Nghề Gác Kèo Ong – Bí Mật Của Rừng U Minh Hạ
Khám phá nghề gác kèo ong độc đáo ở rừng U Minh Hạ cùng Hải Âu Travel trong chuyến du lịch Cà Mau. Bạn sẽ được trải nghiệm cuộc sống và nghề nghiệp đặc trưng của người dân địa phương.
Nghề gác kèo ong ở rừng U Minh Hạ
Cà Mau không chỉ thu hút du khách bởi những ngôi chùa linh thiêng như Monivongsa Bopharam hay Phật Tổ, mà còn nổi tiếng với cánh rừng tràm U Minh Hạ rộng lớn. Hệ sinh thái rừng ngập mặn độc đáo nơi đây là nơi cư ngụ của vô số loài động thực vật quý hiếm, tạo nên một bức tranh thiên nhiên kỳ thú.
Làng nghề gác kèo ong ở rừng U Minh Hạ được hình thành và phát triển nhờ điều kiện tự nhiên lý tưởng, trở thành nghề truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ tại hai huyện U Minh và Trần Văn Thời. Theo lời kể của người xưa, nghề gác kèo đã xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX, khi người dân đầu tiên đặt chân đến vùng đất Mũi khai hoang mở cõi.
Ngày 20/12/2019, nghề gác kèo ong độc đáo của cư dân U Minh Hạ đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho công việc sáng tạo của những người thợ, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế và bảo vệ rừng tràm nguyên sinh.
Nghề gác kèo ong rừng U Minh Hạ được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào ngày 20/12/2019.
Hướng dẫn đến làng nghề gác kèo ong
Để khám phá nghề gác kèo ong độc đáo ở rừng U Minh Hạ, du khách cần đến Thành phố Cà Mau bằng các phương tiện đường dài. Từ đây, bạn có thể lựa chọn đi xe bus, thuê xe máy hoặc taxi uy tín để di chuyển đến cánh rừng tràm U Minh. Chặng đường từ trung tâm thành phố đến rừng U Minh dài khoảng 44km, mất khoảng 1 giờ di chuyển.
Bạn muốn khám phá Rừng U Minh Hạ? Cùng hội xê dịch trải nghiệm cung đường được ưa chuộng này nhé!
Từ đường Hải Thượng Lãn Ông, lái xe về hướng Ngô Quyền, đi qua Võ Văn Kiệt đến xã Khánh An. Dừng chân tại đây, bạn chạy dọc theo bờ kênh rừng khoảng 19km về phía tay phải, vượt qua trại cây giống Khánh An là sẽ đến Làng Nghề gác kèo ong trong rừng U Minh Hạ.
Khám phá nghề gác kèo truyền thống tại rừng U Minh Hạ bằng xe máy.
Khám phá nghề gác kèo ong độc đáo tại rừng U Minh
Thời điểm lý tưởng nhất trong năm để gác kèo ong là khi ong bắt đầu làm tổ và sinh sản.
Mùa tràm nở rộ vào tháng 11, 12, cũng là lúc những người thợ gác kèo ong tại rừng U Minh Hạ chuẩn bị sẵn sàng đón đàn ong bay về. Những nhánh cây nghiêng xiên, tựa như kèo nhà, là nơi ong chọn để đóng tổ. Hiểu rõ tập tính của loài ong, cư dân địa phương đã sáng tạo ra cách làm nhà cho ong, thu được mật ngọt quý giá. Nghề gác kèo ong từ đó ra đời, trở thành truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Yêu rừng, am hiểu tập tính của loài ong và kỹ thuật gác kèo là những điều kiện cần thiết để trở thành một người thợ gác kèo giỏi.
Nghề gác kèo ong truyền thống là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ gia đình, công việc bắt đầu từ giữa tháng 5 đến tháng 8, thay vì chỉ tập trung vào những tháng cuối năm. Dù có thể bắt đầu sớm, việc gác kèo vẫn được tính toán cẩn thận bởi chất lượng mật thu hoạch thay đổi theo mùa. Mật mùa khô (tháng 12 đến tháng 4) được đánh giá cao hơn về hương vị so với mật mùa nước (tháng 5 đến tháng 11), dẫn đến sự chênh lệch về giá cả.
Gác kèo ong vàng từ cuối năm đến giữa tháng 5.
Nghề gác kèo ong ở rừng U Minh Hạ là công việc chính của người dân nơi đây, gắn liền với đời sống và văn hóa của họ.
