Kỳ Yên Bến Tre: Di sản văn hóa từ thời khai hoang
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre là lễ hội truyền thống thường niên của người dân địa phương, thể hiện lòng thành kính với Thần hoàng bổn cảnh, cầu mong bình an, may mắn và no đủ. Nếu có dịp du lịch Bến Tre, bạn đừng bỏ qua lễ hội độc đáo này!
1. Sự ra đời của lễ hội Kỳ Yên Bến Tre
Nguồn gốc lễ hội Kỳ Yên Bến Tre bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng của người dân địa phương, gắn liền với lịch sử khai hoang, lập ấp và phát triển kinh tế – văn hóa của vùng đất này.
Lễ hội Kỳ Yên, một nét văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người Việt, đã có mặt từ thuở khai hoang lập ấp ở xứ dừa Bến Tre. Trước những khó khăn và hiểm nguy khi đến vùng đất mới, người dân Nam Bộ đã tìm đến các vị thần linh để cầu mong bình yên, ấm no. Lễ cúng bái tại các ngôi đình trở thành nét sinh hoạt thường nhật, dần phát triển thành lễ hội Kỳ Yên như ngày nay. Dù mang những nét tương đồng với các vùng miền khác, lễ hội Kỳ Yên Bến Tre vẫn toát lên nét văn hóa đặc trưng của xứ dừa, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống.
1.2 Ý nghĩa của lễ hội Kỳ Yên Bến Tre
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre là ngày giỗ hội làng, nhằm tế bái thần Thành hoàng, cầu mong quốc thái dân an, thôn xóm thịnh vượng, cuộc sống no ấm. Đây cũng là dịp để người dân họp mặt, vui chơi, trao đổi chuyện làng xóm. Lễ hội còn là dịp để những người làm vườn giới thiệu trái cây mới, người làm ruộng chia sẻ giống nếp ngon qua tài nấu ăn, thổi xôi của chị em phụ nữ.
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre, nét tín ngưỡng lâu đời, bắt nguồn từ tục thờ thần thời khai hoang vùng Nam Bộ. (Ảnh: Viet Fun Travel)
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre: Thời gian & địa điểm
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre được tổ chức tại hơn 100 ngôi đình, trong đó đình Phú Lễ ở huyện Ba Tri nổi tiếng với quy mô lớn và đặc sắc nhất. Lễ hội diễn ra hai lần mỗi năm, lần đầu vào dịp thượng điền (trung tuần tháng 11, 12 âm lịch) và lần thứ hai vào dịp hạ điền (trung tuần tháng 3, 4, 5 âm lịch). Kéo dài trong 3 ngày, lễ hội thu hút đông đảo người dân địa phương, tạm gác lại công việc để cùng tham gia.
Lễ hội Kỳ Yên ở Bến Tre diễn ra hai lần mỗi năm, gồm thượng điền và hạ điền, tại hơn 100 đình làng. (Ảnh: Bazan Travel)
Kỳ Yên Bến Tre: Đặc sắc gì?
Lễ hội Kỳ Yên, tương tự như lễ hội Nghinh Ông Nam Hải Bến Tre, gồm hai phần chính: phần lễ trang trọng và phần hội sôi động.
3.1 Phần lễ
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre diễn ra long trọng, trang nghiêm tại chính ngôi đình làng. Phần lễ gồm nghi thức rước Sắc thần, thay khăn, dâng hương, trà, rượu, đọc văn tế, cảm tạ thần Thành Hoàng, các Tiền hiền, Hậu hiền cùng các vị thần Hổ, thần Nông, ông Nam Hải, bà Ngũ Hành. Những nghi thức này thể hiện lòng biết ơn của dân làng đối với các vị thần đã che chở, phù hộ cho cuộc sống no đủ, hạnh phúc. Những người thực hiện tế lễ đều là bậc cao niên, chức sắc hoặc người có uy tín, được bà con trọng vọng.
Phần lễ diễn ra theo nghi thức nghiêm chỉnh dưới sự điều phối của người thủ xướng. Đội học trò lễ, với trang phục áo mũ và hài kiểu học sinh tú tài xưa, phụ trách dâng lễ vật theo tiết tấu của dàn nhạc, điệu bộ nhuần nhuyễn. Bốn cô đào cùng góp vui bằng những lời ca mừng thần Thành Hoàng bổn cảnh trong lúc dâng rượu, góp phần làm lễ Túc yết thêm phần trang trọng.
Lễ thay khăn Sắc thần, Kỳ Yên. (Ảnh: Báo Dân tộc và Phát triển)
3.2 Phần hội
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre không chỉ hấp dẫn bởi phần lễ trang nghiêm mà còn bởi phần hội sôi động. Múa rồng, múa lân, các trò chơi dân gian thu hút đông đảo người dân, cùng nhau ôn lại truyền thống khai hoang, lập ấp của ông cha. Bên cạnh đó, những ngày diễn ra lễ hội còn là dịp để du khách chiêm ngưỡng các chương trình văn hóa, nghệ thuật đặc sắc như hát bội, cải lương, mang đến một không khí lễ hội vui tươi, rộn ràng.
Hát bội là hoạt động nổi bật nhất trong phần hội lễ Kỳ Yên, không chỉ mang tính giải trí mà còn truyền tải đạo lý và quan niệm tốt đẹp. Các vở tuồng thường đề cao “trung thắng nịnh”, “chính thắng tà”, kết thúc bằng màn tôn vương hoặc tôn soái, mang đến thông điệp tích cực. Đặc biệt, các vở hát bội trong lễ Kỳ Yên ít bi ai, đau thương, mang đến kết thúc có hậu. Những vở tuồng quen thuộc như San Hậu, Tiết Nhơn Quý, Phàn Lê Huê, Thần nữ dâng ngũ linh kỳ, Sát Thát, Trần Bình Trọng…luôn được khán giả yêu thích.
Hát bội tỏa sáng trong phần hội lễ Kỳ Yên Bến Tre. (Ảnh: Báo Dân tộc và Phát triển)
Lễ hội Kỳ Yên Bến Tre, một nét đẹp văn hóa lâu đời của xứ dừa, hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị. Tham gia lễ hội, bạn sẽ được hòa mình vào không khí náo nhiệt, tìm hiểu về tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người dân Bến Tre. Nếu có dịp ghé thăm vùng đất này, hãy thử trải nghiệm lễ hội Kỳ Yên để hiểu thêm về văn hóa độc đáo của mảnh đất và con người nơi đây.
Nguồn: TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ TRƯỜNG THPT PHAN THANH GIẢN
