Văn Thánh Miếu Vĩnh Long: Quốc Tử Giám Nam Bộ – Nơi lưu giữ tâm hồn Việt
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long là di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu của Nam Bộ, lưu giữ tinh thần hiếu học của cha ông. Nơi đây hứa hẹn mang đến trải nghiệm mới lạ cho du khách khi đến Vĩnh Long.
Nằm cạnh bờ sông Cổ Chiên thơ mộng, Vĩnh Long thu hút du khách bởi những di tích lịch sử, văn hóa như Công Thần Miếu Vĩnh Long, Nhà thờ Chính Tòa hay Đình Long Thanh. Nổi bật trong số đó là Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, công trình kiến trúc tiêu biểu còn sót lại từ thời Nguyễn sau khi quân Pháp chiếm đóng miền Tây Nam Bộ.
1. Đôi nét về Văn Thánh Miếu Vĩnh Long
1.1 Giới thiệu Văn Thánh Miếu Vĩnh Long
Làng Long Hồ, đường Trần Phú, phường 4, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long.
Mở cửa hàng ngày.
Giá vé tham khảo: Miễn phí.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, còn được gọi là Quốc Tử Giám ở phương Nam, là di tích lịch sử tiêu biểu của vùng đất này. Nơi đây được xây dựng để tôn vinh Nho giáo, mang đến cho du khách cơ hội khám phá kiến trúc cổ xưa, lịch sử hào hùng và văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.
1.2 Lịch sử hình thành
Là một trong ba Văn Thánh Miếu đầu tiên ở Nam Bộ, Văn Thánh Miếu Vĩnh Long do Đốc học Nguyễn Thông khởi xướng, xây dựng từ năm 1864 đến 1866. Nơi đây thờ Khổng Tử và các học trò, góp phần tôn vinh Nho giáo, đồng thời là trung tâm văn hóa, giáo dục lòng yêu nước cho người dân.
Năm 1867, sau khi chiếm đóng Vĩnh Long, thực dân Pháp âm mưu xóa sổ các công trình văn hóa của nhà Nguyễn và có ý định phá hủy Văn Thánh Miếu. Trước hành động tàn bạo đó, ông Bá hộ Trương Ngọc Lang đã dũng cảm đứng ra đấu tranh với quân viễn chinh, bảo vệ di sản văn hóa quý giá này.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn lịch sử, đã trải qua nhiều lần trùng tu và tôn tạo trong suốt chiều dài tồn tại. Từ năm 1872 đến năm 2007, công trình đã được sửa chữa, nâng cấp vào các năm 1872, 1903, 1914, 1933, 1963, 1994, 2006 và 2007. Năm 1991, Văn Thánh Miếu Vĩnh Long được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia. Nơi đây, cùng với Tượng Đài Chiến Thắng Mậu Thân, là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá Vĩnh Long.
2. Khám phá Quốc Tử Giám ở Nam Bộ
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long nổi bật với kiến trúc ấn tượng, mang đậm nét văn hóa truyền thống.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long toát lên vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm, như một minh chứng cho truyền thống văn hóa lâu đời. Cổng tam quan hướng về dòng sông hiền hòa là điểm nhấn đầu tiên thu hút du khách. Kiến trúc cổ xưa với ba tầng mái, chạm khắc tinh tế trên đôi liễn thanh tao mang đến cảm giác thanh bình, mộc mạc nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp nghệ thuật độc đáo.
Nằm sâu bên trong khu vực thần đạo, điện Đại Thành hiện ra uy nghiêm, trầm mặc. Lối vào được bao phủ bởi những hàng sao cao ráo, già nua, mang dáng vẻ cổ kính như ngôi Thánh Miếu. Cảnh quan xanh mát, tựa như một công viên vườn cảnh, khiến du khách cảm nhận được chiều sâu bí ẩn của khu di tích lịch sử. Trên con đường dẫn đến điện, những tấm bia đá phai mờ theo thời gian nằm xen giữa hoa lá cỏ cây, góp phần tô điểm cho khung cảnh thêm phần cổ kính.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long lưu giữ ba tấm bia đá, ghi dấu ấn lịch sử và những con người góp phần xây dựng, bảo tồn di tích. Bia thứ nhất, dựng năm 1872, khắc tụng ca tài năng của cụ Phan Thanh Giản. Mặt trước bia ca ngợi công đức các bậc thánh nhân và triều đình, lý do dựng miếu, còn mặt sau ghi danh những người dân có công với đất nước. Bia thứ hai, dựng năm 1917, ghi nhớ công lao ông Tống Hữu Định trong việc vận động trùng tu Văn Thánh Miếu năm 1903, đồng thời tôn vinh những thân hào, nhân sĩ có công. Bia đá cuối cùng ghi ơn bà Trương Thị Loan, người đã hiến đất và hết lòng vun trồng cho miếu.
