Mỹ Nghiệp: Nét đẹp di sản văn hóa Chăm trong làng dệt truyền thống
Làng dệt Mỹ Nghiệp, điểm đến độc đáo của du lịch Ninh Thuận, là minh chứng rực rỡ cho văn hóa Chăm Pa, góp phần tô điểm cho vùng đất tưởng chừng chỉ có hoang mạc và cát trắng.
Ninh Thuận, tọa lạc miền Nam Trung Bộ, là nơi giao thoa giữa biển trời bao la và lịch sử văn hóa Chăm Pa rực rỡ. Vùng đất này sở hữu những thắng cảnh đẹp thơ mộng, cùng nét văn hóa đa dạng, độc đáo, tạo nên bức tranh du lịch đầy màu sắc. Trong đó, những làng nghề truyền thống góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp văn hóa của Ninh Thuận, tiêu biểu là Làng dệt Mỹ Nghiệp, một điểm đến hấp dẫn du khách muốn khám phá nét đẹp văn hóa độc đáo của vùng đất này.
Khám phá làng dệt Mỹ Nghiệp
Nằm cách Bảo tàng Ninh Thuận 12 km về phía Nam, Làng dệt Mỹ Nghiệp tọa lạc tại Khu phố Mỹ Nghiệp, Thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước. Du khách có thể di chuyển đến làng dệt bằng taxi, ô tô riêng hoặc thuê xe máy theo ngày.
Nằm trong bộ ba làng nghề Chăm nổi tiếng ở miền Trung, Làng dệt Mỹ Nghiệp (Ninh Thuận) nổi bật với lối dệt vải truyền thống độc đáo. Khác với những làng dệt khác, Mỹ Nghiệp vẫn giữ nguyên phong cách dệt cổ xưa, không sử dụng máy móc hiện đại.
Mỹ Nghiệp: Làng dệt Chăm lớn ở Ninh Thuận.
Làng dệt Mỹ Nghiệp, hình thành từ thế kỷ VI, tôn thờ nữ thần Po Yang Inư Nagar (mẹ xứ sở) của người Chăm Pa. Nữ thần này còn được biết đến với các tên gọi khác như Muk Juk (Bà Đen), Patao Kumay (vua của đàn bà) hay Stri Ratjnhi (chúa của phụ nữ) trong tín ngưỡng Chăm.
Năm 1992, sự ra đời của cơ sở dệt thổ cẩm Inrahani do bà Thuận Thị Trụ sáng lập đã đưa Làng nghề Mỹ Nghiệp đến đỉnh cao phát triển. Sự kiện này đánh dấu sự xuất hiện những sản phẩm đẹp mắt, quy tụ những bàn tay lành nghề của người nghệ nhân Chăm, góp phần làm rạng danh làng nghề truyền thống.
Công nghệ dệt của làng Mỹ Nghiệp không chỉ phát triển mạnh mẽ tại địa phương, mà còn lan tỏa đến các làng lân cận như Hữu Đức, Chung Mỹ và Văn Lâm. Không chỉ vậy, văn hóa dệt truyền thống của người Chăm còn vươn xa, lan truyền đến các làng Chăm ở tỉnh Bình Thuận, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Nghề dệt ở làng Mỹ Nghiệp được truyền bá qua nhiều thế hệ nhờ phong tục mẹ truyền con nối. Người phụ nữ Chăm muốn theo nghề dệt phải tuân thủ những tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp nghiêm ngặt do bà Muk Thruh Palei, vị tổ nghề, đặt ra.
Làng nghề Mỹ Nghiệp nhận được sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền địa phương. Năm 2017, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận đã kiến nghị Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận làng nghề là Di sản Văn hóa Phi vật thể cấp quốc gia. Đồng thời, chính quyền còn hỗ trợ làng nghề hợp tác với các công ty may mặc tại Thành phố Hồ Chí Minh, tạo ra những sản phẩm kết hợp hài hòa giữa công nghiệp và thủ công, hiện đại và truyền thống, góp phần nâng tầm giá trị làng nghề.
Hình ảnh người phụ nữ gắn liền với nghề dệt ở làng Mỹ Nghiệp. (Ảnh: Inra Jaya)
Khám phá vẻ đẹp hùng vĩ của thác Chapơ Bác Ái, một kiệt tác thiên nhiên ấn tượng.
Tinh hoa nghề dệt làng Mỹ Nghiệp: nét đặc sắc
2.1 Làng dệt Mỹ Nghiệp giữ nguyên bản cách dệt truyền thống của người Chăm cổ
Dù dệt công nghiệp mang đến năng suất cao và tiến độ nhanh chóng, người Chăm vẫn quyết tâm giữ gìn nghề dệt khung truyền thống. Cách dệt thủ công này đòi hỏi sự khéo léo, kinh nghiệm và ẩn chứa tinh hoa văn hóa, là minh chứng cho sự kiên định với bản sắc truyền thống của người Chăm.
