Đền Cửa Ông – 700 Năm Ghi Dấu Lịch Sử & Văn Hóa Quảng Ninh

Đền Cửa Ông, với tuổi đời hơn 700 năm và kiến trúc độc đáo, là điểm du lịch tâm linh hấp dẫn, được người dân địa phương yêu thích. Cùng Hải Âu Travel khám phá những nét đặc sắc nhất của di tích lịch sử này.

1. Tổng quan đền Cửa Ông

Nằm tại phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh, Đền Cửa Ông được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Nơi đây tôn thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, con thứ ba của Trần Hưng Đạo, người có công lớn trong việc trấn giữ vùng Đông Bắc. Bên cạnh đó, đền còn thờ nhiều nhân vật kiệt xuất thời nhà Trần như Trần Quốc Tuấn, Trần Anh Tông, Trần Khánh Dư, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu… Hàng năm, đền Cửa Ông là nơi tổ chức lễ hội truyền thống thu hút đông đảo du khách.

– Địa chỉ: Cửa Ông, Cẩm Phả, Quảng Ninh

– Lễ hội: 3 tháng 2 âm lịch

– Thành lập: Thời Trần

Đền thờ Hưng Nhượng vương trước đây là Miếu Hoàng tiết chế, nơi thờ Hoàng Cần, người có công lớn trong việc chống giặc cướp. Ông được các triều vua phong Khâm sai Đông Đạo Tiết chế, thể hiện công lao to lớn của ông đối với đất nước.

Đền Cửa Ông, biểu tượng chống giặc ngoại xâm của người dân biên ải Đông Bắc. (Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc)

2. Hướng dẫn di chuyển đến đền

Nằm trên đồi khu 9A, phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, đền Cửa Ông là một trong ba ngôi đền nổi tiếng nhất của tỉnh. Cách thành phố Hạ Long 30km về phía đông bắc, du khách có thể dễ dàng tìm đến đền sau khi rẽ phải vào con đường nhỏ khoảng 300 mét từ quốc lộ 18. Nơi đây, núi non, rừng già và biển cả hòa quyện, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, ban tặng cho đền Cửa Ông một vị trí đắc địa.

Từ thủ đô Hà Nội, bạn có 2 lựa chọn:

– Xe khách:Di chuyển từ Hà Nội đến Cẩm Phả bằng xe khách (80.000 – 300.000 đồng/chiều), sau đó thuê xe ôm hoặc taxi đến Đền Cửa Ông.

– Xe ô tô riêng hoặc xe máy (tổng quãng đường khoảng 200km): Từ trung tâm Hà Nội, bạn di chuyển theo đường Nguyễn Khoái, qua quốc lộ 1A tại Lĩnh Nam, lên quốc lộ 5B/đường Cao tốc 04, tiếp tục đi theo quốc lộ 5B/đường Cao tốc 04, quốc lộ 10 và quốc lộ 18. Đến đường Lý Thường Kiệt – thành phố Cẩm Phả, bạn chạy thẳng là đến đền.

3. Khám phá đền Cửa Ông

3.1 Lịch sử hơn 700 năm

Đền Cửa Ông, Quảng Ninh, với lịch sử hơn 700 năm, đã trải qua nhiều lần trùng tu trước khi hiện diện như ngày nay. Từ một thảo am nhỏ bằng tranh tre nứa, đền Cửa Ông được trùng tu vào khoảng năm 1907 – 1916. Năm 1916, khu di tích được mở rộng với việc xây thêm đền Thượng, đền Trung, đền Hạ và chùa.

Đền Trung được tu bổ và tôn tạo liên tục những năm gần đây. Năm 2014, quy hoạch tổng thể của khu di tích được phê duyệt với diện tích lên tới 18,125ha. Đền Trung được xây dựng hoàn công vào năm 2017.

Đền Trung, Thượng ẩn hiện trên đồi từ sân chính. (Ảnh: Hoangkid)

3.2 Cấu trúc di tích đền Cửa Ông

Ban đầu, đền chỉ thờ Đức Ông Trần Quốc Tảng. Sau này, khi dựng thêm các khu đền, chùa, nơi đây còn thờ tự nhiều danh nhân khác, như:

Đền Hạ bao gồm hai đền chính là đền Mẫu và đền Trung Thiên Long Mẫu.

Đền Trung thờ Khâm Sai Đông Đạo Tiết Chế Hoàng Cần, Sơn thần và Thủy thần.

Đền Thượng là quần thể kiến trúc gồm đền Thượng, đền Quan Chánh, đền Quan Châu, chùa và lăng mộ Trần Quốc Tảng.

Đền Cặp Tiên thờ Cô bé Cửa Suốt – con gái Trần Quốc Tảng, cùng các vị thần như Chánh quan, Phật, Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu và Tiên Thiên Thánh Mẫu.

Đền thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng (Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc)

4. Một số điểm đặc sắc của đền Cửa Ông

4.1 Lịch sử 700 năm linh thiêng

Đền Cửa Ông, Quảng Ninh, là điểm hành hương linh thiêng, thu hút đông đảo người dân địa phương. Nơi đây thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng – vị tướng tài ba đã có công đánh đuổi quân Nguyên Mông trong thế kỷ XIII. Dù trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, những câu chuyện hào hùng, linh thiêng về ngôi đền vẫn được lưu truyền qua nhiều thế hệ, khẳng định vị thế thiêng liêng của đền Cửa Ông.

Ngôi đền kiến trúc đẹp nhất Quảng Ninh là điểm đến ấn tượng, thu hút du khách bởi vẻ đẹp độc đáo.

