Lễ hội Thác Côn: Nét đẹp văn hóa Khmer rực rỡ sắc màu

Lễ hội Thác Côn ở Sóc Trăng vào tháng 3 âm lịch là dịp để đồng bào Khmer cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Du khách có thể hòa mình vào không gian tâm linh độc đáo này.

Sóc Trăng là nơi giao thoa văn hóa, tạo nên bức tranh phong tục, lễ hội đa dạng, sôi động. Từ Lễ Đấu đèn rực rỡ của người Hoa, Lễ thả đèn nước Lôi Prôtip huyền ảo đến Lễ hội Thác Côn độc đáo của đồng bào Khmer, mỗi lễ hội đều mang nét riêng, thu hút du khách gần xa. Quanh năm, Sóc Trăng như một “vườn hoa văn hóa”, rực rỡ sắc màu, níu chân du khách khám phá.

1. Đôi nét về Lễ hội Thác Côn

1.1 Nguồn gốc của Lễ hội Thác Côn

Lễ hội Thác Côn, truyền thống của đồng bào Khmer ở An Trạch, Sóc Trăng, mang ý nghĩa “Đạp Cồng” trong tiếng Khmer. Tên gọi này bắt nguồn từ truyền thuyết về chiếc Cồng Vàng huyền thoại của vùng đất này.

Truyền thuyết kể về vùng An Trạch xưa kia, một gò đất hình chiếc cồng bất ngờ xuất hiện, phát ra âm thanh mỗi khi người bước lên. Tiếng cồng dần biến mất, dân gian coi đó là điềm báo linh thiêng, lập miếu thờ (nay là chùa Mahasal Thatmon). Hàng năm, vào ngày rằm tháng hai Phật lịch, người dân tổ chức lễ cầu an tại đây, gọi là Lễ hội Thác Côn. Trong lễ hội, họ cúng những bình bông bằng dừa tươi, nên người dân còn gọi là Lễ Cúng Dừa.

1.2 Ý nghĩa của Lễ hội Thác Côn 

Lễ hội Thác Côn, diễn ra sau lễ Chôl Chnăm Thmây Sóc Trăng, là một hình thức cúng cầu an độc đáo của người Khmer Nam Bộ. Lễ vật gồm trầu cau, hoa sen, trái dừa, mang đậm nét văn hóa bản địa.

Lễ hội Thác Côn là dịp để đồng bào Khmer Sóc Trăng thể hiện ước vọng về sự an lành hạnh phúc, cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống bình yên. Đồng thời, lễ hội cũng mang ý nghĩa thiêng liêng, nhắc nhở thế hệ con cháu về cội nguồn, hun đúc tinh thần yêu thương, đoàn kết.

2. Thời gian diễn ra Lễ hội Thác Côn

Đồng bào Khmer thường tổ chức lễ hội vào các ngày rằm trong năm, ví dụ như lễ hội Ok Om Bok Sóc Trăng diễn ra vào khoảng rằm tháng 10 âm lịch, lễ dâng y Kathina từ rằm tháng 9 đến tháng 10 âm lịch hằng năm. Lễ hội Thác Côn ở vùng An Trạch cũng không ngoại lệ, góp phần tạo nên nét đẹp văn hóa đặc sắc của người Khmer.

Lễ hội Thác Côn, diễn ra trong 3 ngày giữa tháng 3 âm lịch (tương đương từ 15 đến 17 tháng 4 dương lịch) tại chùa Mahasal Thatmon, là một nghi lễ cầu an truyền thống của người Khmer. Được tổ chức vào đầu mùa mưa, sau khi mùa màng bội thu, lễ hội mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, cuộc sống bình an và mùa màng bội thu.

Khám phá nét độc đáo Lễ hội Thác Côn.

Lễ vật dâng cúng phản ánh rõ nét đời sống nông nghiệp của người Việt cổ. Các sản vật như lúa gạo, hoa quả, gia cầm… thể hiện sự biết ơn đối với thần linh và mong muốn mùa màng bội thu.

