Lễ hội Cấp Sắc: Di sản văn hóa đặc sắc của người Dao Hà Giang

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang là lễ hội quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành của nam giới, cho phép họ tham gia vào các công việc lớn của gia đình và cộng đồng, khẳng định vị thế trong xã hội.

Lễ hội Cấp Sắc: nét văn hóa độc đáo của người Dao Hà Giang.

Thời gian tổ chứcTháng 11, 12 hoặc tháng Giêng: thời điểm nhàn rỗi sau vụ mùa.

Diễn ra tạiNậm Đăm, Quản Bạ, Hà Giang.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang là một nghi lễ quan trọng, được tổ chức rất kỹ lưỡng. Diễn ra tại nhà trưởng họ tộc, lễ hội chỉ dành cho nam giới từ 12 đến 30 tuổi, thậm chí có thể là những người đã lớn tuổi. Số người tham gia Cấp Sắc tối đa là 13, hoặc một số lẻ nhỏ hơn.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang là minh chứng rực rỡ cho bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc thiểu số Việt Nam. Nét riêng, hồn riêng của người Dao được thể hiện trọn vẹn trong từng nghi lễ, tạo nên một giá trị truyền thống cao đẹp cần được gìn giữ và phát huy. Các điều giáo huấn được truyền đạt qua lời thề thiêng liêng, dưới sự chứng kiến của tổ tiên và các quan âm binh, mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Truyền thống tin rằng, những thanh niên đã trải qua Lễ hội Cấp Sắc sẽ được rèn luyện tâm đức, phân biệt phải trái, hướng đến việc thiện, đồng thời được công nhận là con cháu của Bàn Vương, khẳng định vị thế và trách nhiệm của họ trong cộng đồng.

Lễ hội Cấp Sắc: Trưởng thành của người Dao Hà Giang.

Theo quan niệm của người Dao ở Hà Giang, đàn ông chưa trải qua Lễ hội Cấp Sắc dù có tuổi tác gì vẫn bị coi là trẻ con. Bởi họ chưa được thầy cấp sắc, chưa có đạo sắc và chưa có tên âm. Ngược lại, người trẻ tuổi đã trải qua lễ cấp sắc sẽ được xem là người trưởng thành, tham gia các hoạt động quan trọng trong làng, gia đình và thậm chí được giúp việc cho thầy cúng hoặc tự mình cúng bái.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang là nghi thức trưởng thành của nam giới, trải qua 3 cấp bậc. Mỗi bậc, người thụ lễ sẽ được cấp thêm đèn và binh mã: bậc đầu tiên là 3 đèn và 36 binh mã, bậc thứ hai là 7 đèn và 72 binh mã, và bậc cuối cùng là 12 đèn và 120 binh mã. Sau khi hoàn thành 3 cấp bậc, người nam đã chính thức trưởng thành, có quyền làm thầy cúng bái.

Lễ hội Cấp Sắc đa cấp bậc.

Lễ hội Cấp Sắc: Khám phá nét độc đáo văn hóa Dao – Hà Giang

Chuẩn bị cho Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang:

Vài tháng trước lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang, gia đình có con sắp được cấp sắc sẽ đến nhà thầy cúng, mang theo lễ vật để thỉnh thầy xem ngày lành, tháng tốt. Sau đó, cả dòng họ sẽ họp bàn để chuẩn bị cho ngày trọng đại. Mỗi người họ hàng sẽ mang theo rượu, tiền mừng và cùng nhau đảm nhận các nhiệm vụ như đi mời dân làng, nấu ăn, dọn dẹp, chuẩn bị y phục cho thầy cúng,…

Người được thụ lễ cần tuân thủ những điều kiêng kỵ như kiêng hát hò, cãi nhau, ngủ chung, nói tục và tránh tiếp xúc gần gũi với phụ nữ. Lễ cấp sắc đòi hỏi sự tham gia của 6 thầy cúng đảm nhiệm các nhiệm vụ và nghi thức khác nhau để đảm bảo sự trang trọng và trọn vẹn của nghi lễ.

Người thụ lễ cần chuẩn bị áo thầy cúng.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang chính thức được tổ chức.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang, được tổ chức vào ngày đã chọn, là một sự kiện truyền thống kéo dài 3 ngày (trong những năm gần đây, một số nơi đã rút ngắn thời gian lễ hội về 2 ngày 1 đêm hoặc thậm chí ít hơn). Trong suốt lễ hội, các nghi lễ và thủ tục được thực hiện nghiêm ngặt. Các thầy cúng phải tẩy uế cơ thể, đánh trống mời tổ tiên về dự lễ. Lễ khai đàn được tổ chức để thông báo lý do của buổi lễ với tổ tiên và cầu xin thần linh giúp các vị tổ tiên tìm về đúng nhà. Lễ hội là dịp để cầu mong thần linh và tổ tiên phù hộ cho sự thành công của lễ hội và sự trưởng thành của thế hệ trẻ.

