Đền Trần Thương: Nơi Tưởng Niệm Đức Thánh Trần – Linh Thiêng Hà Nam
Đền Trần Thương Hà Nam, tọa lạc tại “lục đầu khê” – nơi 6 dòng sông nhỏ hội tụ, là di tích lịch sử, quân sự, kiến trúc, khảo cổ và tâm linh tiêu biểu, thu hút du khách khám phá.
Trần Thương: Di sản lịch sử hào hùng
Địa chỉ: Thôn Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam, Việt Nam
Đền Trần Thương, còn gọi là đền Trần hay đền thờ Đức Thánh Trần, tọa lạc bên bờ sông Hồng, là nơi tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo. Nơi đây từng là kho lương phục vụ cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông lần thứ hai. Phía trong đền, giếng ngọc giữ gìn nhục thể của Đức Thánh sau khi ông qua đời, mang một nét linh thiêng và trầm mặc.
Nằm ẩn mình sau bao năm tháng, đền Trần Thương vẫn giữ trọn vẹn nét đẹp nguyên sơ, trở thành minh chứng lịch sử và niềm tự hào của dân tộc. Nơi đây, từng được nhắc đến với câu “Cá Nhân Đạo, gạo Trần Thương” và dòng thơ khắc trên châm đền: “Đất Trần Thương lắm phúc, hoa quả bốn mùa xuân”. Trước kia, Trần Thương là trung tâm của 6 khe nước, nối liền sông Hồng với Thăng Long và biển Đông. Chỉ cách khu lăng mộ nhà Trần khoảng 3km, nơi đây ẩn chứa những câu chuyện lịch sử hào hùng.
Đền Trần Thương, kho lương phục vụ kháng chiến chống Nguyên – Mông lần 2. (Ảnh: Suaql4a)
Đền hình chữ quốc. (Ảnh: Hoàng Hà)
Hình nhân Bái Tướng độc đáo – Ảnh: Hoàng Hà
Hướng dẫn đến đền Trần Thương
Để đến đền Trần Thương, bạn có thể lựa chọn phương tiện cá nhân hoặc xe khách. Nếu đi xe ô tô hoặc xe máy, bạn di chuyển theo hướng cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ, đến nút giao Liêm Tuyền rẽ vào QL21B hướng Nam Định. Chạy thêm một đoạn, bạn rẽ trái vào đường có biển “Cầu Hưng Hà”, tiếp tục di chuyển trên đường đô thị 971 để đến đền.
Lựa chọn thứ hai là chạy theo cao tốc 5B – nút giao Yên Mỹ, tiếp tục thẳng qua cầu Hưng Hà đến Đền. Cách này rút ngắn khoảng 10km và bạn có thể ghé thăm chùa Tam Chúc trước khi đến đền Trần Thương.
3. Lịch sử hình thành đền Trần Thương
3.1 Bí mật nơi chôn cất Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn
Hưng Đạo Vương Quốc Tuấn qua đời vào ngày 20 tháng 8 mùa thu năm ấy tại Vạn Kiếp. Trước khi nhắm mắt xuôi tay, ông dặn con trai phải hỏa táng, đựng xương trong vật tròn, bí mật chôn trong vườn An Lạc, sau đó san đất và trồng cây như cũ. Ông muốn mộ phần của mình được giữ kín, mau chóng mục nát, không để người đời tìm thấy.
Đền Trần Thương, nơi thờ cúng Hưng Đạo Đại Vương, không chỉ là một điểm du lịch tâm linh như bao ngôi đền khác, mà còn là kho tàng lưu giữ những hiện vật quý giá. Kiến trúc độc đáo, trang trí tinh xảo cùng những bí ẩn xoay quanh vị danh tướng lỗi lạc, khiến đền trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Đền Trần Thương: Di tích quốc gia đặc biệt (Ảnh: Hoàng Hà)
3.2 Lịch sử làng và đền Trần Thương
Đền Trần Thương, với kiến trúc tựa thiếu nữ nằm phơi mình trên bãi sông, mang dáng dấp nhân bái phượng. Ông Phạm Hải Hưng, thủ nhang nhà đền, cho biết vị trí làng Miễu, nơi tọa lạc đền, là điểm hội tụ của 6 nhánh sông nhỏ giữa sông Hồng và sông Châu Giang. Chính vị thế độc đáo này đã khiến Trần Hưng Đạo chọn làng Miễu làm một trong 6 điểm cất kho lương phục vụ cuộc chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 2 (1285).
Sau khi chiến thắng quân Nguyên Mông, vị tướng tài ba đã trở về quê hương để khao thưởng quân dân, bày tỏ lòng biết ơn đối với những người đã sát cánh cùng triều đình. Truyền thống này được gìn giữ cho đến ngày nay, diễn ra vào dịp Tết Thượng Nguyên (rằm tháng giêng âm lịch). Theo truyền thuyết, khi Đức Thánh Trần qua đời, 5 cỗ quan tài được đưa về 5 hướng khác nhau, đều được che giấu và xóa dấu tích để không ai biết được nơi an nghỉ thực sự của Hưng Đạo Đại Vương. Tuy nhiên, bản chú thích ở đền Trần Thương lại ghi lại con số 70 cỗ quan tài, khiến bí ẩn về nơi an nghỉ của vị tướng huyền thoại càng thêm phần ly kỳ.
Sau khi Trần Hưng Đạo được phong thánh, ngôi đền được dựng lên, làng Miễu cũng đổi tên thành làng Trần Thương – tên gọi thể hiện kho lương của nhà Trần, nơi tưởng nhớ vị tướng tài ba.
