Kiến trúc Đình Tiên Thuỷ: Nét đẹp truyền thống Việt Nam

Đình Tiên Thuỷ là điểm đến lý tưởng để khám phá văn hóa và kiến trúc truyền thống của Bến Tre. Nơi đây là một trong 5 ngôi đình của xứ dừa được công nhận Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia, là điểm dừng chân không thể bỏ qua khi du lịch Bến Tre.

1. Giới thiệu về Đình Tiên Thuỷ

1.1 Đình Tiên Thuỷ ở đâu?

Ấp Khánh Hội Đông, xã Tiên Thủy, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre.

Đình Tiên Thuỷ nằm bên bờ nhánh nhỏ sông Hàm Luông, gần chùa Bửu Tạng, đình thần Tiên Long và quán cà phê Mây Lang Thang. Bạn có thể kết hợp những điểm đến này để khám phá Bến Tre, tạo nên hành trình đầy thú vị.

Nằm nép mình giữa vùng đất miệt vườn trù phú, với hương hoa ngào ngạt và trái ngọt sum suê, Đình Tiên Thủy hướng ra dòng sông hiền hòa, thơ mộng. Ngôi đình linh thiêng, gắn liền với những câu chuyện lịch sử hào hùng của vùng đất Châu Thành, đã trở thành điểm tựa tâm linh cho người dân địa phương suốt hàng trăm năm. Không chỉ là nơi lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống, Đình Tiên Thủy còn góp phần tô điểm cho bức tranh du lịch về nguồn đặc sắc của Bến Tre.

Đình Tiên Thuỷ là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, một trong 5 đình làng được công nhận.

1.2 Lịch sử hình thành Đình Tiên Thuỷ

Đình Tiên Thủy, dấu ấn lịch sử gắn liền với vua Gia Long – Nguyễn Ánh, được xây dựng từ một câu chuyện truyền miệng đầy cảm xúc. Năm 1778, khi chạy trốn quân Tây Sơn, Nguyễn Ánh lưu lạc đến Châu Thành, nơi ông bị ấn tượng bởi dòng sông hiền hòa, nước trong veo, mang vị ngọt của phù sa. Ông đặt tên nơi đây là sông Tiên Thủy – nước tiên. Để tưởng nhớ sự ghé thăm của vị vua, các bô lão trong làng đã dựng lên ngôi đình nhỏ bằng tre nứa, đơn sơ nhưng mang ý nghĩa sâu sắc, tại vị trí Nguyễn Ánh từng trú chân.

Được xây dựng vào năm 1852, Đình Tiên Thủy vinh dự nhận được sắc phong đầu tiên từ vua Tự Đức. Trong cùng năm, nhà vua tiếp tục ban thêm 6 sắc phong cho đình. Tuy nhiên, thời điểm đó, Tiên Thủy và Tiên Long cùng một làng, nên các sắc phong được trao cho cả hai đình, gọi là Đình Ông và Đình Bà. Khoảng 10 năm trước, khi hai làng tách ra, Đình Tiên Thủy (Đình Bà) đã đưa về Đình Tiên Long (Đình Ông) 3 sắc phong. Hiện tại, đình Tiên Thủy còn giữ gìn 4 sắc phong quý giá: Cao Các Quảng Độ tôn thần, Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi, Bổn Cảnh Thành Hoàng và Đại Càn Quốc Gia Nam Hải.

Ngôi đình cổ kính, mang dấu ấn lịch sử hàng trăm năm với những biến động thăng trầm. Dù đã được trùng tu nhiều lần, kiến trúc vẫn giữ nguyên nét cổ kính, tinh xảo. Lần trùng tu gần nhất vào năm 1928 đã giữ nguyên diện mạo của Đình Tiên Thủy cho đến nay, lưu giữ nét đẹp truyền thống qua thời gian.

Đình Tiên Thuỷ, kiến trúc truyền thống, điểm du lịch nổi tiếng Bến Tre.

2. Hướng dẫn đường đến Đình Tiên Thuỷ

Đình Tiên Thủy cách trung tâm thành phố Bến Tre khoảng 20km, đường đi khá dễ. Bạn có thể lựa chọn di chuyển bằng taxi hoặc thuê xe máy để tiết kiệm chi phí. Hải Âu Travel gợi ý tuyến đường thuận tiện:

Từ trung tâm thành phố, đi thẳng theo Đại lộ Đồng Khởi khoảng 2.5km là đến vòng xoay Tân Thành.

Đi theo lối ra thứ hai để vào đường Quốc lộ 57C.

Bạn chạy thẳng theo Quốc lộ 57C khoảng 15km, đến chợ Tiên Thủy. Sau đó, lên cầu Khánh Hội, rẽ trái và đi thẳng theo con đường ven sông.

Đi thêm khoảng 1,3km nữa, Đình Tiên Thủy sẽ hiện ra bên tay phải.

Khám phá kiến trúc độc đáo đình Tiên Thuỷ.