Khổng Thánh Miếu, ban đầu chỉ là một công trình đơn sơ, nay đã được trùng tu khang trang, trở thành nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lịch sử quý giá. Miếu thờ Đức Khổng Tử với những cặp liễn đối, hoành phi độc đáo, thể hiện truyền thống hiếu học của người dân Nam Kỳ xưa. Tượng Khổng Tử uy nghiêm tọa lạc tại chính điện, hai bên là bốn vị cao đồ. Bên ngoài, hai ngôi miếu Tả vu và Hữu vu tưởng niệm 72 vị học trò lỗi lạc của Khổng Tử, minh chứng cho sự ảnh hưởng sâu rộng của Nho giáo trong đời sống tinh thần của người dân.
Tọa lạc trong khuôn viên Văn Thánh Miếu Vĩnh Long là Tụy Văn Lâu, còn được biết đến với tên gọi Văn Xương Các. Nơi đây từng là nơi lưu giữ sách quý, thờ cúng Văn Xương Đế Quân – vị tinh quân cai quản thi cử. Gian giữa tầng dưới là nơi văn nhân thi sĩ tụ họp, đàm đạo, phía sau đặt hai bài vị tưởng nhớ Võ Trường Toản và Phan Thanh Giản – hai sĩ tử tài danh đứng đầu đất Gia Định.
Tham gia các lễ hội lớn tại Văn Thánh Miếu, du khách sẽ được hòa mình vào không khí rộn ràng, linh thiêng, và cảm nhận sâu sắc nét đẹp văn hóa truyền thống.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, thu hút du khách thập phương với các lễ hội nhộn nhịp diễn ra hàng năm. Lễ Xuân Đinh và Thu Đinh ở điện Đại Thành là hai lễ hội trọng đại, được tổ chức theo nghi lễ Nho giáo để tưởng nhớ đức Khổng Tử và các học trò ưu tú, diễn ra vào ngày Đinh đầu tháng Hai và ngày Đinh cuối tháng Tám. Văn Xương Các cũng là nơi tổ chức nhiều lễ hội, nổi bật là lễ giỗ Phan Thanh Giản vào mùng 4 và 5 tháng 7 âm lịch, hay lễ giỗ các quan đại thần và chiến sĩ trận vong vào ngày 12 và 13 tháng 10 âm lịch.
Văn Thánh Miếu Vĩnh Long không chỉ là nơi thờ tự, cúng tế Nho giáo mà còn là một điểm nhấn văn hóa đặc biệt của vùng đất này. Thay vì tập trung vào cầu tài lộc, may mắn, người dân địa phương đến đây để thể hiện lòng tri ân, tưởng nhớ các bậc tiền nhân và góp phần bảo tồn tinh thần Nho giáo. Những nghi thức cúng tế đơn giản nhưng trang nghiêm, uy nghi thể hiện nét đẹp văn hóa tôn sư trọng đạo đặc trưng của miền Tây Nam Bộ. Văn Thánh Miếu, cùng với Căn cứ Cái Ngang, là điểm du lịch hấp dẫn, góp phần tô điểm thêm cho hành trình khám phá văn hóa, lịch sử của du khách.
Vĩnh Long, mảnh đất lưu giữ biết bao thăng trầm lịch sử, đã chứng kiến sự phai nhạt của nhiều công trình văn hóa. Tuy nhiên, Văn Thánh Miếu Vĩnh Long vẫn tỏa sáng như một biểu tượng văn hóa, lưu giữ tinh hoa giáo dục của người dân Nam Bộ. Nếu bạn muốn khám phá nét đẹp truyền thống, Quốc Tử Giám Vĩnh Long là điểm đến lý tưởng. Hãy thêm địa chỉ này vào cẩm nang du lịch của bạn và ghé thăm khi có dịp du lịch Vĩnh Long!
Nguồn: Tổng hợp