Lễ hội chùa Thầy: Nét đẹp văn hóa tín ngưỡng truyền thống Việt Nam

Lễ hội chùa Thầy, lễ hội đầu xuân ở Hà Nội, thu hút không chỉ tín đồ phật giáo mà còn du khách thập phương đến tham gia và khám phá vẻ đẹp của vùng Sài Sơn. Lễ hội mang tính chất tôn giáo kết hợp với âm nhạc dân tộc truyền thống.

1. Khái quát về Lễ hội chùa Thầy

1.1 Vài nét về chùa Thầy

Nằm ẩn mình giữa núi Phật Tích, Chùa Thầy (Thiên Phúc Tự) là một điểm đến hấp dẫn tại Hà Nội. Không chỉ là danh lam thắng cảnh nổi tiếng, được công nhận là di tích Quốc gia đặc biệt năm 2014, chùa còn là một địa chỉ đỏ ghi dấu ấn lịch sử trong các cuộc kháng chiến. Kiến trúc chùa độc đáo với nghệ thuật chạm khắc tinh xảo và hệ thống tượng pháp tiêu biểu, tạo nên một không gian linh thiêng, thu hút du khách thập phương.

Chùa là quần thể di tích và danh thắng thu hút du khách với ba tòa Tiền đường – Điện Phật – Điện Thánh xếp hình chữ Tam, tạo nên kiến trúc đồ sộ với nhiều cột kèo, trụ. Nơi đây còn được kết nối với quần thể hang động, mang đến sự phong phú về loại hình trong các dịp lễ hội.

Lễ hội chùa Thầy: Thời gian và địa điểm tổ chức

Lễ hội Chùa Thầy diễn ra tại chùa Thầy, ngôi chùa cổ kính tọa lạc trên núi Phật Tích, thuộc xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội.

Lễ hội chùa Thầy, diễn ra từ mùng 3 đến mùng 7 tháng 3 Âm lịch hàng năm, là dịp để du khách khám phá nét văn hóa độc đáo của vùng miền. Với nhiều hoạt động hấp dẫn, lễ hội thu hút đông đảo người dân tham gia. Đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm lễ hội truyền thống này khi du lịch Hà Nội!

Lễ Hội Chùa Thầy diễn ra trong khuôn viên chùa.

1.3 Ý nghĩa của Lễ hội chùa Thầy

Chùa Thầy, nơi thờ pháp sư Từ Đạo Hạnh, người được tôn vinh là Tăng, Phật, Vua, là ông tổ nghệ thuật múa rối nước Việt Nam. 3 kiếp sống của ông được lưu truyền trong tâm thức người dân, tôn vinh ông là vị thần linh linh thiêng, mang lại bình an và thịnh vượng.

Thiền sư Từ Đạo Hạnh, với sự tích li kì chữa bệnh và dạy học cho dân làng xứ Đoài, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân. Ngài truyền dạy văn hóa, đá cầu, đánh vật, múa rối nước… khiến dân làng cảm phục tài năng và đức độ. Nay, chùa Thầy thu hút du khách với nhiều mục đích: cầu tình duyên, cầu may mắn, tiền tài, hay đơn giản là để thưởng ngoạn cảnh đẹp nơi đây.

Lễ hội chùa Thầy: Nét đẹp văn hóa dân tộc

2.1 Phần lễ

2.1.1 Lễ Mộc dục

Lễ Mộc dục, hay còn gọi là lễ Tắm tượng, diễn ra vào sáng mùng 5 tháng ba hằng năm, là một nghi lễ trang trọng được người dân và chùa cùng thực hiện. Nước tắm tượng được nấu từ nước mưa kết hợp với năm loại lá thơm, mang ý nghĩa thanh lọc và mang đến sự may mắn.

12 vị bô lão được chọn tham gia lễ nghi, là những người có đạo đức tốt, được kính trọng trong làng. Điều kiện để được chọn là phải có gia đình hạnh phúc, đầu óc minh mẫn và được tín nhiệm bởi cộng đồng.

Buổi lễ diễn ra trong không khí trang nghiêm, với sự hiện diện của khách thập phương và người dân trong làng, thể hiện sự tôn kính và lòng thành đối với tượng Phật.

Lễ hội Chùa Thầy sông nước.

Lễ Phụng nghênh bài vị và Cúng An vị (2.1.2)

Sau phần lễ khai mạc, nghi lễ trọng thể rước bài vị Đức Thánh Từ Đạo từ tòa điện Thánh xuống tòa chùa Trung được bắt đầu. Tiếng kinh trầm hùng vang vọng trong làn khói hương nghi ngút, mở đầu nghi thức xin phép Đức Thánh chứng kiến lễ hội kéo dài ba ngày. Nhà sư và các bô lão trang nghiêm tiến hành nghi lễ tắm tượng, cẩn thận rửa sạch bằng nước thơm và thay áo mới cho tượng. Bài vị được khiên cẩn thận, dọc lối đi xuống là hàng bô lão trang trọng đeo tràng hạt, cầm phướn, rước bài vị đến an vị tại tòa chùa Trung. Mọi nghi lễ đều diễn ra trong không khí trang nghiêm và thành kính.

