Phu Văn Lâu: Biểu tượng lịch sử in trên tờ tiền 50.000 đồng

Phu Văn Lâu, biểu tượng Huế trên tờ tiền Việt Nam, là lầu trưng bày văn thư của triều đình. Khám phá kiến trúc độc đáo của Phu Văn Lâu cùng Hải Âu Travel ngay!

1. Tổng quan về Phu Văn Lâu

Phu Văn Lâu, tọa lạc trên trục chính của Hoàng Thành Huế, bên ngoài mặt tiền Kinh thành Phú Xuân (nay là phường Phú Hòa – thành phố Huế), là công trình kiến trúc điểm tô cho diện mạo của kinh thành. Từ Kỳ Đài nhìn ra sông Hương, bạn có thể quan sát thấy Phu Văn Lâu – nơi trưng bày văn thư của triều đình (phu: trưng bày, văn: văn thư, lâu: lầu).

– Địa chỉ: Lê Duẩn, Phú Thuận, Huế, Thừa Thiên Huế

– Giờ mở cửa: Mở cả ngày

Phu Văn Lâu tọa lạc trên trục đường chính của kinh thành Huế. (69 ký tự)

Phu Văn Lâu, dù là một công trình kiến trúc nhỏ bé, lại mang trong mình ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc. Không chỉ là nơi niêm yết, công bố chiếu thư của vua chúa thời Nguyễn, Phu Văn Lâu còn là lầu danh dự của giới nho sinh, nơi xướng danh và dán tên của các vị thi đậu tiến sĩ ngày xưa.

Hai khẩu thần công bằng đồng đối diện, hướng vào nhau.

2. Hướng dẫn di chuyển đến Phu Văn Lâu

Từ đường Lê Lợi, bạn đi lên cầu Trường Tiền, rẽ phải vào đường Trần Hưng Đạo. Tiếp tục đi thẳng đến ngã ba với cầu Phú Xuân, rẽ phải vào đường Lê Duẩn. Phu Văn Lâu nằm đối diện Nghinh Lương Đình, ở bên tay phải của bạn.

Di chuyển dễ dàng. Ảnh: redsvn

3. Lịch sử Phu Văn Lâu

Phu Văn Lâu, xây dựng năm 1819 dưới thời vua Gia Long, từng là nơi niêm yết các chỉ dụ quan trọng của triều đình và công bố kết quả thi cử. Năm 1829, vua Minh Mạng biến nơi đây thành đấu trường cho cuộc chiến giữa voi và hổ, thể hiện sự hào hùng của triều đình. Năm 1830, nhà vua lại tiếp tục tổ chức yến tiệc linh đình trong ba ngày tại Phu Văn Lâu để mừng sinh nhật, chứng tỏ sự thịnh vượng của đất nước.

Mái ngói Phu Văn Lâu rực rỡ họa tiết. (Ảnh: redsvn)

Ban đầu (1802-1819), chỉ là một tòa nhà nhỏ tên Bảng đình, dùng để công bố chiếu thư, chỉ dụ của vua và kết quả thi Hội, thi Đình. Năm 1819, Bảng đình được thay thế bằng Phu Văn Lâu, một tòa nhà hai tầng, 16 cột, không vách ngăn, thanh thoát và rộng rãi. Nơi đây cũng là nơi ban phát lịch và tổ chức các hoạt động vui chơi cho dân chúng do triều đình tổ chức.

Lan can hình rồng trước lầu. (Ảnh: redsvn)

Thời Minh Mạng, sau khi chiếu thư được tuyên đọc tại Ngọ Môn hoặc điện Thái Hoà, nó sẽ được đặt trên long đình, che lọng, và được quân lính hộ tống đến Phu Văn Lâu để niêm yết. Các quan hàng tỉnh và hương lão phải đến quỳ lạy trước chiếu thư, thể hiện sự tôn kính đối với mệnh lệnh của nhà vua.

Lầu Phu Văn từng chứng kiến những cuộc đấu thú ngoạn mục giữa voi và cọp vào năm 1928, được tổ chức để phục vụ vua Minh Mạng. Truyền thống này được duy trì trong các dịp sinh nhật của vua, tiếp nối bởi vua Thiệu Trị và Tự Đức. Vua Thiệu Trị ca ngợi sông Hương và lầu Phu Văn là hai trong số những cảnh đẹp nhất kinh đô Huế.

Bia đá khắc “khuynh cái hạ mã”: Cởi mũ, xuống ngựa khi đi qua. (88 ký tự)

Bão Giáp Thìn (1904) tàn phá Phu Văn Lâu, vua Thành Thái cho xây dựng lại nguyên bản. Năm 1916, Trần Cao Vân và Thái Phiên mượn cớ câu cá tại bến Phu Văn Lâu để gặp gỡ vua Duy Tân âm mưu khởi nghĩa. Thất bại, vua Duy Tân bị bắt và đày ra đảo Réunion.

Khám phá di sản Huế trên tiền Việt Nam

Phu Văn Lâu nổi bật với kiến trúc độc đáo, sử dụng ngói lưu ly lấp lánh, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ và ấn tượng.

Phu Văn Lâu, với khung cột gỗ lim quý hiếm, vươn cao hai tầng mái lợp ngói hoàng lưu ly. Tầng trệt, với lan can cao 65m, được tô điểm lớp vôi vàng nhạt, thường ngày chỉ là không gian trống trải. Chỉ khi niêm yết chiếu thư, dụ chỉ hay kết quả khoa bảng, nơi đây mới được sử dụng.

