Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình: Tín ngưỡng độc đáo của người dân tộc thiểu số vùng cao
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình là nét văn hóa tâm linh độc đáo của người Bru-Vân Kiều, thể hiện sự gắn bó với ruộng đồng, trời đất. Khám phá lễ hội này cùng Hải Âu Travel, bạn sẽ có những trải nghiệm thú vị trong chuyến du lịch Quảng Bình!
Lễ hội Trỉa lúa Quảng Bình (lễ hội lấp lỗ), di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là điểm nhấn độc đáo trong hành trình khám phá Quảng Bình. Đây là lễ hội linh thiêng bậc nhất của người Bru-Vân Kiều, lưu giữ trọn vẹn những giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện bản sắc riêng biệt, hấp dẫn du khách gần xa.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình: Nguồn gốc và ý nghĩa
1.1 Nguồn gốc hình thành lễ hội
Dãy Trường Sơn ở miền Tây Quảng Bình là nơi cư trú của tộc người Bru-Vân Kiều, nơi họ phải đối mặt với khí hậu khắc nghiệt, nắng gió mùa hè và lạnh giá mùa đông. Cuộc sống du canh du cư, dựa vào núi rừng, sông suối là điều kiện sinh tồn của người Bru-Vân Kiều. Nương rẫy và trồng lúa là hoạt động sản xuất chủ yếu, mỗi ngày họ đều phải phát, đốt, cốt, trỉa để có thức ăn. Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, người Bru-Vân Kiều vẫn gìn giữ và sáng tạo những giá trị văn hóa phi vật thể độc đáo. Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình là một minh chứng, thể hiện tinh thần lạc quan và sự gắn kết cộng đồng của người dân nơi đây.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình là dịp để người dân địa phương thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và thần linh, cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no.
Trỉa lúa (lấp lỗ) không chỉ là công đoạn cuối cùng trong chu trình nương rẫy (chặt, đốt, cốt, trỉa), mà còn được nâng lên thành lễ hội. Hành động trỉa hạt xuống đất trước khi gieo trồng là lời cầu mong của người dân đến các vị thần linh như thần trời, thần nước, thần núi, thần rừng. Họ tin rằng, việc này sẽ giúp hạt giống được gìn giữ, bảo hộ, sinh sôi nảy nở và mang lại mùa màng bội thu.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình là minh chứng cho sự kết nối giữa tín ngưỡng và đời sống của người Bru-Vân Kiều. Tương tự lễ hội đập trống của dân tộc Ma Coong, đây là lễ hội trọng đại, thể hiện mong ước về cuộc sống no đủ, mùa màng bội thu. Người Bru-Vân Kiều dành sự tôn kính đặc biệt cho thần lúa, xem đó là vị thần linh thiêng liêng nhất mang lại ấm no, hạnh phúc. Chính vì lẽ đó, họ gìn giữ lễ hội này như một lễ hội lớn nhất trong năm, thể hiện lòng biết ơn trời đất. Phần lễ là lời khấn nguyện thành kính, trong khi phần hội lại là dịp để bà con dân bản sum họp, thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó, tạo nên không khí rộn ràng, vui tươi.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình là tín ngưỡng văn hóa đặc sắc của người Bru-Vân Kiều, cầu mong cuộc sống ấm no, khỏe mạnh. (Ảnh: Tiến Quang)
Thời gian & địa điểm lễ hội
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình diễn ra trong 4 ngày, từ 11 đến 14 âm lịch tại xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh. Không khí lễ hội náo nhiệt bao trùm khắp làng bản khi người dân tất bật chuẩn bị, tạo nên khung cảnh rộn ràng. Mỗi năm, vào dịp này, du khách đến Quảng Bình lại được hòa mình vào không khí sôi động của lễ hội, trải nghiệm nét văn hóa độc đáo của địa phương.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình: Nét độc đáo
Giống như nhiều lễ hội truyền thống khác, lễ hội trỉa lúa Quảng Bình cũng gồm hai phần: phần lễ trang nghiêm và phần hội vui tươi, náo nhiệt.
3.1 Phần lễ
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình, theo lời kể của người dân bản Khe Cát, xã Trường Sơn, luôn được tổ chức dưới chân núi Chồng. Nơi đây, những cây cổ thụ lâu năm vươn cao, che bóng mát cho ba ngọn núi cao vút trên đỉnh. Khám thờ được đặt tựa lưng vào núi Chồng, hướng về núi Khe Cát (còn gọi là núi Vợ) – một địa điểm linh thiêng, mang đậm nét văn hóa truyền thống của người dân địa phương.
Lễ hiến sinh lợn diễn ra khi những tia nắng đầu tiên chiếu rọi xuống vùng đất lễ. Hai thanh niên khỏe mạnh khiêng một con lợn trắng, đặt cạnh dòng suối róc rách. Dân bản đứng vòng quanh, chờ vị già làng phát lệnh khai lễ. Già làng đứng giữa, tay trái cầm chai rượu, tay phải nâng ly thủy tinh đầy. Ông cất lời khấn to, cầu xin các vị thần linh ban phước cho hạt giống mọc lên thành cây lúa, cây đỗ, cây ngô… khỏe mạnh, tươi tốt, không cho chim chóc, sâu bọ phá hoại. Mong mùa màng bội thu, cuộc sống người dân ấm no, hạnh phúc.
Khấn xong, dân bản vai đeo gùi, tay cầm gậy, bắt đầu chọc lỗ trên bãi đất trống. Già làng cầm nia đựng thóc giống, vừa nhún nhảy sảy thóc, vừa khấn cầu thần lúa phù hộ cho mùa màng bội thu.
Làng bản cầu thần linh.
3.2 Phần hội
Kết thúc nghi lễ trang nghiêm là phần hội rộn ràng. Dân bản quây quần bên những mâm cỗ, cùng uống rượu cần, trò chuyện vui vẻ. Du khách tham dự lễ hội cũng được mời thưởng thức các món ăn dân dã đặc sản vùng núi rừng Trường Sơn, hòa mình vào không khí ấm áp, rộn rã của lễ hội.
Sau bữa ăn, tiếng cười rộn ràng vang lên khi mọi người cùng tham gia các trò chơi dân gian như nhảy lò cò, kéo co, vật tay. Không khí vui nhộn càng thêm ấm áp với những tiết mục ca múa, hát vang những làn điệu dân ca truyền thống, góp phần thắt chặt tình làng nghĩa xóm, gắn kết mọi người lại với nhau.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình: Hình ảnh ấn tượng
Lòng biết ơn được thể hiện qua ly rượu, hướng về con vật hiến sinh. (Ảnh: Phong Nha Explorer)
Khấn xong, người dân chọc lỗ gieo hạt. (Ảnh: Phong Nha Explorer)
Hội vui chơi dân gian đặc sắc. Ảnh: Phong Nha Explorer.
Lễ hội trỉa lúa của người Bru-Vân Kiều được tái hiện tại ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Bình.
Lễ hội trỉa lúa Quảng Bình, một nét văn hóa độc đáo của người Bru-Vân Kiều, là một trong những trải nghiệm văn hóa đặc sắc mà bạn có thể khám phá tại Quảng Bình. Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Bình còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa phi vật thể hấp dẫn khác như lễ hội đập trống của người Ma Coong, lễ hội rằm tháng 3 Minh Hóa, lễ hội đua thuyền truyền thống… Chắc chắn bạn sẽ có một chuyến đi đáng nhớ với những trải nghiệm văn hóa độc đáo tại Quảng Bình. Hải Âu Travel chúc bạn có một chuyến du lịch vui vẻ!
Nguồn: Tổng hợp
