Việt Nam tự hào với 15 Di sản Văn hóa Phi vật thể được UNESCO công nhận, thuộc nhiều lĩnh vực, cần được gìn giữ, bảo tồn và phát triển.
Bức tranh văn hóa Việt Nam rực rỡ sắc màu, đặc biệt là các sản phẩm văn hóa phi vật thể. Bạn đã biết những di sản phi vật thể của Việt Nam được UNESCO công nhận? Cùng Cẩm nang du lịch Hải Âu Travel khám phá và tìm hiểu cách gìn giữ, phát triển những giá trị văn hóa quý báu này!
1. Nhã nhạc Cung đình Huế
Địa phương: Thừa Thiên Huế
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2003
Nhã nhạc cung đình Huế, một di sản văn hóa phi vật thể đã được công nhận tầm quốc tế, đóng góp tích cực vào sự phát triển du lịch Thừa Thiên Huế. Loại hình âm nhạc này, từng vang vọng trong các lễ nghi trọng đại thời phong kiến, là minh chứng cho sự tinh hoa văn hóa của triều đại nhà Nguyễn.
Nhã nhạc cung đình Huế, Di sản Văn hóa Phi vật thể quốc tế. (Ảnh: vinwonders)
Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên
Các tỉnh Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2005
Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên – Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO – là biểu tượng văn hóa đặc sắc của vùng đất Tây Nguyên. Âm thanh hùng tráng của cồng chiêng vang vọng trong các sự kiện quan trọng như lễ thổi tai trẻ sơ sinh, lễ cưới, lễ tiễn đưa người chết, ngày bỏ mã, lễ cúng máng nước, lễ mừng lúa mới… Nó không chỉ là âm nhạc mà còn là ngôn ngữ, là linh hồn, gắn kết đời sống tinh thần của người Tây Nguyên.
Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là nghệ thuật diễn xướng đặc sắc, phản ánh đời sống văn hóa của người dân nơi đây. (Ảnh: baodantoc)
3. Dân ca Quan họ Bắc Ninh
Địa phương: Bắc Ninh, Bắc Giang
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2009
Làn điệu Dân ca Quan họ Kinh Bắc, với hình thức hát đối đáp giữa nam và nữ, đã trở thành một dấu ấn văn hóa rực rỡ của người dân đồng bằng Bắc Bộ. Từ lâu, nó đã đi sâu vào đời sống và tâm trí người dân, thể hiện tâm tình, tình cảm một cách tự nhiên và sâu sắc.
Dân ca Quan họ, hồn cốt Kinh Bắc, in dấu trong tâm hồn người dân Bắc Bộ. (Ảnh: baodantoc)
4. Hát Ca trù
Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nam, Hà Tĩnh, Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Nghệ An, Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Bình, Thái Bình, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc và Hải Phòng.
Danh mục: Cần được bảo tồn khẩn cấp
Năm công nhận: 2009
Ca trù, hay còn gọi là hát ả đào, là một loại hình Di sản Văn hóa Phi vật thể theo hình thức diễn xướng độc đáo của Việt Nam. Nằm trong kho tàng âm nhạc dân gian, ca trù mang trong mình những giá trị văn hóa, tư tưởng và triết lý sống sâu sắc của người Việt, tạo nên vị trí đặc biệt trong lòng công chúng.
Ca trù, di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam, là loại hình diễn xướng độc đáo. (Ảnh: dulich.laodong)
5. Hội Gióng ở Đền Sóc và Đền Phù Đổng
Địa phương: Hà Nội
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2010
Hội Gióng, một lễ hội tôn vinh truyền thuyết Phù Đổng Thiên Vương, được tổ chức hàng năm tại hai ngôi đền linh thiêng: Đền Phù Đổng (7-9 tháng 4 Âm lịch) và Đền Sóc (6-8 tháng Giêng Âm lịch). Lễ hội tái hiện câu chuyện về cậu bé Gióng, người đã lớn lên một cách kỳ lạ để đánh tan quân xâm lược, trở thành biểu tượng cho tinh thần yêu nước, sức mạnh phi thường của dân tộc Việt Nam.
Hội Gióng, gắn liền truyền thuyết Phù Đổng Thiên Vương. (Ảnh: Quang Quyết/TTXVN)
6. Hát xoan
Địa phương: Phú Thọ
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2011
Nghệ thuật Hát Xoan Phú Thọ, bắt nguồn từ hát thờ các vị Vua Hùng, là nét văn hóa độc đáo của người dân địa phương. Được bảo vệ khẩn cấp, Hát Xoan đã trở thành một điểm ấn tượng trong nghệ thuật diễn xướng Việt Nam, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Hát Xoan Phú Thọ, bắt nguồn từ nghi thức thờ Vua Hùng, là nét văn hóa đặc sắc của địa phương. (Ảnh: bvhttdl)
7. Tín ngưỡng Thờ cúng Hùng Vương
Địa phương: Phú Thọ
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2012
Thờ cúng Hùng Vương tại Phú Thọ là nét văn hóa đặc sắc của người Việt, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với các vị vua Hùng đã có công dựng nước. Từ ngàn đời nay, dân tộc ta đã gìn giữ và phát huy tín ngưỡng này, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc.
