Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột: Tôn vinh văn hóa truyền thống
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột là cơ hội tuyệt vời để du khách khám phá văn hóa Tây Nguyên độc đáo, hòa mình vào không khí lễ hội sôi động và trải nghiệm những cảm xúc mới mẻ, thú vị.
Truyền thuyết về Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột
Đến thành phố Ban Mê Thuột, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của núi Đá Voi Mẹ, thác Thủy Tiên, làng cà phê Trung Nguyên, thưởng thức đặc sản Đọt mây gai Daklak, măng le, bơ sáp… mà còn có cơ hội tham gia những lễ hội văn hóa đặc sắc của người đồng bào dân tộc, điển hình là Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột.
Lễ hội là minh chứng cho sự tôn trọng sâu sắc của người Ê Đê đối với nguồn nước. Do đời sống gắn liền với sông suối, họ xem nước là nguồn sống, là linh hồn của buôn làng. Trước khi lập buôn, nghi lễ xin phép tổ tiên và thần linh là điều tối quan trọng, thể hiện lòng biết ơn và sự tôn kính đối với thiên nhiên.
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột là nghi thức tâm linh truyền thống của người Ê Đê, thể hiện lòng biết ơn đối với nguồn nước quý giá.
Lễ cúng bến nước là một phong tục truyền thống độc đáo của người Ê Đê, gắn liền với truyền thuyết về người khám phá ra bến nước đầu tiên. Người này được tôn vinh là chủ của bến nước, có nhiệm vụ chủ trì cúng bái hàng năm. Con cháu đời sau kế thừa trọng trách, tiếp nối nghi thức thiêng liêng này. Qua nhiều năm, lễ cúng đã trở thành một nét đẹp văn hóa đặc sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự.
Kết thúc mùa thu hoạch, buôn làng náo nức tổ chức lễ cúng, một nghi lễ truyền thống thể hiện lòng biết ơn đối với Thần Nước. Lễ cúng không chỉ là dịp cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu mà còn là dịp để bà con trong buôn cùng nhau sum họp, chia sẻ về cuộc sống và những thành quả lao động trong năm. Đây là dịp để mọi người cùng vui vẻ, đầm ấm bên nhau, thắt chặt tình làng nghĩa xóm.
Sau vụ thu hoạch, người dân Buôn Ma Thuột tất bật chuẩn bị cho Lễ cúng bến nước: dọn dẹp, sửa đường, nấu rượu cần, tập luyện đánh chiêng, chuẩn bị lễ vật…
2. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột, tương tự lễ hội cồng chiêng Tây Nguyên, không có thời gian cố định. Người Ê Đê thường tổ chức vào giữa tháng 3, sau khi thu hoạch mùa màng, trước hoặc sau ngày cúng lúa mới của mỗi gia đình. Họ chọn đêm trăng tròn để cùng vui dưới ánh trăng rực rỡ. Ngày lễ, người dân tập trung tại nhà cộng đồng, cùng tham gia nghi lễ truyền thống.
3. Lễ cúng bến nước có gì đặc sắc?
Trước ngày Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột được tổ chức
Trước nghi lễ cúng, già làng và chủ bến nước sẽ họp bàn với dân làng. Thanh niên sẽ đảm nhiệm công tác vệ sinh khu vực bến nước, nguồn nước và sửa đường vào bến. Phụ nữ khéo léo và người già sẽ dọn dẹp nhà cửa, đường làng, ngõ xóm, góp phần tạo nên không khí trang nghiêm cho lễ cúng.
Dù chưa ấn định ngày cụ thể trong tháng 3, nhưng đúng như kế hoạch, dân làng sẽ tập trung tại nhà cộng đồng để tiến hành nghi lễ tâm linh.
Cùng người dân Buôn Ma Thuột hòa mình vào không khí tưng bừng trước Lễ cúng bến nước, bạn có thể tham gia nấu rượu cần, tập luyện đánh chiêng, chuẩn bị lễ vật cúng… Ngày trọng đại, chủ bến nước và thầy cúng sẽ cùng sửa soạn bàn nứa nhỏ bên bờ suối, sẵn sàng cho nghi lễ thiêng liêng.
