Lễ Điện Hòn Chén: Nét đẹp văn hóa kết hợp tín ngưỡng và cung đình Huế

Lễ điện Hòn Chén, một lễ hội truyền thống lâu đời của cố đô, thu hút đông đảo người dân vào mỗi độ xuân tế và thu tế. Đây là dịp để mọi người cùng nhau dâng lời cầu nguyện, mong cho một năm bình an, thịnh vượng.

Lễ điện Hòn Chén diễn ra khi nào?

Hằng năm, vào dịp xuân tế (mồng 2, 3 tháng Ba âm lịch) và thu tế (tháng Bảy âm lịch), người dân Huế nô nức về điện Hòn Chén – nơi kết hợp hài hòa nghi thức cung đình và tín ngưỡng dân gian. Đây là dịp để họ cùng trẩy hội Thiên Y A Na Thánh Mẫu, hay Lễ điện Hòn Chén. Là một điểm du lịch nổi tiếng, điện Hòn Chén thu hút đông đảo du khách. Vào ngày lễ, từ 3, 4 giờ sáng, người dân địa phương đã mang lễ vật, hoa quả đến điện, và lễ chính thức bắt đầu lúc 5 giờ.

Lễ hội Hòn Chén diễn ra hai lần mỗi năm: Xuân tế và Thu tế (tháng Bảy kị cha, tháng Ba kị Mẹ).

Lễ điện Hòn Chén, hay còn gọi là Lễ Vía Mẹ, là một truyền thống lâu đời của người dân cố đô, được tổ chức trang trọng và tôn nghiêm. Không chỉ là lễ hội của tín đồ Thiên Tiên Thanh Giáo, đây còn là dịp để những người theo đạo Thờ Mẹ, đạo hiếu, đạo làm người thể hiện lòng thành kính. Lễ hội đã trở thành một thông tục luật lệ, góp phần làm rõ nét văn hóa tín ngưỡng đặc sắc tại Điện.

Sông Hương rộn ràng thuyền bè, lễ hội Hòn Chén tưng bừng.

Lễ điện Hòn Chén là sự kết hợp độc đáo giữa tín ngưỡng dân gian và nghi thức cung đình, mang đến trải nghiệm văn hóa độc đáo cho du khách. Điểm nhấn của lễ hội là đám rước Thiên Y A Na Thánh Mẫu từ Huệ Nam đến đình làng Hải Cát, được tổ chức long trọng và trang nghiêm, tôn vinh nét đẹp văn hóa truyền thống của Huế.

Bí mật nguồn gốc Lễ điện Hòn Chén

Nguồn gốc của Lễ điện Hòn Chén, lễ hội dân gian lớn nhất của những người theo tín ngưỡng thờ Thánh mẫu Thiên Y A Na, vẫn là một bí ẩn. Người dân địa phương chỉ truyền miệng về một quá khứ xa xưa, không ai nhớ chính xác thời điểm lễ hội được tổ chức lần đầu tiên.

Thuyền cập bến, hội hè Hòn Chén.

Thiên Y A Na Thánh Mẫu, vị thần được tôn thờ ở đình làng Hải Cát, thực chất là Pô yang Inô Nagar, nữ thần Chăm có nghĩa “Thần Mẹ Xứ Sở”. Bà được người dân tôn vinh là người sáng tạo đất đai, cây cối, lúa, bắp… và dạy họ cách trồng trọt. Hàng năm, lễ rước trọng thể đưa bà từ Huệ Nam về đình làng Hải Cát trên những bè thuyền rực rỡ ánh đèn, nến và cờ xí thể hiện lòng biết ơn của người dân.

Lễ hội Hòn Chén diễn ra như thế nào?

Lễ điện Hòn Chén gồm hai phần chính: lễ nghinh thần và lễ chánh tế. Cùng Hải Âu Travel khám phá nét độc đáo của nghi lễ truyền thống này!

3.1 Lễ nghinh thần trong Lễ điện Hòn Chén

Trên dòng sông Hương thơ mộng, lễ nghinh thần được tổ chức trọng thể, tôn nghiêm, mang theo niềm tin rước nữ thần Thiên Y A Na từ điện Hòn Chén về đình làng Hải Cát. Lễ hội này là minh chứng cho lòng thành kính của người dân với vị thần linh, mang ý nghĩa cầu mong bình an, thịnh vượng cho làng quê.

