Tháp cổ Vĩnh Hưng: Nét đẹp kiến trúc Óc Eo trường tồn, minh chứng cho một nền văn hóa rực rỡ của người xưa.
Tháp cổ Vĩnh Hưng là công trình kiến trúc độc đáo, lưu giữ nét đẹp văn hóa Óc Eo tại Bạc Liêu. Được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia năm 1992, tháp được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt vào tháng 7 năm 2024.
1. Giới thiệu về Tháp Cổ Vĩnh Hưng
1.1 Tháp cổ Vĩnh Hưng ở đâu?
Nằm trên doi đất 100m² tại ấp Trung Hưng 1B, xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu, Tháp Vĩnh Hưng là một trong số ít công trình kiến trúc Óc Eo còn sót lại ở Nam Bộ. Cửa tháp hướng về tây nam, minh chứng cho sự độc đáo và giá trị lịch sử của nền văn hóa cổ xưa này.
Di tích tháp cổ Vĩnh Hưng được công nhận là:
Công trình được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1992.
Di tích Quốc gia đặc biệt được Thủ tướng Chính phủ công nhận vào ngày 18/7/2024.
1.2 Hướng dẫn di chuyển
Nằm trong khu Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia, tháp Vĩnh Hưng – công trình mang đậm dấu ấn lịch sử – văn hóa – tọa lạc cách trung tâm thành phố Bạc Liêu khoảng 20km. Du khách có thể di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô theo hướng quốc lộ 1A khoảng 5km, rẽ vào lối chợ Vĩnh Hưng khi đến cầu Sập. Cổng ngoài sơn màu vàng, mái ngói đỏ khang trang của khu di tích dễ dàng thu hút du khách.
Tháp cổ Vĩnh Hưng, công trình kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. (Ảnh: Thamhiemmekong)
2. Lịch sử của công trình tháp cổ
Tháp cổ Vĩnh Hưng, ẩn chứa lịch sử, từng được các nhà khảo cổ Pháp khám phá. Năm 1911, Lunet de Lajonquiere đặt tên là tháp Trà Long. Henri Parmentier tiếp tục nghiên cứu và công bố kết quả vào năm 1917, gọi nó là tháp Lục Hiền trên tập san của Viện Viễn Đông Bác cổ. Công trình kiến trúc cổ kính này đã trải qua nhiều cuộc khảo sát và đổi tên, ghi dấu ấn của thời gian.
Tháng 5/1990, nhóm nghiên cứu từ Viện Khoa học xã hội Thành phố Hồ Chí Minh (nay là Viện Phát triển bền vững vùng Nam Bộ) phối hợp Bảo tàng tỉnh Minh Hải khảo sát tháp Vĩnh Hưng. Tại đây, họ thu thập được một số hiện vật quý giá như bàn nghiền, tượng đồng, tượng đá sa thạch…
Trong quá trình trùng tu vào các năm 2002 và 2011, trung tâm Nghiên cứu khảo cổ phối hợp với Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu đã tiến hành khai quật xung quanh tháp. Kết quả cho thấy móng tháp được xây dựng bằng khối gạch nhỏ kết hợp với một loại keo thực vật vô cùng chắc chắn. 4 góc tháp được kê trên 4 tảng đá ong.
Khai quật cũng mang đến những khám phá giá trị, trong đó có nhiều hiện vật độc đáo.
Tượng Nữ thần được tạo tác theo phong cách truyền thống Óc Eo Phù Nam.
– Bàn tay phải của tượng thần
– Một số Linga – Yoni
– Đồ gốm dùng trong sinh hoạt
Bộ sưu tập tượng độc đáo, được công nhận là bảo vật quốc gia, gồm nhiều tác phẩm độc bản mang giá trị văn hóa to lớn.
Đội ngũ nhà nghiên cứu tại khu di tích đã khai quật nhiều hiện vật quý giá và giải mã bí mật về kết cấu vững bền của tháp cổ Vĩnh Hưng. (Ảnh: Thamhiemmekong)
Khám phá Tháp Vĩnh Hưng – Di sản lịch sử
Khu di tích tháp Vĩnh Hưng được trùng tu và tôn tạo vào năm 2011, bao gồm nhà trưng bày, nhà bia, nhà bảo vệ, hàng rào và một số hạng mục khác nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của tòa tháp cổ kính. Cùng Blog Du lịch Hải Âu Travel Go khám phá thêm về công trình kiến trúc độc đáo này.
3.1 Địa thế tháp cổ Vĩnh Hưng tọa lạc
Ngôi tháp với chân đế gần vuông (9,44m x 9,36m) và chiều cao gần 9m, mang một tải trọng cực lớn. Tuy nhiên, nó được xây dựng vững chắc trên một doi đất chỉ khoảng 100m², không hề bị sụt lún qua thời gian. Bí mật của sự bền vững này chính là hệ thống móng dàn trải rộng, được người Khmer cổ thiết kế để chống sụt lở trên vùng đất yếu.
Tháp được xây dựng trên nền móng rộng, hạn chế sụt lún đất theo thời gian. (Ảnh: Baodantoc)
3.2 Vật liệu xây dựng
Tháp được xây dựng chủ yếu từ gạch, đá và ngói. Gạch hình chữ nhật là loại phổ biến nhất, được sử dụng cho toàn bộ công trình. Tháp được xây bằng hai loại gạch có màu sắc khác biệt: gạch đỏ từ chân tháp đến độ cao 4m và gạch trắng từ 4m trở lên.
Tòa tháp được xây dựng chủ yếu từ gạch, đá và ngói. (Ảnh: Thamhiemmekong)
3.3 Kiến trúc của tòa tháp cổ
Tháp Vĩnh Hưng có kiến trúc đơn giản, cửa hướng tây. Chân tháp hình chữ nhật với kích thước 5,6m x 6,9m.
Tháp cao 8,2m, xây bằng gạch với 3 mặt hướng về đông, nam, bắc. Lớp tường chân tháp dày 1,8m, mỏng dần lên đỉnh. Vách nghiêng dần tạo thành kết cấu vòm cuốn độc đáo.
Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng bộ Linga – Yoni, biểu tượng âm dương hòa hợp, được phục chế lại ngay từ cửa chính. Bộ tượng nguyên bản hiện được lưu giữ tại bảo tàng tỉnh.
Tháp Vĩnh Hưng cao 8,2m, sừng sững trên nền đất. (Ảnh: Happy.vietnam)
3.4 Kết cấu
Ngắm nhìn ngọn tháp cổ kính hàng nghìn năm tuổi, bạn sẽ không khỏi thắc mắc bí mật nào đã giúp công trình này trường tồn đến ngày nay.
Các nghiên cứu cho thấy người Khơ Me cổ sử dụng một loại keo thực vật để kết dính các viên gạch, tạo nên kết cấu vững chắc mà không cần đến xi măng hay vôi vữa như hiện nay.
Người Khơ Me cổ sử dụng keo kết dính độc đáo để liên kết gạch, tạo nên kiến trúc vững chắc cho các tòa tháp, từ trụ, móng đến toàn bộ công trình. (Ảnh: Cand)
Khám phá lịch sử văn hóa Việt Nam tại khu di tích tháp cổ Vĩnh Hưng, nơi kiến trúc cổ kính vững bền qua thời gian ẩn chứa những bí ẩn lịch sử, văn hóa. Kết cấu độc đáo của công trình tháp chắc chắn sẽ thu hút sự tò mò và ấn tượng của du khách.
Nguồn: Tổng hợp
