kính và niềm tự hào của người dân đối với Thành hoàng làng. Đoàn rước tấp nập, kéo dài hàng cây số, với lân rồng uy nghi, ngựa có đai phủ vải đỏ, và lính thú dẫn đường.
Lễ túc yết tiếp nối, là nghi lễ xin ra mắt, yết kiến, thể hiện lòng thành kính. Phẩm vật dâng lên gồm 2 con heo quay và 1 con heo sống, tưởng nhớ công lao ông cha. Lễ khấn nguyện trang trọng, ngưỡng vọng thần linh và Thành hoàng xã Gia Lộc – Ông cả Đặng Văn Trước. Cuối cùng là nghi lễ ẩm phước, phân phát lộc của các vị thần cho dân làng, mang đến sự may mắn và thịnh vượng.
Lễ thỉnh sắc long trọng, đông người.
Khấn nguyện thần linh, Thành hoàng làng.
3.2 Phần hội vui tươi ở Lễ Kỳ Yên
Lễ Kỳ Yên nổi bật với phần hội sôi động. Các hoạt động múa lân, múa rồng, trò chơi dân gian được tổ chức hoành tráng, góp phần tạo nên không khí rộn ràng. Bên cạnh việc cầu phước, đây là dịp để bạn tìm hiểu lịch sử khai hoang lập ấp của ông cha. Đặc biệt, bạn có thể thưởng thức các chương trình nghệ thuật hát bội, cải lương đặc sắc. Trong Lễ Kỳ Yên, văn nghệ không chỉ mang tính giải trí mà còn là nội dung quan trọng của nghi lễ. Do đó, các tiết mục phải có nội dung nhân văn, mang thông điệp ý nghĩa và kết thúc có hậu.
Lễ Kỳ Yên là một lễ hội đặc sắc của vùng đất Tây Ninh, với những nghi thức truyền thống độc đáo. Tiết mục hát bội hay hát tuồng thường là điểm nhấn của lễ hội, với 3 phần: khai chầu đại bội, hát tuồng và tôn vương. Trong các màn diễn này, một vị chức sắc của đình hoặc người uy tín trong cộng đồng sẽ đảm nhận vai trò cầm chầu, thay mặt thần linh và khán giả bày tỏ cảm xúc khen chê bằng tiếng trống. Phần hội của Lễ Kỳ Yên cũng vô cùng sôi động, với nhiều trò chơi dân gian đặc trưng của Nam Bộ và những hoạt động độc đáo của Tây Ninh như chọi gà, kéo co, nhảy bao bố, thi kết hoa, trái, làm bánh tráng phơi sương, nấu bánh canh Trảng Bàng…
Lễ cúng đình ở xã Gia Lộc, huyện Trảng Bàng, là minh chứng cho tấm lòng uống nước nhớ nguồn và tinh thần cộng đồng của người dân nơi đây. Không chỉ là dịp thể hiện lòng thành, Lễ Kỳ Yên còn giúp gìn giữ các lễ thức truyền thống và những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Hàng năm, Lễ Kỳ Yên được tổ chức long trọng tại Trảng Bàng – Tây Ninh, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách. Cùng với tháp cổ Bình Thạnh, Lễ Kỳ Yên ở đình Gia Lộc là một điểm đến hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất Tây Ninh.
Hát tuồng kỳ yên độc đáo.
Hát bội hoành tráng
Lân múa rộn ràng, hội vui náo nhiệt.
Lễ Kỳ Yên ở Tây Ninh là lễ hội độc đáo, mang đậm nét văn hóa của người dân Trảng Bàng. Hải Âu Travel hi vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn khám phá và trải nghiệm trọn vẹn nét đẹp truyền thống của lễ hội này. Đừng bỏ lỡ cơ hội tuyệt vời này!
Nguồn: Tổng hợp