Lễ nghinh thần rước nữ thần Thiên Y A Na từ điện Hòn Chén về đình làng Hải Cát trên những con thuyền lộng lẫy.

Thuyền rước tấp nập trên sông Hương thơ mộng, lễ hội Hòn Chén rộn ràng.

Lễ nghinh thần thu hút đông đảo người dân đến từ sớm, mang theo lễ vật và hoa quả để dâng lên nữ thần. Lễ hội bắt đầu lúc 5 giờ sáng tại bến thuyền Tòa Khâm trên dòng sông Hương, mang đến không khí náo nhiệt nhưng vẫn giữ được sự trang nghiêm và thành kính.

Đội ngũ nghinh thần sẽ diện trang phục khăn chầu, áo ngự bình lộng lẫy, tái hiện vẻ vang của vương triều Nguyễn.

Chiếc thuyền rước nữ thần Thiên Y A Na là những chiếc bè được ghép từ thuyền, hay còn gọi là am, rực rỡ ánh đèn nến và cờ xí. Trên những chiếc am ấy, các vật phẩm cúng được đặt một cách trật tự: hoa, quả, hương, bánh, nem, tràm, giấy vàng bạc… đầy đủ và trang trọng. Các thiện nam tín nữ trong trang phục khăn chầu, áo ngự lộng lẫy, như những ông hoàng bà chúa, hân hoan tham gia nghi lễ trọng đại.

Thuyền cập bến, đoàn rước trang nghiêm, đội cờ phướn, người bưng lễ vật, rước nữ thần Thiên Y A Na về đình làng Hải Cát.

Tiếng nhạc văn, bát âm rộn ràng hòa cùng tiếng reo hò của dân làng, đoàn rước uy nghi tiến về lễ hội.

Đoàn rước trang trọng với bàn thờ thánh, long kiệu Thánh Mẫu, hòm sắc vua phong và các khí tự như tán, cờ, quạt, được phục vụ bởi đông đảo người hành hương. Ngoài ra, lễ hội còn trưng bày bàn thờ, kiệu, hòm sắc của nhị vị thượng Ngàn và Thủy Cung Thánh Mẫu, tôn vinh sự linh thiêng của các vị thần.

Hàng nghìn người dân hân hoan hai bên đường, chào đón rước thần Thiên Y A Na về đình làng.

Đám rước diễu hành sôi động, trật tự theo tiếng nhạc réo rắt của phường hát văn và bát âm. Đến điện, lễ tế Túc Yết được tổ chức cùng nhiều hoạt động tín ngưỡng, tâm linh truyền thống như hát thờ, lên đồng hầu bóng, tạo nên không khí linh thiêng, trang nghiêm suốt đêm.

Lễ nghinh thần rộn ràng với các hoạt động văn hóa dân gian truyền thống như hát thờ, lên đồng hầu bóng, kéo dài tới sáng hôm sau.

Lễ chánh tế diễn ra trong ngày Lễ điện Hòn Chén, vào ngày 3.2.

Lễ chánh tế diễn ra ngay sau nghi thức rước thần linh và Thánh Mẫu về điện, mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống. Tại khu vực điện, người dân cùng tham gia các hoạt động như Thánh mẫu tuần du làng Hải Cát, lễ tế làng, cung nghinh Thánh Mẫu hồi loan, lễ hóng sanh, thả đèn hoa đăng. Phóng sanh, hoạt động cuối cùng của Lễ điện Hòn Chén, là biểu hiện của tâm niệm hướng thiện và tích công đức, thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân.

Chủ trì lễ khấn, dâng heo quay, hoa quả, hương, giấy tiền bạc… cúng các vị thần.

Lễ vật và lời khấn cầu mong một năm bình an, may mắn, thuận buồm xuôi gió.

Thả đèn hoa đăng thu hút đông đảo người tham gia trong lễ chánh tế.

Lễ điện Hòn Chén là ngày lễ mang đậm nét văn hóa truyền thống của cố đô Huế, thể hiện tinh thần tự hào về lịch sử và văn hóa dân tộc. Du khách đến Huế vào dịp lễ sẽ được hòa mình vào không khí tôn nghiêm, trang trọng, tận hưởng nét đẹp độc đáo của lễ hội. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn hiểu thêm về văn hóa Huế, một di sản quý báu của Việt Nam.

Nguồn: Tổng hợp