Người phụ nữ Chăm khéo léo dệt vải trên khung vuông. (Ảnh: Inra Jaya)
Linh hồn của làng Mỹ Nghiệp, nơi người Chăm dệt nên những tấm vải đẹp mắt, chính là những cây bông vải được trồng ngay trong sân nhà. Từ những bông vải thuần khiết, nghệ nhân Chăm trải qua một chu trình đầy công phu: tách hạt lấy bông, ngâm dập, nhuộm, hồ, chải và đánh ống. Mỗi công đoạn đều được thực hiện một cách tỉ mỉ, đặc biệt là nhuộm, chải, đánh ống – những bước đòi hỏi sự cẩn thận và kỹ lưỡng cao nhất.
Dệt vải bằng khung là một nghệ thuật đòi hỏi sự kiên nhẫn và tinh tế. Quá trình này có thể kéo dài từ hai đến ba ngày, tùy thuộc vào độ phức tạp của hoa văn. Người nghệ nhân phải tập trung cao độ, mỗi thao tác đều cần sự chính xác để tạo ra những bản hoa văn đẹp mắt, tránh lệch lạc, giữ nguyên giá trị thẩm mỹ của sản phẩm. Bên cạnh sự khéo léo, nghề dệt khung còn đòi hỏi sự kiên trì bền bỉ, bởi mỗi sản phẩm là kết quả của nhiều công đoạn phức tạp, đòi hỏi sự tập trung và tỉ mỉ.
Sản phẩm đẹp mắt cần sự tập trung và bền bỉ của người thợ lành nghề.
2.2 Sự đa dạng những hoa văn dệt thổ cẩm
Dù sử dụng khung dệt truyền thống, hoa văn trên thổ cẩm Chăm vẫn rực rỡ và độc đáo. Các họa tiết như thần đèn, thần Shiva, rồng trời… mang đậm dấu ấn thời xưa, tạo nên nét đẹp riêng biệt cho làng Mỹ Nghiệp.
Làng dệt Mỹ Nghiệp không chỉ nổi tiếng với kỹ thuật dệt truyền thống mà còn thể hiện sự sáng tạo trong việc kết hợp các yếu tố văn hóa. Người Chăm tại đây sử dụng các hoa văn cổ, như văn con voi của Tây Nguyên và văn hoa mai của người Kinh, để tạo nên những tấm vải độc đáo. Bên cạnh sợi bông vải truyền thống, họ còn kết hợp dệt với sợi tổng hợp và kim tuyến, tạo nên những họa tiết cầu vồng đầy ấn tượng. Sự kết hợp này không chỉ mang đến sự đa dạng về chất liệu mà còn thể hiện tinh thần cởi mở trong phong cách làm nghề của người dân làng dệt. Sản phẩm của làng dệt Mỹ Nghiệp vừa giữ được nét truyền thống độc đáo, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng trong trang phục hàng ngày, tạo nên sự hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.
Dù đa dạng về mẫu mã, hoa văn, các sản phẩm làng dệt Mỹ Nghiệp đều được dệt thủ công trên cùng một loại khung dệt. Điều này thể hiện sự tài hoa và kinh nghiệm của người dân làng nghề, tạo nên nét độc đáo riêng cho sản phẩm.
Vải thổ cẩm Chăm nổi bật với họa tiết đa dạng, rực rỡ sắc màu. (Ảnh: Inra Jaya)
Làm nghệ nhân dệt tại Làng Mỹ Nghiệp
Làng dệt Mỹ Nghiệp không chỉ là nơi lưu giữ và truyền bá văn hóa dân tộc, mà còn là điểm đến thu hút giới trẻ muốn khám phá văn hóa dệt truyền thống của người Chăm. Tại đây, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những nghệ nhân thoăn thoắt lướt trên khung dệt, tạo nên những tác phẩm tinh xảo. Họ sẽ chia sẻ những câu chuyện về nghề dệt, những kỹ thuật truyền đời. Hơn nữa, bạn còn được tự tay thử sức, tạo nên những sản phẩm độc đáo dưới sự hướng dẫn của người dân địa phương, trải nghiệm trọn vẹn nét đẹp văn hóa đặc sắc.
Trải nghiệm trực tiếp sản phẩm thủ công Chăm sẽ mang đến cho bạn sự trân trọng sâu sắc. Bởi ẩn sau vẻ đẹp vật chất là những giá trị tinh thần vô cùng quý báu. Đó là sự cần cù, kiên trì, là minh chứng cho tinh thần bền bỉ giữ gìn văn hóa ngàn đời của dân tộc Chăm.
Khám phá 12 điểm du lịch Phan Rang, chốn nắng gió tuyệt vời!
Làng dệt Mỹ Nghiệp là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá văn hóa Chăm truyền thống. Nơi đây lưu giữ và phát triển nghề dệt thủ công độc đáo, hứa hẹn mang đến trải nghiệm thú vị cho du khách. Bạn có thể kết hợp chuyến thăm làng dệt với việc tham quan Đền tháp Po Rome gần đó, tạo nên hành trình khám phá trọn vẹn. Nếu bạn đang tìm kiếm điểm dừng chân cho mùa hè này, hãy ghé thăm làng dệt Mỹ Nghiệp để hiểu thêm về nghề dệt quý báu của người dân nơi đây.
Nguồn: Tổng hợp