Phu Văn Lâu, từ năm 1821, không chỉ là nơi niêm yết danh sách tiến sĩ sau mỗi kỳ thi, mà còn là biểu tượng của sự tôn kính triều đình. Dọc đường dẫn đến Lâu, bia đá khắc dòng chữ “Khuynh cái hạ mã”, nhắc nhở mọi người phải nghiêng nón xuống ngựa khi ngang qua, thể hiện lòng tôn trọng đối với nơi lưu giữ danh sách khoa bảng danh giá.

Cửa sổ vuông, lan can gỗ – tầng cao. (Ảnh: redsvn)

Tầng trên được bao bọc bởi ván gỗ, mặt trước là cửa sổ vuông, hai bên là cửa sổ tượng trưng cho âm dương. Hệ thống lan can gỗ được chạm trổ tinh xảo bao quanh. Sân trước từng là nơi đặt hai khẩu thần công đồng cỡ nhỏ, hướng về chính giữa, tạo nên sự uy nghiêm cho kiến trúc.

Nơi đây từng là trung tâm văn hóa, nơi cộng đồng hội tụ. (Ảnh: redsvn)

Tấm bia khắc bài thơ “Hương giang hiểu phiếm” nằm bên phải. (Ảnh: redsvn)

Cầu thang lên lầu Phu Văn Lâu (Ảnh: redsvn)

Tờ tiền 50.000 đồng in hình Nghinh Lương Đình, một công trình kiến trúc độc đáo và tráng lệ.

Nghinh Lương Đình (còn gọi là Nghênh Lương Đình), tiền thân là công trình Lương Tạ thuộc hành cung Hương Giang, được xây dựng theo kiểu 1 gian 4 chái. Mặt trước và sau đình nối dài bởi nhà vỏ cua, phần khung gỗ được chạm trổ tinh xảo. Mái chính lợp ngói ống lưu ly vàng, 2 nhà vỏ cua lợp ngói liệt men vàng.

Nền nhà lát gạch vồ và đá thanh, cao 90cm, dẫn xuống bờ sông là 13 bậc cấp, nối tiếp với hành lang xây sát mặt nước sông Hương thơ mộng. Ngày xưa, khu vực này là nơi tiếp đón các vị vua nhà Nguyễn nghỉ ngơi, hóng mát và lên thuyền dạo chơi trên sông Hương.

Nghinh Lương Đình: Vãn cảnh sông Hương tuyệt đẹp (Ảnh: Lê Huy Hoàng Hải)

Nằm trong khung cảnh thoáng đãng, trữ tình, đình là nơi lý tưởng để ngắm cảnh, cảm nhận không khí thanh bình, nhất là lúc bình minh, hoàng hôn hay đêm trăng sáng. Mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa cùng kiến trúc độc đáo trường tồn, Phu Văn Lâu và Nghinh Lương Đình đã được vinh dự in trên tờ tiền polymer 50.000đ, góp phần lưu giữ và tôn vinh di sản văn hóa Việt Nam.

4.3 Bến Văn Lâu

Bến Phu Văn Lâu, hay còn gọi là Bến Văn Lâu, nằm đối diện Phu Văn Lâu bên bờ sông Hương. Nơi đây gắn liền với câu hò nổi tiếng:

“Chiều chiều trước bến Văn Lâu,

Ai ngồi, ai câu, ai sầu, ai thảm?

Ai thương, ai cảm, ai nhớ, ai trông?

Thuyền ai thấp thoáng bên sông,

Nghe câu mái đẩy, chạnh lòng nước non!”

Bến Văn Lâu thơ mộng, nhà hàng thuyền độc đáo. (Ảnh: TS. Phan Thuận Thảo)

Bến thơ mộng trên bờ bắc sông Hương, với những năm gần đây, đã trở thành điểm nhấn sôi động trên con đường đi bộ. Buổi chiều tà, vẻ đẹp hiền hòa của thiên nhiên hòa quyện với chiều sâu lịch sử, mang đến cho du khách cảm giác bình yên. Từ đây, bạn như lạc vào không gian linh thiêng, nơi trục chính của Kinh thành Huế nối liền với đàn Nam Giao, Kỳ đà sừng sững trước mắt. Bến sông là tọa độ số 0 của Huế, điểm mốc tính quãng đường ra bắc, vào nam.

5. Địa điểm check-in gần Phu Văn Lâu

5.1 Kỳ Đài Huế

Kỳ đài Phu Văn Lâu, được xây dựng cùng thời điểm với Kinh thành vào năm 1807, là một chứng nhân lịch sử. Nơi đây đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng, thu hút du khách ghé thăm và lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ.

5.2 Cầu Trường Tiền

Cầu Trường Tiền là biểu tượng của Huế, một cây cầu lịch sử, điểm đến thu hút du khách. Không chỉ là nơi chiêm ngưỡng cảnh đẹp, cầu Trường Tiền còn là nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca, âm nhạc, và là bối cảnh cho các sự kiện văn hóa, lễ hội và trình diễn thời trang đặc sắc bên dòng sông Hương thơ mộng.

Phu Văn Lâu, dù trải qua nhiều lần tu bổ, vẫn giữ nguyên nét kiến trúc độc đáo thời Nguyễn. Nơi đây, ẩn chứa chiều sâu văn hóa và vẻ đẹp mơ màng, yên bình đặc trưng của cố đô Huế. Những nét độc đáo của Phu Văn Lâu chắc chắn sẽ khiến bạn say đắm và lưu giữ những kỷ niệm khó quên.

Nguồn: Tổng hợp.