Lễ hội Cấp sắc Hà Giang: Nét văn hóa độc đáo, thu hút du khách khám phá nét đẹp truyền thống của người Dao đỏ.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang là lễ nghi độc đáo của người Dao đỏ, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào miền núi phía Bắc.
Nguồn gốc lễ hội Cấp sắc Hà Giang
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang có nguồn gốc từ tín ngưỡng cổ xưa, thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên, nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang, hay còn gọi là lễ phong sắc, tự cải, là một nghi lễ trọng đại trong đời người đàn ông dân tộc Dao Đỏ. Diễn ra tại thôn Nậm Đăm, huyện Quản Bạ, Hà Giang, lễ hội mang đậm nét văn hóa độc đáo của người dân miền núi cao phía Bắc, thể hiện rõ vai trò quan trọng của nghi thức này trong đời sống cộng đồng.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang không chỉ là dịp để người dân địa phương tưởng nhớ nguồn cội, tự hào về lịch sử dân tộc, mà còn là một minh chứng cho trình độ thẩm mỹ cao của họ. Những bức tranh vẽ, hình cắt giấy được sử dụng trong lễ hội tạo nên một không gian rực rỡ sắc màu, phản ánh tinh hoa văn hóa truyền thống của người dân nơi đây.
Lễ hội văn hóa độc đáo của đồng bào Dao Đỏ là nét văn hóa đặc sắc, góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa đa dạng của đất nước. Buổi lễ không chỉ mang tính giáo dục cao mà còn là minh chứng cho sự tinh tế trong đời sống tinh thần của đồng bào. Nếu bạn có dịp đến Hà Giang, hãy dành thời gian chiêm ngưỡng nét đẹp độc đáo của lễ hội này.
Lễ hội Cấp sắc là nghi lễ trọng đại của nam giới Dao Đỏ.
1.2 Mục đích của lễ hội
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang không chỉ là một nghi lễ truyền thống, mà còn là minh chứng cho sự chuyển giao từ tuổi thơ sang giai đoạn trưởng thành của nam giới. Đối với dân tộc Dao Đỏ, việc trải qua lễ cấp sắc là dấu ấn đánh giá một người đàn ông đã trưởng thành, cho phép họ tham gia vào các công việc của cộng đồng. Ngược lại, dù có tuổi tác, những người đàn ông chưa trải qua lễ cấp sắc vẫn bị xem là chưa trưởng thành, không được tham gia vào các hoạt động của làng bản và dòng họ.
Trong cộng đồng Dao Đỏ, từ 12, 13 tuổi, các bé trai đã được giáo dục nghiêm khắc về trách nhiệm của người đàn ông đối với gia đình, dòng họ và làng bản. Sự dạy dỗ chu đáo và cẩn thận giúp các em sớm nhận thức vai trò của mình.
Lễ hội cấp sắc là minh chứng cho sự trưởng thành của người con trai, đánh dấu bước chuyển giao trách nhiệm từ gia đình sang cộng đồng. Để được tham dự, họ phải nỗ lực chứng minh bản thân đủ khả năng và nhận được sự công nhận từ gia đình và dòng tộc.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang: Văn hóa độc đáo miền núi cao.
1.3 Ý nghĩa của lễ hội
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang không chỉ là một lễ nghi truyền thống, mà còn là dịp để giáo dục truyền thống đạo đức tốt đẹp. Lời răng dạy trong lễ hội hướng đến việc sống thiện, tránh điều ác, tôn trọng người thầy, biết ơn cha mẹ, và vun trồng lòng vị tha, trung thực.
Lễ cấp sắc Hà Giang, dưới sự chứng giám của thần linh, trời đất, tổ tiên và dòng tộc, ghi dấu những lời giáo huấn thiêng liêng trong văn bản. Một bản được đốt tại lễ, một bản trao cho người được cấp sắc, lưu giữ suốt đời. Với ý nghĩa giáo dục sâu sắc, lễ hội góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, thể hiện sự tín nghĩa son sắt của người Dao Đỏ.
Lễ hội tôn vinh thiện, tuyệt đối bài trừ ác. (Ảnh: Photo tour PYS Travel)
2. Thời gian và địa điểm diễn ra lễ hội
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang, diễn ra vào tháng 11, 12 hoặc tháng Giêng hàng năm tại thôn Nậm Đăm, huyện Quảng Bạ, tỉnh Hà Giang, là một lễ hội truyền thống độc đáo. Trước đây, lễ hội kéo dài trong 3 ngày với nhiều nghi lễ và thủ tục phức tạp. Hiện nay, lễ hội đã được rút gọn thành 2 ngày 1 đêm hoặc ít hơn, nhưng vẫn giữ được nét đặc sắc riêng biệt.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang diễn ra vào dịp cuối năm hoặc đầu năm mới. (Ảnh: Photo tour PYS Travel)
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang có gì độc đáo?
