Bí ẩn cánh đồng chum cổ đại: Di sản văn hóa bí ẩn trên cao nguyên Bắc Lào

Cánh đồng chum cổ trên cao nguyên Xiêng Khoảng vẫn là một bí ẩn chưa có lời giải. Những chiếc chum cổ thạch với hình dáng và kích thước đa dạng đã tồn tại hàng ngàn năm, hé lộ một nền văn hóa đặc sắc ẩn giấu sau chúng, vượt xa tầm hiểu biết của con người.

Di sản thế giới: Cánh đồng chum cổ (Lào)

Địa chỉ:Cao nguyên Mường Phôn, Xiêng Khoảng, Lào.

Cánh đồng chum, hay Thồng Hảy Hín (tiếng Lào) hoặc Plains of Jars (tiếng Anh), là một địa điểm khảo cổ cự thạch nổi tiếng ở Đông Nam Á. Nơi đây có khoảng 2.000 chum đá cổ đại, niên đại từ 1.500 – 2.000 năm, rải rác trên cao nguyên Mương Phuôn thuộc tỉnh Xiêng Khoảng, Lào. Mỗi địa điểm có từ một đến vài trăm chum, trong đó chiếc lớn nhất ước tính cao 3m, nặng 14 tấn.

Hiện nay, chỉ có 3 điểm du lịch tại cánh đồng chum ở Lào mở cửa đón khách tham quan là Bản Sua, Lắt Sén và Bảng Ang. Các khu vực còn lại vẫn đang trong giai đoạn khai thác do có ít chum hơn và chưa được rà soát hết bom mìn. Vào ngày 14/5/2019, cánh đồng chum đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới thứ 3 của Lào.

Cao nguyên Xiêng Khoảng ẩn chứa cánh đồng chum cổ.

Nguồn gốc chum vẫn là bí ẩn.

Hướng dẫn đến cánh đồng chum Xiêng Khoảng, cao nguyên.

Tùy vào điểm xuất phát, bạn có thể lựa chọn nhiều cách khác nhau để du lịch Lào và tham quan cánh đồng chum cổ nổi tiếng.

Du khách có thể mua vé xe khách đi Viêng Chăn tại số 3A Nguyễn Gia Thiều (Hà Nội) hoặc vé xe bus đi Xiêng Khoảng tại Thành phố Vinh, xuất cảnh lần lượt tại cửa khẩu Cầu Treo (Hà Tĩnh) và Nậm Cắn. Giá vé dao động khoảng 600.000 VNĐ/chiều/giường nằm. Nhà xe sẽ lo thủ tục xuất nhập cảnh, giúp du khách yên tâm hơn.

Từ Thành phố Hồ Chí Minh, bạn có thể đến Lào bằng đường bộ qua các cửa khẩu Kon Tum, Quảng Trị, Huế hoặc Quy Nhơn. Tuyến đường từ cửa khẩu Kon Tum được nhiều du khách lựa chọn. Nếu di chuyển bằng phương tiện cá nhân, bạn cần xin giấy phép liên vận Việt – Lào tại Sở Giao thông Vận tải trước khi khởi hành.

Bạn có thể dễ dàng bay thẳng từ Việt Nam đến Viêng Chăn với Vietnam Airlines và Lao Airlines, giá vé từ 3.000.000 – 6.000.000 VNĐ/khách. Hai hãng hàng không này cung cấp các chuyến bay thẳng từ nhiều điểm khởi hành ở Việt Nam.

Khám phá cánh đồng chum cổ xưa

3.1 Đặc điểm cánh đồng chum cổ Bắc Lào

Tại tỉnh Xiêng Khoảng, các nhà khảo cổ đã phát hiện hơn 90 địa điểm chứa chum đá, trong đó cao nguyên Mương Phuôn tập trung đến 52 điểm. Mỗi điểm có thể chứa từ một đến hàng trăm chiếc chum.

