Tháp Chóp Mạt Tây Ninh: Nơi lưu giữ dấu ấn văn hóa Óc Eo cổ đại
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh là di tích kiến trúc Óc Eo còn sót lại, mang vẻ đẹp của nền văn minh cổ đại. Đây là điểm đến hấp dẫn du khách yêu văn hóa khi đến Tây Ninh.
Tây Ninh không chỉ hấp dẫn du khách bởi những món đặc sản nổi tiếng mà còn bởi những địa danh mang giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc. Nếu bạn là người yêu thích văn hóa cổ, tháp Chóp Mạt, một di tích Óc Eo ở Tây Ninh, chắc chắn sẽ là điểm đến lý tưởng dành cho bạn.
Khám phá Tháp Chóp Mạt Tây Ninh
1.1 Đôi nét về tháp Chóp Mạt Tây Ninh
Tháp Chóp Mạt (hay Chót Mạt), một trong ba ngọn tháp cổ của nền văn hóa Óc Eo còn sót lại ở Nam Bộ, được xây dựng vào khoảng thế kỷ VIII thời kỳ hậu Óc Eo. Nằm ẩn mình tại ấp Mới, xã Tân Phong, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, ngọn tháp này chỉ được các nhà khảo cổ Pháp phát hiện vào giữa thế kỷ XIX.
Khi được phát hiện, cụm tháp Chóp Mạt đã bị tàn phá nghiêm trọng. Một tháp hoàn toàn sụp đổ, một tháp chỉ còn lại bức tường phía Tây nguyên vẹn, và phần tường phía Bắc của tháp này bị xô nghiêng.
Tháp Chóp Mạt mang cái tên đầy ẩn ý, bởi khi được phát hiện, nó đã mất đi phần chóp. Dù đã được trùng tu ba lần, phần chóp vẫn chưa được phục chế thành công, để lại dấu ấn về một quá khứ đầy bí ẩn.
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh, cùng với tháp cổ Bình Thạnh, là minh chứng hùng hồn cho nền văn minh Óc Eo huy hoàng. Được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử văn hóa vào năm 1993, ngôi tháp là điểm du lịch thu hút du khách trong và ngoài nước.
Tháp Chóp Mạt, Tây Ninh: Di sản Phù Nam rực rỡ. (Ảnh: Hòa Nam)
Di chuyển đến tháp Chóp Mạt Tây Ninh như thế nào?
Tháp Chóp Mạt tọa lạc cách trung tâm Tây Ninh 25km về hướng Tây. Di chuyển theo Quốc lộ 22B hướng Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát, sau 17km, bạn sẽ thấy biển báo chỉ dẫn vào tháp bên trái. Rẽ theo biển báo, đi khoảng 1km, bạn sẽ thấy tháp giữa cánh đồng. Tiếp tục rẽ trái theo đường đất mới để đến khu tháp cổ.
Đường đến tháp Chóp Mạt trước đây vô cùng khó khăn, đặc biệt là vào mùa mưa, xe cộ gần như không thể tiếp cận. Hiện nay, con đường đã được cải tạo, khu vực xung quanh được bao bọc bởi tường rào và cây xanh, phục vụ tối ưu cho du khách tham quan và công tác nghiên cứu lịch sử tại Tây Ninh.
Chỉ đường từ trung tâm Tây Ninh đến tháp Chóp Mạt.
Bảng chỉ dẫn vào tháp Chóp Mạt, Tây Ninh. (Ảnh: Hòa Nam)
Ngôi tháp giữa đồng, hiện ra sau 1km. (Ảnh: Hòa Nam)
Rẽ trái, khu tháp cổ bên trái.
Kiến trúc độc đáo của tháp Chóp Mạt Tây Ninh
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh là minh chứng hùng hồn cho nền văn minh Óc Eo rực rỡ, từng là trung tâm giao thương hàng hải và giao lưu văn hóa của vương quốc Phù Nam từ thế kỷ thứ I đến thế kỷ thứ VIII.
Khu di tích tháp cổ Chóp Mạt tọa lạc trên gò đất cao, rộng lớn. Ngôi tháp hình vuông, với phần móng có cạnh 5m, cao 10m. Cửa duy nhất của tháp nằm hướng Đông. Chân tháp gồm 3 tầng xếp chồng lên nhau, thu nhỏ dần về phía đỉnh, đặc biệt là ngôi tháp này không có chóp.
Tháp Chóp Mạt, một minh chứng cho trình độ kiến trúc và kỹ thuật xây dựng tiên tiến của người Óc Eo. Không sử dụng bất kỳ chất kết dính nào, họ đã khéo léo xếp chồng các phiến đá và gạch nung, tạo nên một công trình vững chãi theo thời gian. Nghệ thuật chạm khắc tinh xảo trên mặt tường, với những hình ảnh hoa lá, chim muông, thần thánh, càng tôn vinh tài năng của người Phù Nam xưa, đưa họ đến đỉnh cao của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc.
Ngoại trừ mặt tường phía Tây và Bắc vẫn còn nguyên vẹn, các mặt tường bị đổ sụp đã được tu sửa lại. Dù được trùng tu mới nhưng thiết kế lại khá đơn điệu, thiếu đi nét ấn tượng vốn có của kiến trúc nguyên thủy.
Phát hiện các bệ thờ Yoni và tượng thần Vishnu bằng sa thạch thế kỷ VIII tại đây củng cố giả thuyết phần kiến trúc sụp đổ của tháp là đền thờ thần Vishnu, trong khi ngôi tháp còn lại thờ thần Shiva.
Khám phá kiến trúc độc đáo của tháp Chóp Mạt Tây Ninh.
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh hướng Đông.
Bức tường phía Tây của ngôi tháp còn tương đối nguyên vẹn khi được phát hiện, nhưng góc phía Nam đã bị sụp đổ do bảo quản không đúng cách.
Phần tường phía Bắc tháp Chóp Mạt Tây Ninh sụp đổ khi được tìm thấy. (Ảnh: Lê Lam Nhật Tân)
Tháp chạm khắc tinh xảo. (Ảnh: Hòa Nam)
Hai phù điêu tại tháp Chóp Mạt Tây Ninh được trùng tu, tuy nhiên lại thiếu đi nét sinh động ban đầu.
Tượng thần nhỏ hiếm hoi ở Bắc Bộ vẫn giữ nguyên chi tiết chạm khắc. (Ảnh: Hòa Nam)
Hoa lá tinh xảo tô điểm chân tháp Chóp Mạt Tây Ninh.
Các nhà khảo cổ tìm thấy nhiều phiến đá hình Yoni, nhưng không có Linga. (Ảnh: Nguyentan Phat)
Tháp phục hồi sừng sững, bên cạnh phế tích đổ nát.
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh thêm rực rỡ với nhiều loài hoa cỏ mới. (Ảnh: Lê Lam Nhật Tân)
Tháp Chóp Mạt Tây Ninh là minh chứng hùng hồn cho nền văn minh Óc Eo rực rỡ cách đây hơn 1000 năm. Kiến trúc cổ kính này không chỉ là kiệt tác nghệ thuật của người xưa, mà còn là kho tàng văn hóa quý giá, níu chân du khách đến với Tây Ninh.
Nguồn: Tổng hợp