Lễ hội Thác Côn, một nghi lễ văn hóa nông nghiệp của đồng bào Khmer, thể hiện qua các lễ vật dâng cúng là những sản vật đặc trưng của Nam Bộ như trầu cau, hoa sen và trái dừa.

Nét độc đáo của Lễ hội Thác Côn là Slathođôn, bình bông làm từ trái dừa tươi được cộng đồng Khmer sử dụng để dâng cúng thần linh. Bình bông có phần đế bằng quả dừa tươi dạt hai đầu, cắm vào đó là Slatho (cây bông) được tạo thành từ những lá trầu và hoa tươi, tượng trưng cho sự tinh khiết. Slathođôn là một trong những nét đặc trưng của lễ hội này, góp phần tạo nên sự độc đáo và ấn tượng.

Hình tượng Slatho, với hoa sen thanh khiết làm chủ đạo, thể hiện nét đẹp văn hóa dân gian. Bông huệ và cúc vạn thọ được trang trí thêm, tạo nên sắc màu rực rỡ. Đế cắm hoa làm từ dừa tươi, sản vật quen thuộc trong các nghi lễ của cả người Khmer và người Việt, mang ý nghĩa về sự tinh khiết, ngọt lành và viên mãn.

Lễ hội Thác Côn mang đậm nét văn hóa truyền thống, người dân không chỉ mang theo bình bông Slathođôn để dâng cúng, mà còn mang theo hạt giống lúa bắp cầu mong mùa màng bội thu, và chỉ đỏ để cầu may mắn, phước lộc. Để đảm bảo sự trang nghiêm, người đứng ra thực hiện các nghi lễ luôn được lựa chọn kỹ lưỡng, là người ngay thẳng, thật thà và uy tín trong cộng đồng.

Lễ hội Thác Côn mang ý nghĩa tâm linh đặc biệt quan trọng đối với cộng đồng cư dân vùng An Trạch

3.2 Các nghi thức trong Lễ hội Thác Côn

Lễ hội Thác Côn mang đậm bản sắc Phật giáo với các nghi lễ truyền thống. Trong ba ngày diễn ra lễ hội, du khách sẽ được chứng kiến nghi thức dâng cơm cho sư vào sáng sớm, nghi lễ tụng kinh cầu siêu, cầu an cho dân làng vào buổi tối và lắng nghe thuyết pháp về giáo lý Phật giáo tại chùa.

Lễ hội Thác Côn khép lại vào chiều thứ ba, đánh dấu nghi thức cuối cùng đậm nét nông nghiệp và tín ngưỡng cổ xưa của làng An Trạch. Các bà lão và thiếu nữ làng An Trạch thực hiện nghi thức thiêng liêng này. Họ lấy những hạt giống ngũ cốc, tro và nhang từ lư hương trên bệ thờ, đặt vào mâm bạc, vật phẩm cúng truyền thống của đồng bào Khmer. Những người phụ nữ nối đuôi nhau đi ra đồng, mang theo những vật phẩm từ chùa Mahasal Thatmon, dâng cúng đất đai, hồn lúa và các vị thần bảo hộ. Hành động này thể hiện lòng biết ơn và mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Hoạt động văn hóa, văn nghệ khác

Lễ hội Thác Côn không chỉ là dịp để tôn vinh tín ngưỡng truyền thống mà còn là một bữa tiệc văn hóa sôi động. Các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí diễn ra suốt đêm, cùng với đó là những gian hàng ẩm thực phục vụ du khách đến tận sáng. Lễ hội cũng là cầu nối giao lưu văn hóa giữa ba dân tộc Việt, Khmer, Hoa ở Sóc Trăng, tạo nên một không khí náo nhiệt và đầy màu sắc.

Lễ hội Thác Côn với nghi thức cúng dừa độc đáo là điểm nhấn không thể bỏ qua trong hành trình khám phá Sóc Trăng. Nếu bạn đam mê văn hóa, tín ngưỡng, những lễ hội truyền thống tại Sóc Trăng sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm thú vị.

Nguồn: Tổng hợp | Ảnh: Trần Đức Thắng, Twinspiration