Nghề gác kèo ong mật truyền thống ở U Minh Hạ bao gồm 3 giai đoạn: chuẩn bị, gác kèo và thu hoạch. Người gác kèo sẽ chế tạo bộ kèo từ thân cây tràm, trụ đỡ và nạng, sau đó thoa sáp lên để thu hút ong trinh sát. Bộ kèo thường được làm từ cây tràm đường kính 10-15cm, thân thẳng, đã lột vỏ và phơi khô. Sau khi được đặt trong rừng U Minh Hạ, ong sẽ đến làm tổ và người gác kèo sẽ thu hoạch mật ong sau một thời gian.
Để đặt kèo ong, đội thợ phải chọn vị trí có cây tràm thấp, bông kéo dài, phù hợp cho ong lấy mật. Họ cần xác định hướng gió và ánh sáng, đảm bảo khoảng trống cho ong bay lên, đáp xuống dễ dàng. Kèo cần được đặt ở vị trí đón nắng hai bên, tạo hình giống mái nhà để ánh sáng chiếu rọi suốt cả ngày. Thời gian lý tưởng nhất để gác kèo là từ bình minh đến 9 giờ sáng, giúp người thợ xác định chính xác hướng mặt trời mọc.
Sau khi gác kèo, nhóm thợ cẩn thận xóa hết dấu vết để thu hút ong đến làm tổ. Người gác kèo giàu kinh nghiệm có thể đoán gần chính xác thời gian ong đến “ốp” và thời điểm quay lại thu hoạch mật. Thông thường, ong mất khoảng 20 ngày đến 1 tháng để làm tổ, nhưng đôi khi chúng đến ốp ngay trong ngày. Sau 20 ngày chờ đợi, đội thợ kiểm tra các tổ ong. Tổ bít kín không có lỗ hở báo hiệu thời điểm thu hoạch mật. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện kèo nào không có ong, thợ gác kèo sẽ điều chỉnh trảng, ánh sáng, hướng gió… cho phù hợp để thu hút ong về.
Tổ ong kín mít, báo hiệu 20 ngày chờ đợi đã kết thúc, mật ong đã chín.
3.3 Thành quả công việc gác kèo ong
Gọi quá trình thu hoạch mật ong là “ăn ong” bởi người thợ gác kèo thường thưởng thức một phần mật trước khi thu hoạch, vừa để kiểm tra chất lượng, vừa là phần thưởng cho công sức. Một kèo ong khai thác đúng cách có thể lấy mật 3-4 lần, mỗi tổ cho khoảng 3-5 lít mật, thậm chí lên đến 10 lít. Mật ong mùa khô thường nhiều và chất lượng hơn mùa mưa vì vào mùa mưa, ong tập trung sinh sản, ít làm mật. Lượng nước trong mật ong mùa mưa cũng cao hơn bình thường.
Mật ong rừng U Minh, đặc sản trứ danh xứ Mũi, nổi tiếng với hương vị độc đáo và chất lượng vượt trội. Được công nhận là nhãn hiệu tập thể độc quyền vào cuối năm 2011, mật ong rừng U Minh là minh chứng cho giá trị đặc biệt của sản phẩm này. Khai thác từ rừng tràm, mật ong mang đến sự an toàn tự nhiên và chất lượng cao, đồng thời sở hữu nhiều dược tính quý giá, góp phần nâng cao sức khỏe.
Nghề gác kèo ong truyền thống ở rừng U Minh Hạ mang đến nhiều sản phẩm độc đáo. Ngoài mật ong, phần sáp ong có thể dùng để làm đèn cầy, còn tàng ong non lại được chế biến thành những món ăn hấp dẫn như tàng ong non chấm mật, gỏi ong non, mang đến hương vị đặc trưng và đầy hấp dẫn.
Mật ong rừng U Minh: đặc sản đất Mũi, chất lượng và hương vị tuyệt hảo.
Khám phá Nghề gác kèo ong độc đáo tại rừng U Minh Hạ – điểm nhấn độc đáo trong hành trình du lịch Cà Mau. Bạn sẽ được tự mình trải nghiệm công việc sáng tạo này, từ việc dựng kèo đến thu hoạch mật ong. Hãy thêm ngay bài viết vào Cẩm nang du lịch cá nhân để không bỏ lỡ cơ hội khám phá thú vị này!
Nguồn: Tổng hợp