Từ xa, cánh đồng chum cổ trên cao nguyên Bắc Lào như một bàn cờ khổng lồ, với những chiếc chum là quân cờ được xếp đặt ngẫu hứng. Có chiếc nhô hẳn lên, có chiếc lại nửa chìm nửa nổi dưới đất. Được đẽo từ sa thạch chứa mica và thạch anh fenspat, những chiếc chum có hình trụ, đáy lớn hơn miệng, với chiều cao và đường kính từ 1 – 3m.

Trong số các chum, chỉ có một chum ở cụm số 1 được trang trí, với hình người ếch nổi bật. Cách trang trí này gợi nhớ đến bức tranh đá tại Hoa Sơn (Trung Quốc), khắc hình một người giơ hai cánh tay, đầu gối gập.

Sự hiện diện của miệng chum trên cao nguyên Mương Phuôn khiến nhiều người tin rằng ban đầu chúng có nắp đậy. Do vật liệu chế tác nắp chum có thể dễ hỏng nên rất ít nắp được tìm thấy. Một số nắp hiếm hoi được phát hiện tại cụm 52 cho thấy chúng được chạm khắc hình động vật như khỉ, hổ và ếch.

Cao nguyên Mương Phuôn: 52 điểm chum đá.

Mỗi điểm có từ 1 đến hàng trăm chum.

Ít chum đá có nắp tìm thấy ở Xiêng Khoảng.

Nắp hiếm hoi, trang trí độc đáo.

3.2 Nguồn gốc và lịch sử còn vương dấu trên cánh đồng chum

Cánh đồng chum, cùng với những chum đá khác ở Xiêng Khoảng, được cho là đã tồn tại từ 1500 – 2000 năm và do người Môn-Khmer tạo ra. Các chuyên gia khảo cổ và nhân chủng học phỏng đoán chúng từng được sử dụng để chứa thực phẩm hoặc đựng hài cốt trong thời tiền sử.

Cánh đồng chum cổ Bắc Lào ẩn chứa nhiều bí ẩn hấp dẫn du khách. Huyền thoại kể về người khổng lồ từng sinh sống nơi đây, những chiếc chum đá khổng lồ là vật dụng quen thuộc của họ. Cũng có truyền thuyết về vị vua Khun Cheung, sau khi đánh thắng quân xâm lược, ông cho làm những chiếc chum lớn để ủ men nấu rượu mừng chiến thắng. Mỗi câu chuyện đều góp phần tô điểm cho vẻ đẹp kỳ bí của di sản văn hóa độc đáo này.

Chiến tranh tàn khốc đã biến cánh đồng Chum, nơi từng ẩn chứa những bí ẩn khảo cổ, thành tử địa. Hơn một triệu tấn bom đạn rải xuống trong suốt 10 năm (1964-1973) đã khiến nơi đây trở thành một bãi mìn chết chóc, bị lãng quên trong nhiều năm sau khi chiến tranh kết thúc. Chỉ đến năm 1989, khi đất nước mở cửa, cánh đồng Chum mới được “hồi sinh” và đón những bước chân du khách. Để biến nơi đây thành điểm du lịch nổi tiếng như ngày nay, ban quản lý đã dũng cảm dọn dẹp bom mìn, trả lại vẻ đẹp yên bình, toàn vẹn cho vùng đất lịch sử này.

Truyền thuyết kể về người khổng lồ, chủ nhân của những chum đá cổ xưa trên cao nguyên Mường Phuôn.

Chum đá xưa có thể đựng thực phẩm hoặc di cốt.

Cánh đồng chum Lào, điểm du lịch nổi tiếng, từng bị bỏ hoang do chiến tranh.

Nơi đây đang được khai thác du lịch và nghiên cứu khảo cổ.

Cánh đồng chum ở Xiêng Khoảng, Lào, là một địa điểm du lịch độc đáo với những chiếc chum khổng lồ rải rác khắp nơi. Nguồn gốc của chúng vẫn là một bí ẩn, thu hút du khách và tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho vùng đất này. Vẻ đẹp kỳ bí, ẩn chứa nhiều điều chưa được giải đáp, khiến cánh đồng chum trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá văn hóa và lịch sử độc đáo của đất nước triệu voi.

Nguồn: Tổng hợp