Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang: Hòa mình vào không khí rộn ràng của lễ hội tôn giáo

Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang diễn ra từ 20 đến 23 hàng năm, là dịp để du khách khám phá nét văn hóa độc đáo của vùng đất này. Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (2012), lễ hội mang đậm nét tôn giáo và thu hút du khách với các hoạt động truyền thống đặc sắc.

Truyền thuyết về lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang

1.1 Nguồn gốc tên lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Lễ hội Tháp Bà Ponagar, hay còn gọi là lễ hội Thiên Y A Na Thánh Mẫu hoặc lễ vía Bà, là một trong những lễ hội tôn giáo lớn nhất tại Nha Trang. Diễn ra từ ngày 20 đến 23 tháng 3 âm lịch hàng năm tại Tháp Bà Ponagar, lễ hội thu hút sự tham gia của đông đảo người Kinh, Chăm, Raglai và các cộng đồng tộc người khác ở miền Trung, Tây Nguyên.

Lễ hội tôn vinh tưởng niệm mẹ Ponagar – mẹ xứ sở của người Chăm, gắn liền với tục thờ Mẫu của người Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với vị thần đã dạy người dân cách trồng trọt, chăn nuôi, dệt vải, góp phần đưa tộc người Chăm pa đến với cuộc sống ấm no và tương lai tươi sáng.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar thu hút du khách trong và ngoài nước bởi bầu không khí rộn ràng và những nghi lễ độc đáo. Hòa mình vào dòng người đông vui, du khách sẽ được tận hưởng không khí lễ hội náo nhiệt, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của các khu đền tháp và tham gia nhiều hoạt động thú vị.

1.2 Ý nghĩa của lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Lễ hội Tháp Bà PoNagar, biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc, tô điểm bản sắc văn hóa độc đáo. Được lưu giữ và truyền承 từ đời này sang đời khác, lễ hội đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2012, khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa to lớn của nó.

Lễ hội không chỉ mang đến những hoạt động sôi động, thu hút đông đảo người tham gia mà còn góp phần kết nối cộng đồng, tạo nên không gian chung cho mọi người từ khắp mọi miền đất nước. Từ cảnh quan rực rỡ đến trang phục và nghi lễ truyền thống được tái hiện một cách sáng tạo, lễ hội là dịp để mọi người cùng chung vui, giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa dân tộc.

Mỗi năm, khi lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang về, người dân từ khắp nơi đổ về dâng hương, thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với Mẫu. Họ cầu mong sức khỏe, bình an và tránh xa mọi điều không may. Hình ảnh Mẫu trong tâm thức người dân Khánh Hòa là biểu tượng cao quý của người phụ nữ Việt Nam, là hình ảnh người Mẹ tần tảo, luôn bên cạnh, tiếp thêm sức mạnh và niềm tin cho con dân.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang tôn vinh mẹ Ponagar – vị thần bảo trợ của người Chăm.

Nha Trang không chỉ nổi tiếng với những lễ hội đặc sắc mà còn là điểm đến lý tưởng cho những trải nghiệm độc đáo. Sau khi tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội khám phá những hoạt động vui chơi thú vị tại thành phố biển xinh đẹp này, để chuyến đi thêm phần đáng nhớ.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar diễn ra khi nào và ở đâu?

Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang diễn ra tại di tích lịch sử – văn hóa quốc gia Tháp Bà Ponagar, thường niên vào ngày 20 – 23 tháng 3 Âm lịch. Sự kiện thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tham dự, đặc biệt là cộng đồng người Chăm và các dân tộc thiểu số khác ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên như Đà Nẵng, Quảng Nam, Phú Yên, Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Thừa Thiên – Huế.

Kết thúc nghi lễ, du khách có thể giao lưu, chụp ảnh lưu niệm với người dân địa phương, lưu giữ khoảnh khắc đáng nhớ. Đến tháng 3 âm lịch, nơi đây rộn ràng chuẩn bị cho ngày lễ lớn, mang đến trải nghiệm độc đáo cho hành trình khám phá Nha Trang.

Lễ hội Tháp bà là minh chứng rõ nét cho sự giao lưu, đan xen và hòa nhập văn hóa giữa người Chăm và người Việt, góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú của đất nước.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar (20 – 23/3 âm lịch) diễn ra tại di tích lịch sử – văn hóa quốc gia cùng tên ở Nha Trang.

