Bài chòi Hội An: Nét độc đáo của nghệ thuật dân gian truyền thống
Bài chòi Hội An, di sản văn hóa phi vật thể của Quảng Nam, là niềm tự hào và nét độc đáo thu hút du khách. Hãy cùng Hải Âu Travel khám phá trò chơi dân gian này!
1. Giới thiệu về bài chòi Hội An
1.1 Bài chòi là gì?
Bài chòi, một trò chơi dân gian độc đáo, là sự kết hợp giữa đánh bài và vui chơi trên chòi. Trò chơi thường được tổ chức trên những khoảng đất trống rộng rãi, bên dòng sông Hoài thơ mộng, mang đến một không khí vui tươi và rộn ràng. Trước đây, bài chòi Hội An chỉ được tổ chức vào các dịp lễ tết, nhưng ngày nay, do sự phát triển của du lịch, trò chơi này được tổ chức hàng đêm, thu hút đông đảo du khách.
Bài chòi, trò chơi dân gian đặc sắc của miền Trung, mang hơi thở cuộc sống và lưu giữ bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, bài chòi là niềm tự hào của người dân Quảng Nam và của cả Việt Nam.
1.2 Lịch sử trò chơi bài chòi Hội An
Xuất hiện vào khoảng cuối thế kỷ 16, 17, bài chòi Hội An là sản phẩm của cuộc sống lam lũ nơi miền Trung. Người dân thời ấy chủ yếu làm nông, nhưng mùa màng thường xuyên bị thú dữ tàn phá. Để bảo vệ mùa màng, họ dựng chòi canh giữ ở bìa rừng, mỗi đêm cử một thanh niên khỏe mạnh ra canh gác.
Trong đêm dài quạnh vắng, để xua tan nỗi buồn, người dân đã sáng tạo ra trò chơi bài chòi. Gần như thất truyền, bài chòi được hồi sinh vào năm 1998 trong chương trình Đêm rằm phố cổ Hội An. Kể từ đó, người dân Quảng Nam đã nỗ lực phục hồi và gìn giữ trò chơi này, biến nó thành một nét văn hóa đặc sắc của địa phương.
Biểu diễn bài chòi tại Hội An không chỉ góp phần bảo tồn nét văn hóa nghệ thuật truyền thống độc đáo của dân tộc mà còn là điểm thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa Việt Nam.
Thời gian diễn bài chòi Hội An
Hội An rộn ràng mỗi tối với những đêm nhạc bài chòi sôi động. Tham gia ngay để trải nghiệm!
Vườn tượng An Hội, Hội An, Quảng Nam
– Thời gian: 19h tất cả các ngày trong tuần
– Giá thẻ bài: 20.000 VNĐ/thẻ bài
Hội An tổ chức Bài chòi ra sao?
Hội An là trò chơi bài đơn giản, dễ học. Hải Âu Travel sẽ hướng dẫn bạn cách chơi chi tiết để bạn không bỡ ngỡ khi tham gia.
3.1 Cách chơi bài chòi xứ Quảng
Để chơi bài chòi, bạn cần lắng nghe hiệu lệnh từ “anh Hiệu” và “chị Hiệu” – những người hô bài. Họ sẽ hát tên con bài, giúp bạn biết mình có bốc trúng lá bài may mắn hay không.
Trò chơi bài chòi thường được chơi trên sân khấu với một chòi cái ở giữa và 10 chòi con xung quanh. Mỗi người chơi ngồi trong một chòi con, còn người dẫn chơi đứng ở chòi cái. Tuy nhiên, do không gian hạn chế, tại phố cổ Hội An, chỉ có 4-5 chòi được dựng lên. Ở một số vùng khác của Quảng Nam, người chơi đơn giản hóa bằng cách trải chiếu thay cho chòi, tạo không gian chơi linh hoạt hơn.
Tiếng trống rộn ràng báo hiệu trò chơi bài chòi bắt đầu. Anh Hiệu, chị Hiệu cất tiếng chào, câu hát thu hút sự chú ý của mọi người, mở đầu cho một không khí náo nhiệt, vui tươi.