Thờ cúng Hùng Vương tại Phú Thọ, nét văn hóa đẹp đẽ của người Việt. (Ảnh: baohaiquanvietnam)
8. Đờn ca tài tử Nam Bộ
Các tỉnh thành thuộc Đồng bằng sông Cửu Long: Cà Mau, Bạc Liêu, Cần Thơ, An Giang, Kiên Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp, Long An, Bến Tre. Các tỉnh thành khác: Tây Ninh, Bình Phước, Bình Thuận, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Ninh Thuận, Bà Rịa-Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2013
Đờn ca tài tử Nam Bộ, một di sản văn hóa phi vật thể độc đáo, là kết quả của sự kết hợp hài hòa giữa nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Trải qua dòng chảy lịch sử, loại hình nghệ thuật này đã được sáng tạo và phát triển, trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của người dân Nam Bộ.
Đờn ca tài tử Nam Bộ – nghệ thuật dân gian đặc sắc, biến hóa và phát triển độc đáo. (Ảnh: vanhoanghethuat)
9. Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh
Địa phương: Nghệ An và Hà Tĩnh
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2013
Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, với lối hát không nhạc đệm độc đáo, là sản phẩm sáng tạo của người dân Nghệ An và Hà Tĩnh trong lao động sản xuất. Di sản Văn hóa Phi vật thể này phản ánh sâu sắc đời sống, tâm hồn và tinh thần của người dân địa phương.
Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh độc đáo với lối hát không nhạc đệm. (Ảnh: Liên hoan Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh)
10. Nghi lễ Kéo co
Việt Nam (Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh), Hàn Quốc, Philippines và Campuchia.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2015
Nghi lễ kéo co, một nét văn hóa đặc trưng của khu vực trồng lúa nước Đông Á, mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Ở Việt Nam, di sản phi vật thể này phổ biến ở trung du phía Bắc, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, góp phần tạo nên nét văn hóa độc đáo của vùng đất này.
Kéo co, nghi lễ phổ biến trong văn hóa trồng lúa nước Đông Á. (Ảnh: nguoidothi)
Thờ Mẫu Tam phủ: Thực hành tín ngưỡng Việt
Các tỉnh thành phố: Hà Nội, Phú Thọ, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Lạng Sơn, Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Thành phố Hồ Chí Minh.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2016
Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ, kết hợp từ tín ngưỡng bản địa và một số tôn giáo du nhập, đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hóa của người Việt, đặc biệt là ở khu vực Bắc Bộ.
Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ là sự kết hợp của tôn giáo bản địa và các tôn giáo du nhập. (Ảnh: Anh Tuấn)
12. Bài chòi
Vùng duyên hải miền Trung, từ Quảng Bình đến Bình Thuận.
Danh mục: đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2017
Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ, ra đời từ nhu cầu giao tiếp giữa các chòi canh trên nương rẫy, là một loại hình diễn xướng ngẫu hứng, vừa là trò chơi dân gian vui nhộn, vừa thể hiện trí tuệ của người dân miền Trung.
Bài chòi Trung Bộ, ra đời từ nhu cầu liên lạc giữa các chòi canh trên nương rẫy. (Ảnh: iVIVU.com)
Nghi lễ Then người Tày, Nùng, Thái
Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Bắc Giang, Quảng Ninh.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2019
Nghi lễ Then của người Tày, Nùng, Thái là một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, kết hợp nhuần nhuyễn giữa ca, nhạc, múa và diễn trò. Gắn bó chặt chẽ với đời sống tâm linh của các dân tộc này, nghi lễ Then phản ánh sâu sắc tư duy, triết lý về con người, thế giới và vũ trụ của họ.
Lễ Then của người Tày, Nùng, Thái là nghệ thuật diễn xướng dân gian kết hợp nhiều bộ môn. (Ảnh: baodantoc)
14. Xòe Thái
Các tỉnh vùng Tây Bắc: Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La.
Danh mục: Đại diện cho nhân loại
Năm công nhận: 2021
Xòe Thái là một trong những loại hình múa truyền thống đặc sắc của người Việt, đặc biệt là người Thái ở Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu và Sơn La. Giai điệu Xòe Thái phản ánh thế giới quan, nhân sinh quan của người Thái, góp phần tạo nên nét văn hóa độc đáo và tinh thần cộng đồng đặc trưng của dân tộc này.
Xòe Thái, điệu múa truyền thống đặc sắc của người Việt. (Ảnh: special.nhandan)
15. Nghề làm gốm của người Chăm
Địa phương: Ninh Thuận, Bình Thuận
Danh mục: Cần được bảo vệ khẩn cấp
Năm công nhận: 2022
Nghệ thuật làm gốm Chăm ở Ninh Thuận không chỉ thể hiện những giá trị thẩm mỹ độc đáo mà còn là minh chứng sống động cho việc gìn giữ nét văn hóa truyền thống qua nhiều thế hệ. Làng gốm Bàu Trúc, một trong những làng gốm cổ của Đông Nam Á, vẫn lưu giữ phương pháp sản xuất gốm thô sơ từ ngàn xưa, góp phần bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể quý báu.
Nghệ thuật gốm Chăm độc đáo được thể hiện rõ nét qua từng công đoạn làm gốm. (Ảnh: sacotravel)
15 Di sản Văn hóa Phi vật thể nổi tiếng đã góp phần tạo nên bức tranh văn hóa Việt Nam đầy sống động và rực rỡ. Du khách có dịp ghé thăm những địa phương này đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm những giá trị văn hóa độc đáo qua các Di sản Phi vật thể.
Nguồn: Tổng hợp