Tại Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang, các thầy cúng sẽ thực hiện nghi thức linh thiêng. Trước khi đến địa điểm chính, họ sẽ cúng bái tổ tiên tại nhà mình, xin sự phù hộ và che chở. Sau đó, tại nơi diễn ra lễ hội, họ sẽ dựng bàn thờ tổ tiên của người được thụ lễ, cùng với bàn thờ các vị thần thánh mà người Dao tôn kính. Các thầy cúng sẽ treo tranh của Ngọc Hoàng và các vị thần, đọc nhiều bài cúng, múa, đọc thần chú theo phong tục được ghi chép trong các sách cấp sắc, thể hiện nghi lễ linh thiêng và truyền thống lâu đời của người Dao.

Người thụ lễ, cùng với vợ nếu đã kết hôn, sẽ tham gia nghi lễ múa theo sự hướng dẫn của thầy cúng. Nghi lễ yêu cầu người thụ lễ ngồi xổm trên đất, tay đan chân trong một giờ đồng hồ. Sau đó, thầy cúng sẽ nhẹ nhàng đẩy người thụ lễ rơi xuống một chiếc võng được căng sẵn bởi 3-4 người.

Lễ hội Cấp Sắc: Cầu nguyện, mua sắm và nhảy múa.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang là một nghi thức thiêng liêng, đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của người được cấp sắc. Trong lễ tế tổ tiên, gia chủ phải mổ lợn để thể hiện lòng thành kính. Tại lễ thụ đèn, người được cấp sắc ăn mặc chỉnh tề, hai tay cầm cây tre hoặc nứa ngang vai, thầy cúng đốt đèn và đặt nến để làm lễ. Họ được ban đạo sắc với 10 điều cấm và 10 điều nguyện. Điểm đặc biệt của lễ hội là việc cấp pháp danh, bao gồm cả tên âm để người thụ lễ được về với tổ tiên khi qua đời. Họ hứng gạo từ thầy cả và cha đẻ bằng vạt áo, rồi nhảy theo chỉ dẫn của thầy cúng một số điệu.

Điểm nhấn của Lễ hội Cấp Sắc nằm ở buổi đêm, khi phần lễ chuyển giao sang phần hội. Sau một ngày bận rộn với nghi thức cúng kiến, người dân trong thôn náo nức kéo đến nhà gia chủ. Sau bữa tối, các thầy cúng làm lễ suốt đêm, vừa cúng, vừa múa kiếm, gõ trống. Tiếng chiêng, tiếng hát lúc rộn rã, thúc giục, lúc lại khoan thai, nhẹ nhàng, tạo nên không khí lễ hội sôi động.

Sau khi nghi lễ kết thúc, gần sáng, các thầy cúng múa dâng rượu, lễ vật, nhảy múa 3 vòng ở ngoài sân và trong nhà, tạ ơn các thần linh đã giúp đỡ tổ chức Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang thành công. Đây là một nghi lễ quan trọng, đánh dấu bước ngoặt trong đời cậu bé, công nhận cậu là người trưởng thành, có tên âm mới để giao tiếp với thế giới tâm linh, được tổ tiên bảo vệ, che chở, soi đường dẫn lối.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang không kết thúc chỉ sau nghi lễ chính. Vào Tết âm lịch cùng năm, người được cấp sắc phải đến nhà thầy cúng mang theo lễ vật gồm giấy cúng, thịt lợn và gà để tạ ơn (gọi là lễ bái sư ngày tết). Đây là nghi thức quan trọng, khép lại chu trình lễ hội, thể hiện sự tín nghĩa và lòng biết ơn sâu sắc của người Dao với thầy cúng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng.

Thầy cúng hướng dẫn nghi lễ.

Lễ hội Cấp Sắc của người Dao Hà Giang không chỉ là một lễ nghi truyền thống mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Qua nghi thức cấp sắc, những thanh niên được lựa chọn sẽ phải thực hiện lời thề, cam kết trở thành công dân tốt, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Dao. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ hội độc đáo này. Chúc bạn có một chuyến đi vui vẻ và đừng quên chia sẻ những khoảnh khắc đáng nhớ với Hải Âu Travel nhé!

Nguồn: Tổng Hợp