Khám phá vẻ đẹp cổ kính của Hà Nội tại Nhà cổ Mã Mây
Hà Nội, thành phố ngàn năm văn hiến, đang chuyển mình hiện đại nhưng vẫn lưu giữ nét xưa cũ. Ngôi nhà cổ 87 Mã Mây là một minh chứng, với kiến trúc cổ kính, tạo nên điểm nhấn độc đáo trong lòng Hà thành.
Địa chỉ: Số 87 phố Mã Mây, Hoàn Kiếm, Hà Nội
Giá vé tham quan: 10.000 VND/người
Giá vé gửi xe: 10.000 VND/xe ở quán nước đối diện
Giờ mở cửa: 8h00-20h00, nghỉ trưa 12h00-13h30 (tất cả các ngày)
Ngôi nhà cổ 87 Mã Mây.
1. Lịch sử của Nhà cổ Mã Mây
Ngôi nhà cổ 87 Mã Mây, với tuổi đời hơn 130 năm, là minh chứng sống động cho lịch sử thăng trầm của Hà Nội (theo Hải Âu Travel).
Ngôi nhà cổ Mã Mây, được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, là một trong 14 ngôi nhà cổ cuối cùng còn sót lại ở Hà Nội, giữ gần như nguyên vẹn kiến trúc truyền thống. Được xếp hạng di tích, ngôi nhà là minh chứng sống động cho một Hà Nội xưa, lưu giữ những dấu ấn lịch sử qua nhiều lần đổi chủ suốt nhiều thế kỷ.
Ngôi nhà trước đây là nơi kinh doanh gạo của một gia đình trước năm 1945.
Năm 1954, một thương gia bán thuốc bắc mua lại ngôi nhà, biến nó thành nơi kinh doanh của mình.
Ngôi nhà đã đổi chủ 5 lần trong giai đoạn 1954 – 1999.
Sau nhiều nỗ lực trùng tu tôn tạo, ngôi nhà cổ Mã Mây, với sự đồng thuận của các hộ gia đình sinh sống tại đây, đã chính thức hoàn thiện vào ngày 27/10/1999. Dự án hợp tác giữa thành phố Hà Nội và thành phố Toulouse (Pháp) đã bảo tồn nguyên vẹn cấu trúc, vật liệu xây dựng, kiến trúc và các đồ vật sinh hoạt của ngôi nhà, kể từ khi bắt đầu trùng tu vào cuối năm 1998.
Căn nhà 87 Mã Mây được công nhận là Di sản Cấp Quốc gia vào ngày 16/2/2004 bởi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt của nó đối với Hà Nội và Việt Nam.
Khám phá kiến trúc nhà cổ Mã Mây, nét đẹp Hà Nội xưa.
2.1 Kiến trúc tổng quan của ngôi nhà cổ
Ngôi nhà cổ Mã Mây, diện tích 157,6 m2, được xây dựng theo kiến trúc truyền thống, vuông góc với đường phố. Với chiều dài 28m, chiều rộng 5m và mặt hậu 6m, ngôi nhà thể hiện rõ triết lý của người xưa: đất làm nhà nên nở hậu, mang lại phúc lộc cho nhiều thế hệ.
Bản đồ nhà cổ 87 Mã Mây
Nhà cổ Mã Mây được xây dựng theo kiến trúc truyền thống, sử dụng gỗ làm khung chịu lực chính với hệ thống cột, dầm và kèo vững chắc. Tường nhà được xây bằng gạch, sử dụng vôi vữa thay cho xi măng, thể hiện nét độc đáo và tinh tế trong kỹ thuật xây dựng xưa.
Mái nhà được xây dựng theo kiểu truyền thống với hệ thống kèo gỗ, dốc về hai phía, lợp ngói ta. Lớp ngói gồm ngói lót và ngói mũi hài, tạo nên vẻ đẹp cổ kính cho ngôi nhà.
Nhà cổ Mã Mây được thiết kế đối xứng với cửa đi chính ở giữa, hai cửa bên cạnh mở rộng phục vụ buôn bán. Cửa sổ rộng hướng ra mặt phố, làm bằng gỗ ván có thể tháo rời, mang đến sự thoáng đãng. Cửa ra vào và cửa bán hàng là cửa bức bàn, có then cài chắc chắn. Phía trên, các ô cửa thông thoáng được trang trí bằng con tiện gỗ chạy dọc suốt mặt tiền. Hệ thống cửa này cho phép ánh sáng và gió tự nhiên len lỏi vào nhà, ngay cả khi cửa dưới đóng kín. Tầng hai sử dụng cửa thượng song hạ bản, được trang trí tinh tế bằng hình khắc gỗ tứ quý, tạo nên nét đẹp cổ kính cho ngôi nhà.
Ngôi nhà với mặt tiền thoáng đãng.
2.2 Kiến trúc tầng 1 (tầng trệt): Mặt tiền – Cửa hàng – Sân khô – Nhà sau – Bếp – Khu vệ sinh
Nhà cổ Mã Mây là minh chứng điển hình cho kiến trúc truyền thống Việt Nam cuối thế kỷ 19, nằm trong khu vực đô thị cổ. Kiểu nhà ổng độc đáo với kết cấu dài, hẹp, được chia thành nhiều khu vực phục vụ nhu cầu gia đình, thương mại và cư trú.
