Lễ hội đền An Sinh: Tưởng nhớ cội nguồn, lan tỏa tinh thần đoàn kết dân tộc
Lễ hội đền An Sinh, tổ chức tại khu di tích đền, lăng mộ các vua Trần ở xã An Sinh, huyện Đông Triều (Quảng Ninh), là dịp tưởng nhớ, tôn vinh công lao của các vị vua nhà Trần và Đức thánh Trần Hưng Đạo.
1. Sơ nét về đền An Sinh
Nằm trên đồi đất thoai thoải giữa vùng đất linh thiêng ở thôn Trại Lốc, xã An Sinh, huyện Đông Triều, Đền An Sinh (xưa gọi là Điện An Sinh) là nơi thờ bát vị tiên đế triều Trần, An Sinh vương Trần Liễu, Thiện Đạo Quốc mẫu và Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn. Phía sau đền là lăng miếu các vị vua nhà Trần. Được công nhận là di tích LSVH cấp quốc gia ngay từ năm 1962, Đền An Sinh cùng với 13 điểm di tích khác thuộc Khu di tích lịch sử nhà Trần ở Đông Triều đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2013.
Đền An Sinh, nơi tưởng nhớ công đức các vị vua Trần, là minh chứng cho lòng biết ơn của dân tộc đối với những vị anh hùng đã làm rạng danh non sông. Qua bao đời, đền được các triều đại chú trọng tu bổ, cắt cử nhân dân địa phương trông coi và thờ phụng. Không chỉ là nơi lưu giữ lịch sử, đền An Sinh cùng toàn bộ khu lăng miếu các vua Trần trên đất An Sinh còn là biểu tượng văn hóa tín ngưỡng, ghi dấu ấn đậm nét của một thời đại hào hùng. Từ triều Trần đến các triều đại sau như Lê, Nguyễn, công trình này luôn nhận được sự quan tâm và gìn giữ.
Nằm tại xã An Sinh, TX Đông Triều, đền An Sinh được xây dựng từ thế kỷ XIV, thờ 8 vị vua Trần được mai táng tại quê gốc, gồm: Thái Tông, Thánh Tông, Anh Tông, Minh Tông, Hiến Tông, Dụ Tông, Nghệ Tông và Giản Định. Trung cung đền thờ Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, tiền đường đặt bát hương công đồng cùng các đồ tế khí. Trong số 8 vị vua, 5 vị được mai táng tại đây, 3 vị còn lại được rước thần tượng từ Long Hưng (Hưng Hà, Thái Bình) về. Do đó, đền An Sinh là một trong ba trung tâm văn hóa lớn nhất của Đại Việt (cùng với Thăng Long, Thiên Trường), giữ vai trò bồi đắp tinh thần và là trung tâm văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo cho nhân dân trong công cuộc dựng xây đất nước.
Dấu ấn lịch sử của đền An Sinh chỉ còn lại trong phế tích sau bao thăng trầm. Để bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, từ năm 1997 đến 2000, thị xã Đông Triều đã huy động nguồn công đức để tu bổ, tôn tạo lại di tích trên nền điện cũ, góp phần gìn giữ di sản văn hóa quý báu này.
Đền An Sinh: Di tích quốc gia đặc biệt.
Đến thăm Đền An Sinh, du khách không chỉ chiêm ngưỡng kiến trúc cổ kính mà còn được tìm hiểu về lịch sử hào hùng của các đời vua Trần, truyền cảm hứng tự hào về sức mạnh và tinh thần bất khuất của dân tộc.
Nguồn gốc lễ hội đền An Sinh
Vùng Đông Triều, theo tư liệu lịch sử và phả tộc họ Trần, là nơi tụ cư đầu tiên của dòng họ này tại nước ta. Sau khi lên ngôi, vua Trần Thái Tông phong cho anh trai là Trần Liễu làm An Sinh vương, ban đất Yên Sinh làm ấp và nơi thờ cúng tổ tiên. Năm 1381, để tránh giặc Chiêm Thành và theo đạo lý truyền thống “lá rụng về cội”, triều đình nhà Trần xây dựng điện An Sinh tại Đông Triều, đưa thần vị và lăng mộ các vị tiên đế về đây thờ cúng. Nơi đây trở thành nơi lưu giữ tâm linh, nhận được sự quan tâm đặc biệt của các vua nhà Trần. Dân tộc Việt Nam tự hào về triều đại nhà Trần, sản sinh ra Phật hoàng Trần Nhân Tông, Đức thánh Trần Hưng Đạo và những vị á thánh. Đông Triều, đất thiêng, là nơi trở về cuối cùng của các vua Trần, đặc biệt là Đức vua – Phật hoàng Trần Nhân Tông, mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh sâu sắc.
