Tháp Cổ Bình Thạnh: Di sản nghìn năm ẩn mình giữa Tây Ninh
Tháp cổ Bình Thạnh, kiệt tác kiến trúc Óc Eo hơn 1000 năm tuổi, là địa điểm du lịch hấp dẫn ở Tây Ninh, thu hút du khách yêu văn hóa lịch sử đến khám phá.
Tây Ninh, vùng đất miền Đông Nam Bộ, nổi tiếng với du lịch văn hóa và lịch sử. Rừng Chàng Riệc, minh chứng cho tinh thần kháng chiến hào hùng của dân tộc, và tháp cổ Bình Thạnh, dấu ấn văn hóa ngàn năm, là những điểm đến thu hút du khách.
1. Tổng quan chung về tháp cổ Bình Thạnh
Ấp Bình Phú, xã Bình Thạnh, huyện Trảng Bàng, Tây Ninh
Tháp cổ Bình Thạnh, một trong ba công trình tiêu biểu của nền văn hóa Óc Eo còn sót lại ở Nam Bộ, tọa lạc ở phía hữu ngạn sông Vàm Cỏ Đông, cách trung tâm thành phố Tây Ninh khoảng 50 km về hướng Đông Nam. Ngôi tháp là minh chứng hùng hồn cho sự phát triển rực rỡ của nền văn hóa cổ xưa này.
Ngôi tháp cổ Bình Thạnh, được xây dựng từ thế kỷ VIII – IX, là minh chứng cho lịch sử hơn một nghìn năm của vùng đất này. Khu vực tháp gồm ba tòa, nhưng chỉ còn duy nhất tòa chính được bảo tồn nguyên vẹn sau khi được trùng tu năm 1998. Hai tòa tháp còn lại đã đổ sập, để lại phế tích trên nền móng hình vuông.
Tháp cổ Bình Thạnh và tháp Chóp Mạt Tây Ninh được phát hiện nhờ tài liệu khảo cổ học tại thư viện nghiên cứu khảo cổ Đông Dương vào đầu thế kỷ XX. Cả hai công trình kiến trúc độc đáo này đều được công nhận là Di tích lịch sử quốc gia vào năm 1993.
Tháp cổ Bình Thạnh là một trong 3 tháp Óc Eo còn sót ở Nam Bộ.
2. Di chuyển đến tháp cổ Bình Thạnh
Từ trung tâm thành phố Tây Ninh, chạy dọc theo Quốc lộ 22B về hướng huyện Gò Dầu. Đến ngã ba ấp Voi huyện Bến Cầu, rẽ phải vào Tỉnh lộ 786. Đi khoảng 20 km, bạn sẽ thấy ngã rẽ dẫn vào tháp cổ Bình Thạnh.
Tuy nhiên, khu vực này thiếu biển chỉ dẫn. Hãy chú ý quan sát, nếu thấy bảng Di tích lịch sử văn hóa, bạn đã gần khu tháp cổ.
Hướng dẫn đường đi từ trung tâm Tây Ninh đến tháp Bình Thạnh.
Khám phá lịch sử – kiến trúc tháp Bình Thạnh
3.1 Giá trị lịch sử của tháp cổ Bình Thạnh
Tháp cổ Bình Thạnh, với lịch sử hơn 1000 năm, là minh chứng hùng hồn cho những thăng trầm của đất nước. Ngôi tháp, được phát hiện vào năm 1886, là công trình duy nhất còn gần như nguyên vẹn tường đá, góp phần lưu giữ nét độc đáo của nền văn hóa Óc Eo. Di sản kiến trúc này vẫn giữ nguyên lối thiết kế xây dựng ban đầu, là minh chứng cho tài năng và sự sáng tạo của người xưa.
Tháp cổ Bình Thạnh không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo, mà còn là minh chứng cho nền văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng của người Phù Nam xưa. Các hoa văn, phù điêu chạm nổi trên tháp, chủ yếu là hình ảnh hoa lá cách điệu, thần linh, sinh thực khí… – những hình tượng phổ biến trong Ấn Độ giáo, phản ánh tín ngưỡng của người Phù Nam cách đây hàng nghìn năm.
