Chuột Ngọc Linh: Đặc sản quý giá của người Xơ Đăng, dành cho khách quý
Chuột Ngọc Linh, đặc sản quý của người Xơ Đăng, được dùng trong các dịp lễ, cưới hỏi, mời khách. Mùa xuân là thời điểm loài chuột này sinh sôi nảy nở nhiều nhất. Hãy cùng du lịch Kon Tum để khám phá lý do!
Chuột Ngọc Linh – Đặc sản của đồng bào Xơ Đăng.
Chuột Ngọc Linh, hay còn được người Xơ Đăng gọi với cái tên đầy vương giả “Chuột quý tộc”, là biểu tượng của mùa xuân trên đất cao nguyên. Khi những thửa ruộng bậc thang ngả màu vàng, hương rượu cần thoang thoảng trong gió, chính là lúc loài chuột này sinh sôi nảy nở gấp bội. Sự xuất hiện của chúng như một lời báo hiệu mùa xuân đã về, mang theo sự ấm áp và hy vọng cho những người dân nơi đây.
Để săn được chuột Ngọc Linh quý hiếm, thanh niên Xơ Đăng thường cùng nhau leo lên đỉnh núi Ngọc Linh, phần đỉnh cao nhất của khối núi hùng vĩ trải dài Trường Sơn. Nơi đây, được xem là nóc nhà Việt Nam, là điểm cao nhất của dãy núi, đồng bào dân tộc thiểu số ở Bắc Tây Nguyên tôn kính gọi là cổng trời.
Mùa xuân về trên bản làng, tiếng gọi nhau khăn gói lên “cổng trời” săn chuột quý tộc rộn vang. Đối với người Xơ Đăng và các dân tộc khác, loài chuột Ngọc Linh là món quà dâng lên thần linh trong các lễ hội, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Không chỉ vậy, chuột Ngọc Linh còn là món ăn đặc biệt để chiêu đãi khách quý.
Khám phá Kon Tum trong một ngày, bạn sẽ được trải nghiệm trọn vẹn hương vị đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên nắng gió. Cẩm nang du lịch của Hải Âu Travel gợi ý bạn nên thử dế chiên Kon Tum, cà đắng, thịt nhím,… Mỗi món ăn là một câu chuyện riêng, mang hơi thở hoang sơ của núi rừng Tây Nguyên, chắc chắn sẽ để lại ấn tượng khó quên trong hành trình của bạn.
Nằm trên đỉnh Ngọc Linh, khối núi cao nhất Việt Nam, chuột ăn sâm sinh sống chủ yếu, là một phần của dãy Trường Sơn trải dài.
Vào dịp lễ hội và Tết, đồng bào Xơ Đăng và các dân tộc khác dâng lễ vật lên thần linh chuột Ngọc Linh, cầu mong năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Chuột Ngọc Linh: Đặc sản độc đáo của người Xơ Đăng?
Cây quý hiếm được trồng trên núi cao ở Tu Mơ Rông (Kon Tum), người dân Măng Ri canh giữ vườn sâm ngày đêm. (Ảnh: vnexpress.net)
2.1 Chuột Ngọc Linh ăn sâm
Nằm ẩn mình trên núi Ngọc Linh hùng vĩ, sâm Ngọc Linh là báu vật quốc gia, loài thực vật quý hiếm chỉ sinh trưởng ở vùng đất Măng Ri. Khí hậu lạnh giá và địa hình cao hiểm trở đã tạo nên môi trường lý tưởng cho sâm Ngọc Linh và nhiều dược liệu quý hiếm khác như Hồng Đẳng Sâm, Đương Quy, Sa Nhân Tím… phát triển. Những dược liệu này mang giá trị chữa bệnh cao, góp phần mang lại cuộc sống ấm no cho người dân Xơ Đăng, đồng thời khẳng định vị thế của núi Ngọc Linh là kho tàng thuốc quý của Việt Nam.