Đền Cửa Ông, viên ngọc kiến trúc Quảng Ninh, nổi tiếng với vẻ đẹp độc đáo, huyền bí. Kiến trúc đền được ví như một tác phẩm nghệ thuật hội tụ đủ linh vật phong thủy: tả thanh long, hữu bạch hổ, tiền chu trước và hậu huyền vũ. Được xây dựng từ đá đúc, gạch Bát Tràng, ngói mũi đất nung, vữa hồ pha mật, đền Cửa Ông mang đậm dấu ấn truyền thống. Kiến trúc đền được trang trí chủ yếu theo các điển tích về tứ linh: Long, Ly, Quy, Phụng, thể hiện sự uy nghi, linh thiêng. Bên trong, những loại gỗ quý như lim, trắc, gụ được sử dụng để tạo nên khung nhà chắc chắn, bền bỉ. Khung nhà được tô điểm bởi phù điêu, câu đối, hoa văn sơn son, thếp vàng lộng lẫy, góp phần làm nên nét đẹp độc đáo của đền Cửa Ông.

Vịnh Bái Tử Long thơ mộng từ đền Thượng.

Điểm đến văn hóa tâm linh thu hút đông đảo người dân, mang đến sự bình yên và thanh thản trong tâm hồn.

Với lịch sử hàng trăm năm, đền Cửa Ông là minh chứng sống động cho bản sắc văn hóa dân tộc. Nơi đây không chỉ lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc gắn kết cộng đồng và phát triển văn hóa tâm linh. Từ lâu, đền đã trở thành điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng và là nơi gửi gắm tâm linh của người dân địa phương. Bên cạnh những danh thắng nổi tiếng như chùa Yên Tử, chùa Trình hay chùa Hồ Thiên – Đông Triều, đền Cửa Ông cũng là điểm du lịch hấp dẫn thu hút du khách đến với Quảng Ninh.

Lễ hội đền Cửa Ông sôi động ở Đông Bắc. (Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc)

Lễ rước Đức Ông thu hút đông đảo người dân tham dự. (Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc)

Địa điểm tổ chức nhiều lễ hội lớn hàng năm

Từ thế kỷ XIX, lễ hội đền Cửa Ông đã trở thành ngày hội lớn thu hút đông đảo người dân. Du khách có thể ghé thăm đền vào 3 tháng đầu năm và trải nghiệm các sự kiện hấp dẫn, diễn ra liên tiếp.

Lễ hội Đền Cửa Ông kéo dài từ ngày 2/1 âm lịch đến hết tháng 3 âm lịch.

Lễ Cầu siêu, Lễ xin ở cửa Đền và dâng hương rước Đức Ông gồm hai phần chính: phần tế lễ và rước kiệu bài vị Trần Quốc Tảng.

Hội rước Đức Ông hồi cung an vị kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch, mang đến cơ hội trải nghiệm nhiều trò chơi dân gian truyền thống hấp dẫn như bịt mắt đánh trống, gẩy gậy, kéo co, tổ tôm điếm, nấu cơm, têm trầu…

Để chuyến hành trình khám phá đền Cửa Ông trọn vẹn, bạn nên lựa chọn nơi ở phù hợp và nắm rõ một số lưu ý trước khi khởi hành.

Khuôn viên di tích rộng lớn ở Quảng Ninh là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng và tâm linh nổi tiếng. (Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc)

5. Một số lưu ý khi đến lễ đền Cửa Ông

Thời điểm lý tưởng để ghé thăm đền Cửa Ông là vào mùa xuân, khi thời tiết mát mẻ, dễ chịu và khung cảnh thiên nhiên thêm phần thơ mộng.

Đền Cửa Ông, Quảng Ninh, luôn rộng mở đón chào du khách trong và ngoài nước ghé thăm, lễ bái. Ngay cả đêm giao thừa, đền vẫn mở cửa để mọi người có thể đến viếng. Tuy nhiên, thời điểm được đánh giá là thích hợp nhất để du khách ghé thăm là đầu năm mới, khi thời tiết mát mẻ, dễ chịu, ít mưa. Đặc biệt, đây cũng là dịp diễn ra nhiều lễ hội đặc sắc, mang đến những trải nghiệm văn hóa độc đáo cho du khách.

5.2 Một số thứ cần chuẩn bị

Khu di tích đền Cửa Ông gồm đền và chùa, nên bạn cần chuẩn bị đầy đủ lễ chay, lễ mặn và lễ đồ sống để dâng hương.

Lễ chay (hương, hoa, bánh kẹo, hoa quả, tiền vàng mã – số lẻ) dành cho các ban thờ. Lễ mặn (gà, thịt lợn, giò, chả… nấu chín và bày biện đẹp mắt) dùng cho ban Công Đồng. Lễ đồ sống (muối, gạo, trứng sống, vàng mã) là lễ riêng biệt.

Đi lễ chùa, lòng thành là điều quan trọng nhất. Đền Cửa Ông đông khách nên hạn chế đốt vàng mã để bảo vệ môi trường. Chuẩn bị lễ dâng đơn giản, tránh lãng phí. Thay vì đặt tiền lẻ, hãy bỏ vào hòm công đức để giữ gìn mỹ quan.

5.3 Lưu ý khi đi lễ chùa

Hãy ăn mặc lịch sự, kín đáo, thể hiện sự tôn trọng với không gian thiêng liêng.

Hãy giữ im lặng và đi lại nhẹ nhàng để giữ gìn không khí trang nghiêm nơi đây.

Hãy giữ gìn di tích, tránh đụng chạm để bảo vệ chúng khỏi hư hại.

Đền Cửa Ông, chốn bình yên thanh tịnh, là điểm dừng chân lý tưởng cho du khách khám phá Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh.

Nguồn: Tổng hợp.