Ngôi nhà cổ gồm ba gian nhà, ngăn cách bởi những khoảng sân thoáng đãng, lấy sáng từ giếng trời. Gian ngoài cùng, với bộ bàn ghế gỗ và ấm trà, được dành cho kinh doanh và tiếp khách. Hai câu đối đỏ son được treo trên hai cột trụ gỗ, tô điểm thêm vẻ cổ kính. Hai bên gian phòng, những góc trưng bày cổ vật như tranh, bình gốm… thêm phần thi vị cho không gian xưa cũ.
Ngôi nhà cổ kính với bộ bàn ghế gỗ bề thế và ấm trà Hà Nội.
Gian nhà đầu hút khách trẻ.
Gian trưng bày nhiều cổ vật quý hiếm.
Gian nhà thứ hai, hay còn gọi là gian nhà hậu hoặc phòng khách, nằm sau một khoảng sân nhỏ. Nơi đây được trang bị một bộ bàn tròn và bốn ghế gỗ, thường được sử dụng cho các bữa ăn gia đình. Gian nhà cũng là nơi trưng bày những tác phẩm nghệ thuật từ làng gốm Bát Tràng và nhiều loại nhạc cụ dân tộc, tạo nên không gian ấm cúng và đậm chất văn hóa truyền thống.
Gian hậu nhìn ra gian chính qua sân.
Sân vườn thêm lung linh vào những dịp đặc biệt.
Sân sau thoáng mát.
Gian nhà sau cùng của nhà cổ Mã Mây là nơi lưu giữ kho hàng và bếp núc. Những chiếc kiềng, chạn, mâm đồng mang đến cảm giác ấm cúng, yên bình và ngăn nắp. Mọi vật dụng nơi đây gợi nhớ hình ảnh yên bình của bếp củi và tro trấu. Sự ngăn nắp và sạch sẽ trong gian bếp hé lộ tài nội trợ và nữ công gia chánh của người phụ nữ Hà Nội xưa.
Bếp xưa gợi nhớ tuổi thơ.
Bếp gọn gàng, ngăn nắp.
2.3 Kiến trúc tầng 2: Phòng thờ – Phòng ngủ – Vườn cây
Tầng hai, nơi yên tĩnh dành riêng cho giấc ngủ, tâm linh và thiên nhiên. Phòng ngủ, với chiếc tủ chè đặt giữa, toát lên sự ấm cúng. Trên tường, một bức đại tự uy nghi được trang trí bởi hai thanh bảo kiếm, thể hiện sự quyền uy. Đối diện, bức tứ bình tùng cúc trúc mai thanh nhã mang đến vẻ đẹp thanh tao. Toàn bộ không gian toát lên sự thịnh vượng, giàu sang và khí chất của chủ nhân xưa.
Gian nhà tầng 2 thoáng mát, đón nắng gió tự nhiên.
Phòng ngủ tái hiện cuộc sống xưa của người Hà Nội.
Mái hiên phòng ngủ mang phong cách kiến trúc Trung Hoa với kết cấu vỏ cua độc đáo. Hai đầu đỉnh mái được trang trí bằng trụ đấu mái, hai khối hình chữ nhật nhô lên xây bằng gạch. Phần tường giáp nhà liền kề được xây cao 1m, thiết kế bậc tam cấp và giảm chiều cao để chống cháy, chống thấm. Từ trụ đấu mái tới bờ nóc đều được tô điểm bởi gờ chỉ tinh tế.
Cấu trúc xuyên phòng, tận dụng tối đa khoảng không, là đặc trưng nổi bật của những căn nhà xưa. Các phòng thông nhau, đồ vật được kê sát tường, tạo nên một không gian liền mạch, phản ánh nhu cầu đơn giản và sự gắn kết của người dân thời ấy. Họ chưa cần những khoảng riêng tư như ngày nay, mà coi trọng sự giao thoa và chia sẻ trong chính ngôi nhà của mình.
Tầng hai thông suốt các gian.
Sân thoáng nối các gian tầng 2.
Trong ngôi nhà cổ 87 Mã Mây, phòng thờ được đặt trang trọng ở phía trước tầng hai, thể hiện truyền thống “có thờ có thiêng” của người Việt. Bàn thờ đặt ngay ngắn chính giữa gian phòng, trên tường treo hoành phi, câu đối, nhắc nhở con cháu về đạo lý gia đình. Một câu thơ được khắc ghi trên đó, thể hiện nét đẹp văn hóa độc đáo của ngôi nhà cổ kính này.
Cây có gốc mới trổ cành xanh ngọn
Biển rộng sông sâu, nước nguồn dạt dào.
Không gian thờ cúng thanh tịnh, trang nghiêm.
Sân phơi trên tầng 2, giữa phòng ngủ và phòng thờ, được tận dụng để trồng cây cảnh, mang đến không gian xanh mát và thoáng đãng.
Sân nối phòng thờ và ngủ rợp cây cảnh.
Nằm ẩn mình trên con phố cổ Mã Mây, ngôi nhà cổ kính hơn 100 tuổi là minh chứng sống động cho lịch sử Hà Nội. Không chỉ là một địa điểm du lịch hấp dẫn, nơi đây còn lưu giữ dấu ấn về lối sống và kiến trúc truyền thống của người Hà Nội xưa. Bước vào ngôi nhà, du khách như lạc vào một không gian yên bình, cổ kính, nơi mà những giá trị văn hóa được gìn giữ và tôn vinh, góp phần tạo nên nét độc đáo riêng của Hà Nội.
Nguồn: Tổng hợp
