Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm: Giữ hồn Việt qua từng đường kim mũi chỉ, góp phần gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống.

Giữa nhịp sống hiện đại, Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm vẫn giữ gìn nét đẹp truyền thống với những người nghệ nhân cần mẫn, thêu ren “nhỏ mà có võ”, góp phần lưu giữ và truyền dạy cho thế hệ sau những giá trị văn hóa độc đáo của đất nước.

Tìm vị trí làng nghề thêu ren Văn Lâm

Làng Văn Lâm, xã Ninh Hải, Ninh Bình.

Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm, một trong 6 làng nghề truyền thống được Nhà nước vinh danh, tọa lạc tại quần thể danh thắng Tam Cốc Bích Động. Nơi đây lưu giữ và phát huy tinh hoa của nghề thêu ren truyền thống, là điểm đến thu hút du khách bởi vẻ đẹp độc đáo và nét văn hóa đặc trưng. Người dân Văn Lâm vẫn giữ gìn và phát triển nghề thêu, đồng thời kết hợp với sản xuất nông nghiệp để tạo dựng cuộc sống, góp phần tạo nên nét riêng biệt cho làng quê.

Làng Văn Lâm – Nơi thêu ren nổi tiếng từ lâu đời.

Bạn có thể đến Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm bằng phương tiện gì?

Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm cách trung tâm thành phố Ninh Bình khoảng 7km, thuận tiện di chuyển bằng nhiều phương tiện. Xe máy là lựa chọn phổ biến, bạn có thể đi theo lộ trình Hà Nội – QL 1A cũ – Ninh Bình. Lưu ý đi theo hướng Ninh Bình – Thanh Hóa, tránh nhầm sang hướng Nam Định – Thái Bình. Ngoài ra, bạn cũng có thể lựa chọn xe khách hoặc tàu hỏa để đến làng nghề.

Nếu bạn có thời gian, tàu hỏa là lựa chọn thú vị để đến Ninh Bình. Từ Hà Nội, bạn có thể lựa chọn các tuyến tàu SE1, SE3, SE5, SE7 hoặc SE19. Tại Sài Gòn, tuyến tàu SE8 sẽ đưa bạn đến với Ninh Bình.

Khám phá lịch sử Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm, ngược dòng thời gian.

Nằm cạnh quần thể danh thắng Tràng An, di sản văn hóa thế giới, làng Văn Lâm là nơi hiếm hoi gìn giữ hồn cốt nghề thêu ren truyền thống, vang danh khắp nước.

Làng Văn Lâm đã lưu giữ dấu ấn nghề thêu truyền thống từ hơn 700 năm trước, được minh chứng qua những di tích lịch sử còn sót lại. Vốn là nơi chuyên thêu các loại trang phục cho đội tế, tàn, lọng, y môn phục vụ nghi thức tôn giáo, làng Văn Lâm từng đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của các triều đại phong kiến Việt Nam.

Những đứa trẻ chăm chú theo dõi người nghệ nhân già, ngắm ông khéo léo tạo nên những đường kim mũi chỉ tinh tế. (Ảnh: Quang Đức)

Truyền thuyết kể lại, nghề thêu ren của làng đã có từ thời nhà Trần. Khi vua tôi nhà Trần rút lui về Ninh Bình trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên, Linh từ quốc mẫu Trần Thị Dung, vợ của thái sư Trần Thủ Độ đã truyền dạy cho người dân địa phương nghề thêu ren cung đình, tạo nên một nét văn hóa đặc sắc của làng.

Giai thoại về nghề thêu ren đã trở thành minh chứng tự hào cho tinh thần và tài hoa của người dân nơi đây. Dù không có văn bản chính thức nào ghi lại nguồn gốc hay người sáng lập ra nghề, họ vẫn tự hào về lịch sử gắn bó lâu đời với nghề thủ công này. Mỗi khi nhắc đến nghề thêu, người dân luôn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những bậc tiền nhân đã truyền dạy và gìn giữ nghề, vì nó chính là “cần câu cơm” nuôi sống họ qua bao thế hệ.

Sự kiện quan trọng gắn liền với Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm là sự kiện hai cụ Đinh Ngọc Hênh và Đinh Ngọc Xoan, người làng Văn Lâm, đã lặn lội lên Hà Nội học nghề thêu ren của người Pháp vào năm 1910 dưới thời Pháp thuộc. Sau khi học thành nghề, hai cụ đã trở về làng và truyền dạy cho người dân. Từ đó, làng Văn Lâm bước sang một giai đoạn mới, với nghề thêu ren phát triển mạnh mẽ, đa dạng về sản phẩm, mẫu mã và phương thức sản xuất, đáp ứng nhu cầu của thời cuộc.