Họa tiết tinh xảo ở đền Trần Thương (Ảnh: Hoàng Hà)
Thanh kiếm bạc vỏ đồi mồi, di sản Đức Thánh Trần. (Ảnh: Hoàng Hà)
4. Kiến trúc trong đền Trần Thương
4.1 Nghi Môn Ngoại
Bước qua cổng Nghi Môn, du khách sẽ được bao phủ bởi bóng mát của những cây cổ thụ. Con đường dẫn vào sân đền lát đá đẹp mắt, dẫn lối đến kiến trúc độc đáo của Nghi Môn Ngoại. Kiến trúc 3 tầng mái, 3 cổng và 2 trụ biểu hoành tráng. Cổng giữa, lối đi chính dẫn tới đền, cũng mang kiến trúc 3 tầng mái, cửa vòm cuốn. Trong khuôn viên đền Trần Thương có 4 giếng nước, trong đó 1 giếng đã cạn.
Gác chuông tám mái trên nóc, treo chuông lớn báo hiệu. (Ảnh: Hoàng Hà)
4.2 Đền Chính
Đền chính được xây dựng theo kiến trúc truyền thống, bao gồm Cổ lâu, Tiền tế, Tả hữu vu, Hồ khẩu, Trung điện và Hậu cung, trải rộng trên diện tích 16,8m x 24,18m. Hai bên là hai giếng nước được kè bằng đá xanh. Cổ lâu, với kiến trúc chồng diêm tám mái, lợp ngói mũi hài, được trang trí rồng, phượng, tọa lạc phía trước Tiền tế. Tiền tế có 5 gian 2 chái, sử dụng gỗ lim làm vì kèo. Hồ khẩu nối liền với Tiền tế, dẫn đến Trung điện ở phía sau.
Đệ Nhất (Cung Cấm), ban thờ Đức Thánh Trần. (Ảnh: Hoàng Hà)
4.3 Giếng Hồ Khẩu
Giếng Hồ Khẩu, nối liền Tiền Tế và Trung Điện, là một giếng trời rộng 6,39m, sâu 2,9m, không có mái che. Thành giếng được xây bằng gạch chỉ, hai bên nối liền với nhà tả và hữu, tạo thành một không gian mở, kết nối các khu vực trong kiến trúc.
Đền Trần Thương: 5 giếng nước. (Ảnh: Hoàng Hà)
Giếng Khẩu, trung tâm ngôi đền, nằm giữa nhà tiền đường và cung đệ nhị.
4.4 Trung Điện
Nằm ngay sau giếng Hồ Khẩu, Trung Điện của đền Trần Thương là nơi cúng bái, giải hạn, làm lễ hầu đồng, thu hút du khách bởi vẻ huyền bí. Kiến trúc độc đáo của Trung Điện là tòa Cổ Lâu 2 mái, 8 rồng lợp ngói cổ kính, nhô ra giếng Hồ Khẩu, mang giá trị văn hóa đặc biệt.
4.5 Hậu Cung và nhà thờ Mẫu
Hậu Cung nối liền với Trung Diện, luôn đóng cửa, chỉ mở vào ngày tuần, ngày lễ để mọi người thắp hương. Nhà thờ Mẫu tách biệt sau đền chính, có lối đi riêng từ cổng sau. Phía trước nhà thờ, bên phải, là giếng nước nhỏ kế đền chính.
5. Tham dự lễ hội đền Trần Thương
Lễ hội đền Trần Thương, một trong ba lễ hội lớn nhất của Hà Nam, diễn ra vào Rằm tháng Giêng và tháng Tám âm lịch hàng năm. Nổi tiếng với nhiều hoạt động văn hóa dân gian độc đáo, lễ hội kéo dài 3 ngày theo quy định, nhưng thực tế có thể kéo dài hơn với 4 – 5 đám tế mỗi ngày. Phần lễ bao gồm rước kiệu, dâng hương, tế lễ, trong khi phần hội mang đến những trò chơi truyền thống như bơi chải trên sông, đi cầu kiều, đánh cờ tướng…
Từ năm 2010, đền Trần Thương tổ chức thêm lễ hội phát lương (mùng 14 tháng Giêng âm lịch), thu hút đông đảo du khách. Nghi lễ phát lương gồm 3 phần chính:
Lễ rước lương thảo từ kho vào đền, dâng lên thần linh.
Đại biểu dâng hương, châm đuốc tưởng nhớ.
Dâng lương thảo quý giá vào hậu cung, làm lễ tế thần linh.
Những túi lương tượng trưng cho 5 loại hạt (đỗ đỏ, đỗ xanh, đậu nành, ngô đỏ, thóc nếp cái hoa vàng) cùng ấn phù của đền được phát cho du khách Hà Nam, mang thông điệp cầu an, hạnh phúc và no ấm cho năm mới.
Đền Trần Thương: Kho lương của nhà Trần (Ảnh: Hoàng Hà)
Lễ phát lương Đức Thánh Trần tại đền Thương.
Lễ hội phát lương sắp diễn ra.
Hải Âu Travel hi vọng những chia sẻ về đền Trần Thương sẽ giúp bạn khám phá trọn vẹn vẻ đẹp văn hóa, lịch sử và tâm linh đặc sắc của di tích này. Bên cạnh giá trị lịch sử, đền còn nổi tiếng với lễ hội truyền thống độc đáo, mang đậm nét văn hóa địa phương.
Nguồn: Tổng hợp.