Sau phần hát mở màn, anh Hiệu và chị Hiệu sẽ lần lượt giới thiệu tên các quân bài. Mỗi người chơi chọn 3 quân bài khác nhau, cầm sẵn trên tay.
Anh Hiệu và chị Hiệu sẽ xóc ống bài, rút từng quân và hô tên quân bài đó. Người chơi nào có quân bài giống chòi cái sẽ gõ mõ 3 tiếng hoặc hô “Có đây!” để nhận cờ đuôi nheo từ anh Hiệu và chị Hiệu.
Trò chơi sôi nổi khi các chòi thi nhau giành cờ, tiếng hô “Tới rồi!” vang lên khi một chòi đủ 3 cây cờ, báo hiệu chiến thắng. Mõ dài gióng lên, trống cán và trống tum ở chòi cái rộn ràng ăn mừng. Người chiến thắng nhận phần thưởng là một chiếc đèn lồng Hội An rực rỡ.
3.2 Đặc điểm của bộ bài dùng để chơi bài chòi
Bộ bài Tam cúc cải tiến thường gồm 33 lá bài như nhứt nọc, nhì nghèo, thằng bí, lá liễu… được vẽ trên giấy, dán vào các thẻ tre. Mỗi thẻ tre chứa 3 quân bài khác nhau.
Bộ bài chòi gồm 3 pho (sách, vạn, văn), mỗi pho có 10 lá và thêm 3 lá lẻ: cửu điều đen, ông ầm đen, tử cẳng đen.
3.3 Những lời hát khi chơi bài chòi Hội An
Bài chòi hấp dẫn không chỉ bởi thể lệ chơi đơn giản, mà còn bởi những lời hô, lời hát đặc sắc. 4 làn điệu cơ bản: xàng xê, hồ quảng, xuân nữ và cổ bản, hòa quyện tạo nên nét độc đáo riêng. Nội dung lời hát kết hợp tinh tế giữa dân ca Nam Bộ và lối hát tuồng, tạo nên nhiều làn điệu độc đáo như hò Chèo thuyền, hò Khoan, hát Ru con, vè Quảng…
Anh Hiệu, chị Hiệu, những người am hiểu bài chòi, không chỉ hô vang tên quân bài mà còn cất lên những câu hát dí dỏm, duyên dáng và đầy ý nghĩa. Lời hát, dài hay ngắn, tùy thuộc vào tâm trạng của họ, chính là linh hồn của trò chơi dân gian này. Những làn điệu độc đáo ấy đã khiến du khách nước ngoài say mê, góp phần lưu giữ và lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống.
4. Sức hút của trò chơi bài chòi Hội An
Trò chơi bài chòi Hội An được tổ chức quy mô, với hướng dẫn chi tiết trước mỗi lượt chơi. Nhân viên nói tiếng Anh hỗ trợ du khách quốc tế, giúp họ hiểu rõ luật chơi và cách tham gia.
Bài chòi và lô tô đều dựa trên việc bốc số và hô vang những con số được chọn, tạo nên sự tương đồng thú vị. Tuy nhiên, bài chòi mang đậm bản sắc dân gian với điệu hát truyền thống, trong khi lô tô lại nổi tiếng với những câu hát vui nhộn, hài hước.
Bài chòi không chỉ là trò chơi dân gian truyền thống mà còn là một sân khấu âm nhạc độc đáo. Những lời hát luôn mới mẻ, được anh Hiệu, chị Hiệu sáng tạo theo từng vần điệu, từng câu chuyện. Chính sự độc đáo này tạo nên sức hút mãnh liệt, khiến người xem say sưa theo dõi suốt buổi tối mà không hề thấy chán.
Bạn đã khám phá hết những điều thú vị về trò chơi bài chòi Hội An? Chắc chắn đây là trải nghiệm không thể bỏ lỡ khi ghé thăm thành phố cổ kính này. Còn nhiều điều hấp dẫn khác đang chờ bạn khám phá trên Hải Âu Travel, hãy theo dõi cẩm nang du lịch để có chuyến du lịch trọn vẹn!
Nguồn: Tổng hợp