Chùa Ông Mẹt: Nét Văn Hóa Khmer Độc Đáo ở Nam Bộ
Chùa Ông Mẹt ở Trà Vinh nổi tiếng với kiến trúc độc đáo, linh thiêng, là biểu tượng tín ngưỡng Phật giáo và điểm đến hấp dẫn du khách khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ. Cùng Hải Âu Travel khám phá ngôi chùa hàng trăm tuổi đời!
1. Tìm hiểu đôi nét về chùa ông Mẹt
Chùa Ông Mẹt tọa lạc tại trung tâm thành phố Trà Vinh, nằm trên đường Lê Lợi, thuộc Phường 1.
Hòa thượng Thạch Oai, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng sư sãi yêu nước tỉnh Trà Vinh, trụ trì chùa Ông Mẹt, khẳng định: Chùa được ghi nhận trong các tư liệu lịch sử là ngôi chùa cổ nhất trong khu vực, được thành lập vào năm 642.
Chùa Wat Kompong, như tên gọi xưa, tọa lạc gần bến đò và các con rạch, là nơi neo đậu thuyền. Sau này, chùa được đổi tên thành Bodhisàlaraja, mang ý nghĩa sâu sắc. Từ “Bodhi” (Bụt hoặc Phật), “Sàla” (cây sala thiêng của người Khmer) và “Raja” (Vua), Bodhisàlaraja thể hiện sự tôn kính đối với tượng Phật được chế tác từ gỗ quý của cây sala, tượng trưng cho sự trường tồn của người dân địa phương.
Chùa Ông Mẹt toát lên nét văn hóa Khmer miền Tây.
Nằm ngay trung tâm thành phố Trà Vinh, chùa Ông Mẹt thuận tiện cho giao thông đường bộ và đường thủy, là ngôi chùa lớn và cũng là trung tâm Phật giáo Khmer của tỉnh. Nơi đây kết nối với các chùa Khmer khác trong tỉnh, các tỉnh miền Tây Nam bộ và được chọn làm trụ sở Văn phòng Trị sự Phật giáo Khmer thuộc hệ phái Mahanikay. Chùa Ông Mẹt còn là nơi đào tạo nhiều thế hệ tăng tài, góp phần quan trọng vào sự phát triển của Phật giáo, văn hóa Khmer, đồng thời đóng góp vào lịch sử đấu tranh cách mạng của các dân tộc tại Trà Vinh.
Chùa Ông Mẹt, với những giá trị đặc biệt, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia vào năm 2009. Kiến trúc độc đáo của chùa cũng được đánh giá cao, góp phần khẳng định giá trị nghệ thuật của công trình này.
2. Chùa Ông Mẹt có nguồn gốc từ đâu?
Truyền thuyết kể rằng, nơi nay là Phường 3 và Phường 4 của thành phố Trà Vinh xưa kia là vùng đất ngập nước, giống như một cái ao rộng lớn. Trong khi đó, Phường 1 và Phường 2 lại có đất cát khô ráo, thu hút người dân đến định cư, xây dựng xóm làng và khu phố.
Chùa Ông Mẹt có lịch sử hàng trăm năm.
Trong một đêm thiền định, sư cả của ngôi chùa gần đó được một vị thánh tăng linh ứng, báo hiệu sự xuất hiện của một tượng Phật giữa hồ nước. Vị thánh tăng chỉ dẫn rằng chỉ bằng cách sử dụng bảy sợi chỉ màu đặc biệt, bức tượng mới có thể được di chuyển. Sáng hôm sau, khi sư cả đến bến nước, ông đã chứng kiến sự thật. Một tượng Phật Long thọ bằng gỗ khổng lồ hiện ra trước mắt. Sư cả cùng cộng đồng Phum Sóc đã tổ chức lễ cầu nguyện long trọng và sử dụng bảy sợi chỉ như lời chỉ dẫn của vị thánh tăng để rước tượng về chùa.
Trên đường đi, khi đoàn người đến chân cội cây bồ đề gần bến nước, bảy sợi chỉ đồng loạt đứt, báo hiệu hành trình thỉnh tượng Phật phải dừng lại. Hiểu rõ ý trời, sư cả quyết định xây dựng ngôi chùa tại đây để an vị tượng Phật gỗ, đặt tên là chùa Bodhisàlaraja.
Kiến trúc Chùa Ông Mẹt có gì đặc biệt?
Chùa Ông Mẹt, với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật độc đáo, là điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua khi du lịch Trà Vinh.