Tháp cổ Bình Thạnh với lối kiến trúc, kỹ thuật xây dựng và điêu khắc tài tình là minh chứng cho sự phát triển đỉnh cao của văn hóa Óc Eo. Công trình này là một kho tàng quý giá, thu hút các nhà nghiên cứu tìm tòi, khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc ẩn chứa trong khu di tích cổ.
Việc phát hiện ra ngôi tháp cổ hơn 1000 năm tuổi càng khẳng định vùng đất Tây Ninh là một trung tâm giao thương, giao lưu văn hóa từ thời cổ đại, trước khi người Việt đặt chân đến vào thế kỷ 17. Nơi đây đã chứng kiến sự giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn, góp phần làm nên lịch sử lâu đời của vùng đất này.
3.2 Khám phá lối kiến trúc tinh xảo tại tháp cổ Bình Thạnh
Tháp cổ Bình Thạnh, tọa lạc trên gò đất cao giữa cánh đồng lúa xanh mát ở xã Bình Thạnh, huyện Trảng Bàng, Tây Ninh. Ngôi tháp gạch nung cổ kính, nổi bật giữa những hàng cây xanh rì, tạo nên một không gian yên tĩnh, hấp dẫn du khách yêu thích khám phá.
Tương tự các đền tháp Chăm ở miền Trung, tháp cổ Bình Thạnh được xây dựng bằng kỹ thuật xếp chồng các phiến đá và gạch nung mà không cần đến chất kết dính.
Ngôi tháp vuông vức, cao 10m, mỗi cạnh dài 5m, tọa lạc trên nền đất hình vuông. Bốn mặt tháp hướng về Đông, Tây, Nam, Bắc, với cửa chính duy nhất mở về hướng Đông.
Cửa chính nổi bật với thiết kế nhô ra 1m, cao 2m, tạo điểm nhấn ấn tượng. Bậc thềm tam cấp bằng đá dẫn lối lên cửa, phía trên là phiến đá chạm nổi hoa văn tinh xảo, tô điểm thêm nét đẹp thanh tao cho ngôi nhà.
Ba mặt tường Tây, Nam, Bắc của tháp được điểm xuyết bằng cửa giả trang trí tinh xảo, những phù điêu hoa văn cầu kỳ không thua kém cửa chính. Nội thất tháp không rộng lớn, dành riêng cho việc thờ phụng Linga và Yoni – biểu tượng thiêng liêng của thần Shiva trong Ấn Độ giáo.
Với kiến trúc độc đáo và kỹ thuật điêu khắc tinh xảo, Tháp cổ Bình Thạnh trở thành điểm check-in hấp dẫn, thu hút giới trẻ không kém gì “tọa độ” Cây thốt nốt trái tim Tây Ninh.
Khám phá vẻ đẹp tháp cổ Bình Thạnh.
Tháp cổ Bình Thạnh sừng sững giữa vườn cây xanh.
Bia tưởng niệm tháp cổ Bình Thạnh.
Tháp hướng Đông.
Ngôi tháp hình vuông, cao 10m, cạnh 5m.
Tháp Bình Thạnh có cửa chính được trang trí bằng phiến đá chạm khắc hoa văn tinh xảo.
Hoa văn cầu kỳ trang trí khắp tường.
Tượng thần được phục hồi.
Chân tháp chạm nổi hoa văn hoa lá cách điệu.
Tháp cổ Bình Thạnh được xây dựng bằng kỹ thuật xếp chồng các tấm gạch nung khít nhau, không cần chất kết dính.
Tháp thờ Linga và Yoni.
Tháp Bình Thạnh: Kiến trúc vuông, thu hẹp dần lên đỉnh.
Tháp cổ Bình Thạnh còn sót lại phế tích của hai tháp khác.
Tháp cổ Bình Thạnh là minh chứng cho dòng chảy lịch sử lâu đời, với kiến trúc tinh xảo ẩn chứa trong từng chi tiết. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá văn hóa, một địa điểm không thể bỏ qua trong hành trình du lịch của bạn.
Nguồn: Tổng hợp