Lễ hội đền An Sinh, diễn ra từ ngày 20 đến hết 22/8 âm lịch hàng năm tại Thị xã Đông Triều, nhằm tôn vinh những giá trị lịch sử, truyền thống văn hóa và chứng tích lịch sử hào hùng của dân tộc. Lễ hội trùng với Lễ hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc ở TX Chí Linh, Hải Dương, cũng là ngày giỗ của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, được dân gian tôn là Đức thánh Trần. Các nghi lễ được tổ chức phù hợp với truyền thống, phong tục địa phương, đồng thời giữ vững bản sắc và giá trị văn hóa dân tộc.
Hoạt động Lễ hội đền An Sinh
Lễ hội truyền thống đền An Sinh năm 2018 được tổ chức theo nghi lễ cổ xưa, bao gồm các nghi thức chính: Lễ mộc dục, Lễ cáo yết đền An Sinh và các lăng mộ vua Trần, Lễ khai mạc và Lễ Tạ.
3.1 Phần Lễ
Lễ hội đền An Sinh kéo dài trong 3 ngày, khai mạc bằng nghi thức múa Tứ Quý truyền thống của đội múa xã An Sinh. Sau phần lễ khai mạc với bài chúc văn và tiếng trống rộn ràng, là các nghi lễ tế nam quan, tế nữ quan trang nghiêm của các đội tế từ Hải Phòng, Hưng Yên, Thái Bình, Bắc Ninh… và các xã, phường trên địa bàn xã An Sinh.
Múa rồng khai mạc lễ hội An Sinh
Gióng trống rộn ràng lễ hội An Sinh.
3.2 Phần Hội trong Lễ hội đền An Sinh
Lễ hội truyền thống Đền An Sinh thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân và du khách với các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, trò chơi dân gian đầy hấp dẫn. Giải thể thao và trò chơi dân gian được tổ chức nhằm duy trì phong trào thể dục thể thao quần chúng, đặc biệt là các môn thể thao dân tộc và trò chơi dân gian, góp phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho nhân dân. Không khí vui tươi, lành mạnh được tạo ra trong lễ hội thu hút đông đảo người dân tham gia, góp phần vào thành công chung của lễ hội truyền thống Đền An Sinh.
Các hoạt động thể thao và trò chơi dân gian tại lễ hội đã góp phần giới thiệu và khẳng định những giá trị độc đáo của Khu di tích lịch sử nhà Trần ở Đông Triều. Du khách và người dân địa phương có cơ hội hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa đặc sắc của địa phương này, đồng thời trải nghiệm những nét đẹp truyền thống.
Liên hoan văn nghệ các làng – khu phố văn hóa thị xã Đông Triều là điểm nhấn đặc biệt của Lễ hội truyền thống Đền An Sinh, mang đến không khí vui tươi rộn ràng. Trong ba đêm diễn ra chung kết, sân khấu trước cổng đền chật kín người dân địa phương và du khách thập phương đến xem và cổ vũ. Các diễn viên không chuyên của các làng, khu phố, cùng người dân đến xem, đều tràn đầy niềm vui và phấn khởi, chung tay chào mừng Lễ hội truyền thống lớn của địa phương.
Tiết mục văn nghệ ấn tượng tại lễ hội đền An Sinh.
Lễ hội đền An Sinh là dịp để mọi người về vùng đất thiêng, tìm hiểu công lao to lớn của các vua Trần, triều đại hiển hách trong chống giặc ngoại xâm. Đây cũng là dịp để khám phá giá trị lịch sử văn hóa của Đền An Sinh. Quảng Ninh nổi tiếng với nhiều lễ hội truyền thống như chèo bơi Quan Lạn, Trà Cổ, Tiên Công, Yên Tử, chùa Ba Vàng,… mỗi lễ hội mang nội dung và ý nghĩa riêng, nhưng cùng chung mục đích hướng về cội nguồn dân tộc.
Nguồn: Tổng hợp