Chùa Ông Mẹt tọa lạc trên diện tích 12.700 m2, mặt tiền hướng đông về đường Lê Lợi, thể hiện tư tưởng Phật giáo về việc Đức Phật ở Tây phương nhưng luôn hướng về Đông để cứu độ chúng sinh. Chùa có cổng phụ nhỏ phía Tây, thông ra đường Tô Thị Huỳnh, hai bên giáp với đường Nguyễn Trãi (phía Nam) và Lý Tự Trọng (phía Bắc).
Cổng chùa Ông Mẹt mang đậm nét kiến trúc Khmer độc đáo.
Cổng chùa Ông Mẹt là một tác phẩm kiến trúc nghệ thuật độc đáo. 8 trụ cột nâng đỡ mái cổng tạo nên lối đi chính rộng ở giữa và hai lối đi nhỏ hơn hai bên. Mỗi cột được chạm khắc hình Chim thần Keyno với biểu hiện tươi cười chào đón khách. Hai bên cổng là hai bức tường thấp dần và mở rộng, tô điểm bởi cặp rắn bảy đầu theo phong cách nghệ thuật Khmer truyền thống.
Bước vào chánh điện, bạn sẽ được chiêm ngưỡng 32 trụ cột gỗ quý, được phân thành bốn hàng, trang trí hoa văn sơn son thếp vàng lộng lẫy. Hai tấm gỗ quý chạm khắc tinh xảo ở phía trước và sau chánh điện, thể hiện đời sống văn hóa tâm linh phong phú của người Khmer Nam Bộ.
Chùa Ông Mẹt nổi tiếng với chánh điện chạm khắc tinh xảo.
Tượng Đức Phật Thích Ca uy nghi trên bệ thờ chánh điện, cao 4,4m, dài 5m, rộng 4,3m, là một trong những pho tượng Phật lớn nhất trong các chùa Khmer tại Trà Vinh. Nhìn từ trên cao, mái chánh điện uốn lượn như đàn rồng bay lượn giữa trời, tạo nên cảnh tượng hùng vĩ, uy nghiêm.
Tượng Phật chùa Ông Mẹt hướng Đông, phù hộ dân làng.
Nằm ẩn mình sau khu chánh điện, thư viện được xây dựng theo kiến trúc nhà sàn gỗ truyền thống của người Khmer Nam Bộ. 24 cột, cả xiên tâm và xiên dọc, đều được chạm khắc tinh tế, phủ lớp son thếp vàng lộng lẫy. Bên trong, thư viện bao gồm ba gian phòng: gian giữa lưu giữ những tài liệu cổ quý giá, hai gian bên dành cho việc đọc sách và học tập của các vị sư sãi và cộng đồng Phum Sóc.
Chùa Ông Mẹt là nơi đào tạo nhiều thế hệ sư sãi tài đức cho các chùa Khmer tại Trà Vinh, góp phần phát triển Phật giáo Nam tông Khmer. Nơi đây đã sản sinh ra nhiều danh tăng lỗi lạc, như Sư cả Sơn Vọng – Phó Chủ tịch Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, Maha Sơn Thông – Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Đại lão hòa thượng Maha Thạch Sa rây – Phó Chủ tịch Hội đồng Chứng minh Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Chùa Ông Mẹt giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống Khmer Nam Bộ. Nơi đây là tâm điểm của phong trào đòi quyền dạy và học chữ Phạn, chữ Khmer, góp phần chống lại chính sách ngu dân của thực dân Pháp. Chùa Ông Mẹt còn tích cực giảng dạy chữ quốc ngữ, tạo điều kiện cho mọi công dân tiếp cận kiến thức và thúc đẩy quyền bình đẳng giữa các dân tộc.
Chùa Ông Mẹt không chỉ là nơi thờ tự mà còn là trung tâm giáo dục cho người dân địa phương.
Chùa không chỉ là nơi thờ tự tâm linh mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa cộng đồng, nơi tiếp thu tinh hoa khoa học kỹ thuật, văn hóa nghệ thuật, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Hải Âu Travel hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những hiểu biết mới về văn hóa và truyền thống Phật giáo Khmer Nam Bộ. Nếu bạn muốn tìm kiếm một không gian yên tĩnh, tâm linh, hãy ghé thăm chùa Ông Mẹt. Nơi đây, bạn sẽ được đắm chìm trong không gian thanh tịnh và tĩnh lặng, tìm lại sự bình yên và cân bằng trong tâm hồn. Chùa Ông Mẹt là điểm đến lý tưởng để thư giãn, tĩnh tâm và làm mới tinh thần trong cuộc sống hối hả.
Nguồn: Tổng hợp