3.2 Nét đẹp văn hóa của lễ cúng
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột sẽ diễn ra theo đúng thời gian định trước, quy tụ mọi người tại nhà cộng đồng. Không khí lễ hội rộn ràng với tiếng chiêng trống, mâm lễ tươm tất, cùng những hoạt động truyền thống như cột rượu cần, mổ heo, gà… Nghi lễ cúng gồm 3 phần: mời tổ về dự lễ, cúng đầu nguồn nước và cúng sức khỏe cho chủ bến. Mỗi phần đều có lễ vật riêng gồm 1 con gà hoặc heo cùng 1 ché rượu cần.
Tiếng chiêng trống rộn ràng, cả buôn đi thẳng từ nhà ra bến nước, không dừng lại trên đường, chuẩn bị cho lễ khấn báo.
Lễ cúng bắt đầu, thầy cúng khấn báo việc buôn làng tổ chức lễ, mời tổ tiên, ông bà của chú bến nước và các vị thần linh về dự. Sau đó, mọi người di chuyển ra bến nước, đi thẳng đến nơi, không dừng lại dọc đường. Đến bến, đoàn người đứng xung quanh chờ thầy cúng bày lễ, rót rượu từ bầu ra bát đồng.
Tiếng chiêng trống vang vọng, thầy cúng dâng lễ cảm tạ Thần Nước, cầu an. Bầu rượu được rưới lên tàu lá đựng lễ vật, khấn vái lần thứ hai trước Thần và các lễ vật trên bàn nứa. Rồi dòng nước như đón nhận lời khấn, thầy cúng rưới rượu xuống, báo hiệu buôn làng đã dâng lễ hiến sinh. Sau đó, phụ nữ làng lấy nước từ dòng sông về nhà cộng đồng, đổ đầy các ché rượu, khép lại nghi lễ thiêng liêng.
Tiếng chiêng trống rộn ràng, thầy cúng khấn vái Thần Nước, cầu an cho buôn làng, dâng lễ vật lên thần núi rừng Tây Nguyên.
Khi màn đêm buông xuống, dân làng tề tựu, tiếng chiêng rộn rã vang lên báo hiệu lễ hội ấm cúng bắt đầu. Cả buôn làng cùng nhau quây quần bên đống lửa giữa sân nhà cộng đồng, cùng nhau thưởng thức những món ngon do chính tay họ chuẩn bị. Từ rượu ghè thơm nồng đến ống cơm, miếng thịt nướng, nhà nào cũng mang đến góp vui. Tiếng cười nói rộn ràng, lời hỏi thăm ân cần tạo nên không khí náo nhiệt, ấm áp, vun đắp thêm tình làng nghĩa xóm.
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột không mang đến sự kịch tính như Lễ hội đua voi Buôn Đôn hay quy mô hoành tráng như lễ hội Cà phê, nhưng lại toát lên nét ấm cúng, gần gũi. Giống như một buổi sum họp gia đình, con cháu cùng quây quần bên nhau, tưởng nhớ tổ tiên, vui vẻ ăn uống, hát múa sau những ngày lao động vất vả, hy vọng một vụ mùa mới bội thu, sung túc.
Kết thúc nghi lễ cúng Thần, trời chạng vạng. Phụ nữ làng khẩn trương lấy nước về nhà cộng đồng, rót đầy ché rượu, chuẩn bị cho phần hội vui tươi, ấm cúng với những điệu múa hát.
Video đặc sắc về Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột
Ghé lại Đắk Lắk, trải nghiệm nét đẹp văn hóa thú vị của người đồng bào dân tộc Ê Đê qua Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột có từ lâu đời. Video: Youtube/Hùng Đặng Hữu
Lễ cúng bến nước Buôn Ma Thuột không chỉ là nghi lễ tâm linh lâu đời của người Ê Đê thể hiện lòng biết ơn với nguồn nước, mà còn là cơ hội tuyệt vời để du khách trải nghiệm văn hóa độc đáo của Tây Nguyên. Hãy thêm lễ hội này vào hành trình khám phá Buôn Ma Thuột và Đắk Lắk, bạn sẽ có những trải nghiệm khó quên!
Nguồn: Tổng hợp