3.1 Tổng thể kiến trúc Đình Tiên Thủy 

Đình rộng khoảng 11.587m2, trong đó diện tích xây dựng là 835m2. Kiến trúc theo hình chữ Sơn (山), gồm các gian Võ ca, Võ quy và Chính điện liền kề. Phía sau là nhà chỉnh y, nhà bếp và phòng tiệc. Trước đình đặt bức bình phong lớn, bàn thờ Thần Nông và 4 ngôi miếu: Ông Hổ, Thổ Thần, Ngũ Hành, Bà Chúa Xứ.

Chính điện, Võ ca và Võ quy được xây dựng theo kiến trúc nhà xuyên trính, với 3 gian, hai chái. Các cột gỗ song song được liên kết bởi trính xuyên qua, tạo thành kết cấu vững chắc. Nóc nhà nối liền, thể hiện sự thống nhất nhờ kỹ thuật mộng chốt tinh xảo. Mái đình lợp ngói âm dương, mang vẻ đẹp truyền thống.

Đình Tiên Thủy thoáng đãng, nhiều cây xanh.

3.2 Kiến trúc bên trong các gian điện thờ

Đình Tiên Thủy có 42 cột, được làm từ gỗ căm xe và lim, chu vi mỗi cột từ 90 đến 100cm. Nền Chính điện được lót gạch hoa, bao quanh là gạch thẻ cao hơn 5 tấc so với các gian khác. Các gian còn lại sử dụng gạch tàu, kè gạch thẻ cao hơn sân đình 6 tấc. Nóc đình được trang trí cầu kỳ với những họa tiết long mã hà đồ, long ẩn vân, cá hóa long, lưỡng long tranh châu, long ly quy phụng…

Nóc đình chính được điểm xuyết bởi một tháp tứ giác độc đáo, bốn mặt là bức tranh phong cảnh đắp nổi tinh xảo. Hai đầu rồng hướng Đông và Tây trên tháp càng tô điểm thêm vẻ uy nghi cho công trình. Chính điện rực rỡ với hoành phi, câu đối, bao lam, thành vọng bằng gỗ quý, mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Những họa tiết tinh xảo ấy như kể lại một câu chuyện lịch sử hào hùng, đồng thời tôn vinh tài năng của những nghệ nhân tài hoa đã kiến tạo nên kiệt tác này.

Nổi bật giữa kiến trúc Đình Tiên Thủy là hoành phi bằng ốc xà cừ, chạm trổ tinh xảo, ghi dòng chữ “Tiên Thủy linh miếu” ngay cửa chính gian Chính điện. Bên phải hoành phi, dòng chữ nhỏ “Thành Thái Bính Thân thu” (năm Bính Thân, đời vua Thành Thái, thu năm 1896) khẳng định thời điểm hoàn thành ngôi đình.

Năm 1928, trong quá trình trùng tu, đình làng không chỉ nhận được sự đóng góp về vật chất của người dân địa phương mà còn được tặng những bức hoành phi, câu đối, bao lam, thành vọng quý giá. Những hiện vật này thể hiện lòng thành kính và sự yêu mến của người dân với ngôi đình, góp phần làm nên bộ sưu tập đồ sộ hiện nay.

Đình Tiên Thuỷ được xây dựng bằng gỗ quý chắc chắn.

Bàn thờ Phật giáo truyền thống

3.3 Các lễ hội tại Đình Tiên Thủy

Đình Tiên Thủy là điểm thu hút đông đảo người dân đến cúng bái. Nơi đây còn nổi tiếng với sân khấu phục vụ các tiết mục hát bội trong Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre và Lễ Du thần trên sông, tạo nên nét riêng biệt. Ngoài ra, đình còn tổ chức các lễ cúng định kỳ như Khai sơn, cúng Quan Thánh, Giỗ tổ Hùng Vương, Hạ điền và Thượng điền.

Đình Tiên Thủy là nơi lưu giữ những lễ hội truyền thống phản ánh tín ngưỡng lâu đời của người dân địa phương. Các lễ hội, từ cầu mưa thuận gió hòa đến quốc thái dân an, đều mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Lễ Kỳ Yên, lễ hội lớn nhất, thu hút đông đảo người dân thập phương và những người con xa quê trở về. Họ cùng dâng lễ, cúng bái, giao lưu, tạo nên không khí rộn ràng. Đặc biệt, thả hoa đăng trên dòng sông hiền hòa là hoạt động được mong chờ nhất trong lễ Kỳ Yên, mang đến những lời cầu nguyện cho một năm mới bình an, thịnh vượng.

Đình Tiên Thuỷ là điểm tổ chức các lễ hội lớn, thu hút đông đảo người dân địa phương.

4. Kết luận

Đình Tiên ThủyLà di tích kiến trúc nghệ thuật lâu đời, mang giá trị tiêu biểu, lưu giữ văn hóa tín ngưỡng và đời sống tinh thần của cha ông. Hãy đến và chiêm ngưỡng những đường nét độc đáo, góp phần tạo nên giá trị Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia này.

Nguồn: Tổng hợp