Nét đặc sắc của lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang

3.1 Phần lễ

Lễ thay y diễn ra vào ngày 30 tháng 3 âm lịch hàng năm, là nghi thức trang trọng nhằm tôn vinh Thánh Mẫu. Vị chủ tế dâng hương, hoa, trái cây và khấn vái, sau đó các thành viên thay xiêm y, mũ niệm để tắm tượng bằng nước rượu pha hoa thơm. Tượng được mặc xiêm y và mũ miện mới do người dân dâng cúng, thể hiện lòng thành kính và sự tôn vinh đối với Thánh Mẫu.

Lễ thả hoa đăng diễn ra ngày 20 tháng 3 Âm lịch, bắt đầu từ đoàn rước từ tháp xuống xóm Bóng, tiến về đàn tế lễ bên dòng sông Cái. Sau nghi thức cầu siêu, các thuyền trên sông đồng loạt đốt nến thả hoa đăng, biến một khúc sông thành khung cảnh lung linh, huyền ảo.

Lễ cầu Quốc thái dân an được tổ chức sáng ngày 21 tháng 3 Âm lịch bởi Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Khánh Hòa.

Lễ hoàn kinh, cúng thí thực diễn ra vào trưa ngày 21 tháng 3 Âm lịch.

Lễ dâng Mẫu được tổ chức vào giờ Tý, ngày 22 tháng 3 Âm lịch, với nghi thức dâng hương đầy trang trọng.

Ngày 23 tháng 3 Âm lịch, cộng đồng Cù Lao (Xóm Bóng) tổ chức các nghi lễ truyền thống: tế lễ, khai diên và tôn vương. Đoàn tế lễ gồm các bậc cao niên và người dân địa phương dâng lễ theo nghi thức cổ xưa. Đồng thời, đoàn tuồng biểu diễn lễ khai diên và tôn vương trên sân khấu, mang đến không khí tưng bừng cho ngày hội.

3.2 Phần Hội

Múa Bóng và Hát văn:Lễ hội Tháp Bà Ponagar thu hút đông đảo người dân bởi các tiết mục múa Bóng, hát Văn truyền thống. Những câu chuyện về Thiên Y A Na Thánh Mẫu được tái hiện sống động trên sân khấu, góp phần tôn vinh giá trị văn hóa tâm linh. Không khí trang nghiêm, thành kính hòa quyện với sự nhộn nhịp, hồ hởi tạo nên một lễ hội đầy ý nghĩa, tôn vinh sự thiêng liêng của di tích Tháp Bà Ponagar.

Nét đặc sắc nhất của lễ hội tháp Bà ngày nay là điệu múa Bóng – một điệu múa đã đi vào lịch sử, gắn liền với địa danh xóm Bóng, cầu Xóm Bóng và được lưu truyền trong thơ ca, in sâu vào tiềm thức của nhiều người.

Múa bóng, hay còn gọi là múa dâng bông, là nghệ thuật truyền thống mê hoặc lòng người. Vũ công, thường là những phụ nữ xinh đẹp, duyên dáng, đội mâm hoa hay tháp hoa lộng lẫy trên đầu, uyển chuyển theo điệu nhạc du dương. Xiêm y rực rỡ, bước chân nhẹ nhàng, họ tạo nên một khung cảnh rực rỡ, đẹp như tranh vẽ, khiến người xem say đắm trong sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc, vũ điệu và nghệ thuật tạo hình.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar Nha Trang không chỉ là dịp để du khách trong và ngoài nước tìm hiểu lịch sử, văn hóa truyền thống của Khánh Hòa, mà còn là cơ hội để chiêm ngưỡng những nét độc đáo của văn hóa Chăm qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật biểu diễn, triển lãm và trưng bày. Lễ hội mang đến cho du khách một trải nghiệm văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Lễ hội Tháp Bà Ponagar hấp dẫn bởi nghi lễ trang nghiêm và phần hội sôi động.

Nha Trang không chỉ có lễ hội Tháp Bà Ponagar, thành phố biển xinh đẹp này còn ẩn chứa nhiều lễ hội đặc sắc khác, phản ánh bản sắc văn hóa Việt Nam. Trong số đó, lễ hội Đền Hùng là một điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Nha Trang.

Nguồn: Tổng hợp/Ảnh: Sưu tầm