3.1 Phần lễ
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang kéo dài 3 ngày, mở đầu bằng nghi lễ tẩy uế và đánh trống mời tổ tiên về dự lễ khai đàn. Đây là nghi thức báo cáo tổ tiên về lý do tổ chức lễ cấp sắc, xin phép và cầu mong sự phù hộ cho các gia đình có con trưởng thành. Ngày tổ chức lễ được lựa chọn kỹ lưỡng bởi cả dòng họ, thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên.
Mỗi đợt lễ cấp sắc quy tụ tối đa 13 người, độ tuổi từ 12 đến 30. Nếu số người tham gia ít hơn 13, số lượng phải là số lẻ. Lễ cấp sắc cần 6-7 thầy cúng đảm nhiệm các nghi lễ như đội đèn, giữ cây đèn, hạ đèn, giao binh, trình Ngọc Hoàng, cấp bản sắc, tạ ơn ma tổ tiên và thần thánh.
Trước khi cử hành nghi lễ, gia đình phải cúng bái tổ tiên tại bàn thờ để xin sự phù hộ. Trong lễ trình diện, gia chủ mổ lợn tế lễ tổ tiên. Sau đó, lễ hạ đèn diễn ra. Người được cấp sắc mặc trang phục chỉnh chu, ngồi trước bàn thờ, tay cầm một cây tre hoặc cây nứa ngang vai. Thầy sẽ đốt đèn, đặt nến để thực hiện nghi lễ.
Lễ cúng của người Dao tại nơi hành lễ được trang trọng với tranh Ngọc Hoàng và các vị thần thánh. Các thầy cúng thực hiện nghi thức cầu kỳ, múa điệu bộ phép thuật theo sách cấp sắc. Người được cấp sắc và vợ phải thực hiện nhiều nghi lễ, sau đó được trao đạo sắc với 10 điều cấm và 10 điều nguyện, cùng với pháp danh và tên âm để khi mất được về với tổ tiên.
Lễ cấp sắc của người Dao đỏ có 3 bậc, mỗi bậc được cấp số lượng đèn và binh mã khác nhau: bậc một (3 đèn vàng, 36 binh mã), bậc hai (7 đèn, 72 binh mã) và bậc ba (12 đèn, 120 binh mã). Sau khi cấp sắc, người đàn ông được quyền làm thầy cúng.
Ngày xưa, lễ cấp sắc trong gia đình người Dao là một nghi lễ trọng đại, tuân thủ nghiêm ngặt và tốn kém (từ 7 đến 20 triệu đồng). Tuy nhiên, ngày nay nhiều bản người Dao đã thay đổi, cho phép anh em trong nhà hoặc họ hàng gần tổ chức lễ cấp sắc chung, bất kể tuổi tác. Mỗi người tham dự đều góp phần bằng cách mang theo rượu, tiền và cùng nhau chuẩn bị chu đáo cho buổi lễ.
Lễ cấp sắc cần ít nhất 6-7 thầy cúng đảm nhiệm các nghi lễ. (Ảnh: Photo tour PYS Travel)
3.2 Phần hội
Ban đêm, lễ nghi kết thúc, phần hội rộn ràng bắt đầu. Người dân thôn kéo đến nhà gia chủ, ăn uống vui chơi đến sáng. Không khí náo nhiệt với tiếng trống, tiếng hát, điệu múa kiếm, tạo nên một lễ hội trọn vẹn.
Kết thúc nghi lễ, các thầy múa dâng rượu, lễ vật và nhảy múa ba vòng ngoài sân để cảm tạ thần linh. Vào ngày tết Âm lịch, thầy cúng tổ chức lễ hội cấp sắc, trong đó, trò phải mang giấy cúng, thịt lợn và gà đến tạ ơn, thể hiện sự tín nghĩa và truyền thống văn hóa cộng đồng.
Lễ hội Cấp sách Hà Giang là một nghi lễ quan trọng của đồng bào Dao Đỏ, mang ý nghĩa giáo dục to lớn, đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ. Lễ hội thể hiện rõ nét bản sắc văn hóa dân tộc vùng núi phía Bắc, góp phần gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Kết thúc nghi lễ, các thầy múa dâng rượu, lễ vật và nhảy múa 3 vòng ngoài sân tạ ơn thần linh. (Ảnh: Photo tour PYS Travel)
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang là minh chứng sống động cho văn hóa truyền thống độc đáo của người Dao đỏ. Với giá trị giáo dục sâu sắc và nghệ thuật đặc sắc, lễ hội hướng con người đến những điều tốt đẹp, tôn vinh vẻ đẹp và truyền thống quý báu của đất nước. Khi đặt chân đến Hà Giang vào đầu năm, đừng quên khám phá thêm Lễ hội mùa xuân, một trải nghiệm văn hóa đầy ấn tượng.
Lễ hội Cấp sắc Hà Giang của người dân tộc Dao đỏ (Phần 1). Video: Youtube/Bàn Tàn
Nguồn: Tổng hợp