2.1.3 Lễ tế và lễ rước

Ngày 7 tháng 3, lễ hội chính thức diễn ra với nghi lễ trọng thể gọi là đại tế. Bốn thông trong làng rước kiệu về chùa Thầy, đoàn người dẫn đầu là các vải cầm phướn, cụ công đi hộ lệ, tiếp theo là cờ ngũ phương, chấp kích, chiêng, trống. Kiệu của bốn làng hội tụ trước sân chùa, cùng làm lễ cúng trước khi di chuyển từ chùa Thầy ra gò Thiêng.

Lễ rước Thánh về quán, sư trụ trì chủ trì nghi lễ. Áo vàng của Thánh được thay bằng áo cà sa, thể hiện sự chuyển đổi từ tu tiên sang tu Phật. Người dân gọi đây là “đi Thần về Phật”, tái hiện quá trình tu luyện của Đức Thánh, từ tu tiên đến đắc đạo thành Phật.

Mỗi làng đi qua, người dân sẽ tổ chức lễ nghinh tiếp kiệu thánh, cầu mong Thánh phù hộ, ban phước lành cho cả làng.

Lễ hội Chùa Thầy: Bưng lễ vào chùa.

2.2 Phần Hội

Hội chùa diễn ra sôi động với phần nghi thức trang nghiêm và các trò chơi dân gian hấp dẫn như đấu vật, đá cầu… du khách còn được leo núi ngắm cảnh và khám phá hang Cắc Cớ độc đáo. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn lưu giữ những bức ảnh check-in ấn tượng về Hà Nội.

2.2.1 Hội múa rối

Nổi tiếng là cái nôi của nghệ thuật múa rối nước, chùa Thầy được xem là nơi lưu giữ di sản văn hóa đặc sắc này từ thời thiền sư Từ Đạo Hạnh. Trong ngày hội, nhà Thủy Đình rực rỡ sắc màu với những tấm vải in hình long, ly, quy, phụng, tạo nên không gian rộn ràng. Hội múa rối nước ở Thủy Đình như một trò chơi dưới nước đầy thu hút. Không nơi nào có thể sánh bằng sự đặc sắc của múa rối ở chùa Thầy. Những hình ảnh làng quê, sinh hoạt đời thường của người dân được tái hiện sống động trên mặt nước, thu hút mọi ánh nhìn. Các nghệ nhân trình diễn khéo léo, kết hợp nhịp nhàng giữa tiếng nhạc và lời hát, thổi hồn vào từng con rối, tạo nên sức hút kỳ diệu. Phần múa rối nước mang một sức hấp dẫn lạ lùng, góp phần tạo nên một ngày hội náo nhiệt và đầy ấn tượng.

2.2.2 Trò bịt mắt đập niêu

Bịt mắt đập niêu là trò chơi dân gian quen thuộc, sôi động tại các lễ hội miền Bắc. Luật chơi đơn giản: bịt mắt, tìm và đập vỡ những chiếc niêu treo lơ lửng. Tiếng hò reo cổ vũ, tiếng hướng dẫn rộn ràng từ đồng đội tạo nên không khí náo nhiệt, thu hút du khách và người dân. Sự nhiệt tình của người chơi mang đến tiếng cười, tạo nên nét đặc trưng vùng miền, góp phần làm nên sức hấp dẫn độc đáo cho lễ hội.

Lễ hội không chỉ mang đến những trò chơi nổi bật, mà còn thu hút khách du lịch với nhiều trò chơi dân gian độc đáo, sôi động.

Những mâm lễ lớn và nặng

2.3 Các hoạt động khác

Nổi tiếng với cảnh đẹp hoang sơ, huyền bí, ngày hội thu hút đông đảo du khách đến tham quan. Du khách có thể chinh phục núi non, khám phá những hang động bí ẩn, hay thả mình trong thiên nhiên thơ mộng. Núi rừng như một khu vườn cổ thụ với nhiều loại thảo dược quý hiếm. Chùa Thầy, với không gian yên tĩnh, là điểm đến lý tưởng để cầu an và tìm kiếm sự bình yên.

Khám phá bích họa đầy thú vị!

Lưu ý khi đến lễ hội chùa Thầy

Chùa Thầy tọa lạc trên địa hình đồi núi gồ ghề, vì vậy du khách nên hạn chế mang giày cao gót, thay vào đó là những đôi giày đế bằng, êm chân để thuận tiện cho việc di chuyển.

Chuẩn bị cho chuyến đi thật chu đáo với khăn ướt, quạt giấy, dầu gió, đồ lễ đi chùa và khẩu trang.

Trang phục lịch sự là điều cần thiết khi tham gia lễ hội.

Lễ hội chùa Thầy, một điểm hẹn vui tươi của miền Bắc vào mùa hạ, là sự kết hợp hoàn hảo giữa sự uy nghiêm, huyền diệu của ngôi chùa cổ kính và không khí nhộn nhịp của phần lễ, phần hội. Không gian nơi đây luôn cuốn hút du khách bởi những trải nghiệm văn hóa tâm linh độc đáo. Với mục tiêu nâng tầm lễ hội, biến chùa Thầy thành điểm đến hấp dẫn hơn, lễ hội hứa hẹn sẽ mang đến nhiều điều thú vị cho du khách trong tương lai.

Nguồn: Tổng hợp