Làng nghề Thêu Ren Văn Lâm đổi mới, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm đã khoác lên mình một diện mạo mới, hiện đại hơn với nhiều sản phẩm độc đáo: khăn trải bàn, khăn ăn, rèm, vỏ chăn ga, gối, quần áo thời trang, tùng, cúc, trúc, mai, tranh sơn thủy hữu tình, trang mừng thọ, tranh con vật, v.v. Năm 2006, làng nghề được tỉnh Ninh Bình công nhận, và tháng 11/2007 được Hiệp hội làng nghề Việt Nam công nhận là một trong 12 làng nghề tiêu biểu của cả nước. Từ đó, Làng Văn Lâm trở thành điểm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm nét đẹp truyền thống của làng nghề.

Khám phá thế giới thêu ren kỳ diệu tại Làng Nghề Văn Lâm.

4.1 Tham quan đền thờ 3 vị tổ sư nghề thêu tại Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm

Nằm gần bến đò làng, ngôi đền cổ kính với mái đỏ rực rỡ là nơi thờ ba vị tổ sư nghề thêu: Quốc tổ Lê Công Hành cùng hai cụ ông Đinh Ngọc Hênh và Đinh Ngọc Xoan. Đây là minh chứng cho lòng ngưỡng vọng và biết ơn của dân làng đối với những bậc tiền nhân đã truyền nghề thêu cho con cháu, góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống.

Đến với ngôi đền, bạn sẽ được chiêm ngưỡng cặp câu đối uy nghi trên cột đá: “Mỹ nghệ hoa văn truyền hậu thế – Tài hoa cẩm tú ngưỡng tiên sinh”. Những câu đối này không chỉ là tác phẩm nghệ thuật tinh xảo mà còn là lời tri ân sâu sắc của người dân, thể hiện lòng biết ơn và trân trọng đối với những người đã mang nghề thêu về làng, góp phần mang đến cuộc sống ấm no, sung túc cho họ. Ngôi đền như một minh chứng sống động cho truyền thống uống nước nhớ nguồn đẹp đẽ của người dân nơi đây.

4.2 Gặp gỡ các vị nghệ nhân tài hoa và chiêm ngắm quy trình thêu tỉ mẩn

Hơn 700 trong số 830 hộ gia đình tại làng theo nghề ren truyền thống, ngày đêm tỉ mẩn tạo ra những sản phẩm thêu ren tinh xảo, sống động. Không chỉ mang “đứa con tinh thần” đi khắp mọi miền đất nước và ra nước ngoài, người dân làng còn tổ chức các hoạt động kết nối với nghệ nhân, giúp mọi người hiểu rõ hơn về sự tinh tế của từng khâu, từ đó thêm yêu quý nghề truyền thống cha ông để lại.

Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm là nơi bạn có thể gặp gỡ những nghệ nhân tài hoa, như ông Chu Quý Tháp – một trong những bậc thầy thêu ren nổi tiếng của làng. Ông là tác giả của bức tranh thêu “Về nguồn kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội”, một tác phẩm đồ sộ dài 4m đầy ấn tượng. Hãy đến thăm ông vào một ngày đẹp trời, bạn sẽ được ông chia sẻ về quá trình sáng tạo một bức tranh hoàn hảo, từ khâu lên ý tưởng, thuê họa sĩ thiết kế đến khi bắt tay vào thêu. Tận mắt chứng kiến quy trình tỉ mẩn của nghề thêu ren, bạn sẽ càng thêm yêu mến và trân trọng giá trị đặc biệt của nghề truyền thống này, một minh chứng cho sự trường tồn giữa dòng chảy hiện đại.

Nghệ nhân già miệt mài thêu ren tuyệt tác.

Tay nghề châm mẫu tinh tế.

Chuẩn bị in lên vải.

Họ khéo tay nghề.

Nghệ thuật thêu ren Văn Lâm: Di sản tinh hoa làng nghề.

Làng Nghề Thêu Ren Văn Lâm – nơi thời gian như ngừng trôi. Những người nghệ nhân vẫn cần mẫn giữ gìn nét đẹp truyền thống, thổi hồn vào từng đường kim mũi chỉ, tạo nên những tác phẩm tinh xảo. Ơi, bạn có muốn cùng tôi về thăm làng Văn Lâm, nơi lưu giữ hồn Việt, để cảm nhận trọn vẹn nét đẹp văn hóa ngàn đời?

Nguồn: Tổng hợp