Chuột Ngọc Linh, được dân tộc Xơ Đăng gọi là “chuột ăn sâm”, là loài động vật đặc biệt bởi thức ăn chủ yếu của chúng là sâm Ngọc Linh. Sống trong những gốc cây sâm, chúng là những “tay chơi sâm” chính hiệu, đặc biệt là khi sâm bắt đầu trổ hoa và củ trưởng thành.
Chuột Ngọc Linh, loài gặm nhấm thông minh và tinh khôn, chỉ xuất hiện khi cây sâm Ngọc Linh chín đỏ, như một dấu hiệu báo hiệu mùa thu hoạch quý giá.
Hồng sâm Ngọc Linh là nguồn sống chính của người dân xã Măng Ri, với 90% dân số phụ thuộc vào loại dược liệu quý này. Từ việc trồng, chăm sóc đến bảo vệ, cuộc sống của người dân gắn liền với những cánh rừng sâm. Hầu như ngày nào, bà con cũng tuần tra trên rừng để bảo vệ những cây sâm khỏi kẻ gian và thú rừng. Đặc biệt, Chuột Ngọc Linh, loài động vật được xem là “món ngon” hiếm có, vì chúng ăn sâm quý, nên trở thành đặc sản của người Xơ Đăng. Theo truyền thống, chuột Ngọc Linh được chế biến và gác bếp, trở thành vật phẩm quý giá để dâng thần linh và khách quý.
Chuột thông minh, tinh khôn, đặc biệt xuất hiện khi sâm Ngọc Linh chín đỏ.
2.2 Hành trình săn chuột Ngọc Linh
Chuột núi Ngọc Linh, loài gặm nhấm tinh khôn, là mục tiêu săn bắt của người Xơ Đăng. Để bắt chúng, họ sử dụng bẫy tre đặt cẩn thận ở những nơi chuột thường lui tới như hốc đá hay gốc cây sâm. Chiếc bẫy được thiết kế đơn giản nhưng hiệu quả: một hòn đá được cố định bên trên, sẵn sàng rơi xuống đè bẹp con mồi khi chúng sa vào bẫy.
Mùa sâm Ngọc Linh nở rộ cũng là lúc săn chuột Ngọc Linh hiệu quả nhất. Người dân Xơ Đăng trông coi vườn sâm cẩn thận, dễ dàng phát hiện dấu chân của những con chuột phá hoại. Họ tập trung đặt bẫy hoặc dùng ná cao su bắn sau khi theo dõi dấu vết và thả mồi. Nhờ hiểu rõ tập tính của loài chuột, sau 2-3 ngày, các chàng trai Xơ Đăng thường thu hoạch được chiến lợi phẩm.
Chuột núi Ngọc Linh nổi tiếng với dinh dưỡng cao hơn so với các vùng khác, khiến người dân địa phương cất giữ chúng để dành cho những dịp quan trọng thay vì bán đi. Theo Hải Âu Travel, vào các lễ hội, sau khi dâng lễ vật lên thần linh, người dân quây quần bên bếp lửa hồng và thưởng thức món thịt chuột hầm thơm ngon, một nét văn hóa đặc sắc của vùng đất này.
Bẫy chuột Ngọc Linh hoạt động bằng cách dùng một hòn đá rơi xuống đè chết chuột khi chúng dính bẫy.
Chuột Ngọc Linh, biểu tượng đặc trưng của đồng bào Xơ Đăng, là một trong những món ăn đặc sản Kon Tum bạn nên thử khi đến đây. Bên cạnh đó, thịt nhím Kon Tum cũng là lựa chọn hấp dẫn. Hãy dành thời gian khám phá và thưởng thức những món ăn độc đáo này, chắc chắn bạn sẽ có những kỷ niệm khó quên về vùng đất Kon Tum xinh đẹp.
Nguồn: Tổng hợp
