Lễ hội Thanh trà: Nét đẹp hoàng gia xứ Huế

Lễ hội thanh trà tôn vinh trái thanh trà ngọt, mọng nước, từng được Chúa Nguyễn Phúc Chu yêu thích, trở thành món ăn chơi của các vua triều Nguyễn, được xếp vào hàng những món ngon thượng hạng thời xưa.

1. Ý nghĩa của Lễ hội thanh trà tại Huế

1.1 Tổng quan về trái thanh trà

Thủy Biều, miền đất của hoa thơm quả ngọt, được thiên nhiên ưu ái ban tặng phù sa màu mỡ bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, không khí trong lành, mát mẻ hòa quyện cùng nét cổ kính, tạo nên một khung cảnh thanh bình. Con người Thủy Biều hiền hòa, nồng hậu, góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp của vùng đất này. Nằm bên rìa Tây Nam của thành phố Huế, phường Thủy Biều hiện nay là sự kết hợp của hai làng cổ xưa: Nguyệt Biều và Lương Quán.

Nằm trong vòng tay dịu dàng của sông Hương, Thủy Biều mang vẻ đẹp thanh bình với cảnh sắc thơ mộng, cây trái ngọt ngào. Song, ẩn sâu trong nét bình dị ấy là sự tráng lệ của di tích lịch sử và những ngôi nhà rường cổ kính. Phù sa màu mỡ từ dòng sông mang đến cho vùng đất này nguồn dinh dưỡng dồi dào, cho ra đời những đặc sản thơm ngon, trong đó nổi tiếng nhất là thanh trà. Loại quả này mang hương vị đặc trưng, khiến bao người mê đắm, trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Huế.

Thanh trà Nguyệt Biều, Lương Quán – một đặc sản ẩn chứa bao bí mật. Từ bao giờ, cây thanh trà đã bén rễ, vươn mình trên mảnh đất Thủy Biều? Có phải nó là sản phẩm cung đình, hay một giống bưởi quý được di thực? Hay chính kỹ thuật bí truyền của người dân địa phương đã tạo nên một sản phẩm độc đáo, ưu việt đến như vậy?

Dù là gì đi nữa, thanh trà Nguyệt Biều, Lương Quán đã khẳng định vị thế của mình. Những người từng đi khắp đất nước, từng nếm đủ loại bưởi nổi tiếng, đều công nhận thanh trà Huế là một tuyệt phẩm. Vị ngọt thanh, độ ráo vừa phải, không chút đắng, khiến trái thanh trà trở nên đặc biệt.

Mùa Trung thu, thanh trà Nguyệt Biều trở thành món nộm tôm mực khai vị, góp phần làm nên hương vị đặc trưng của mâm cỗ truyền thống.

Thanh trà Huế, đặc sản Thủy Biều, vị thanh mát, thơm nức.

Thanh trà, họ hàng với bưởi nhưng nhỏ nhắn hơn, khoác lớp áo xanh mỏng manh, ẩn chứa bên trong những múi dày. Hương thơm dịu nhẹ từ tinh dầu vỏ quả là nét riêng biệt, khác hẳn các loại bưởi. Múi thanh trà căng mọng nước, ngọt thanh mát, xen lẫn vị the cay đặc trưng, như hương cam quýt. Loại quả này đã trở thành nguồn thu nhập chính, giúp bà con nông dân vươn lên, tiếng thơm thanh trà lan rộng khắp nơi.

Nộm tôm mực thanh trà: món ngon được ưa chuộng trong bữa ăn.

Thanh trà Thủy Biều, nổi tiếng với vị ngọt thanh mát, là niềm tự hào của Thừa Thiên-Huế. Cây thanh trà đã góp phần xóa đói giảm nghèo cho nhiều vùng quê, đặc biệt là ở các huyện Phong Điền, Hương Trà, Hương Thủy. Nhờ lượng nước ít, thanh trà có thể bảo quản lâu hơn, trở thành nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

1.2 Vì sao lại tổ chức Lễ hội thanh trà?

Để đưa đặc sản thanh trà của vùng đất phù sa này bay cao hơn, Thủy Biều đã không ngừng nỗ lực xây dựng thương hiệu. Hàng năm, Lễ hội thanh trà được tổ chức để quảng bá trái cây đặc sản này đến với người tiêu dùng. Địa phương này đã thành công trong việc đăng ký nhãn hiệu độc quyền Thanh trà Huế trên thị trường trong nước, đồng thời tổ chức các tour du lịch cộng đồng thăm vườn thanh trà Huế, góp phần đưa đặc sản này đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Lễ hội thanh trà Thủy Biều diễn ra thường niên, thu hút đông đảo du khách.

Lễ hội Thanh trà Huế diễn ra hàng năm vào tháng 9, là dịp để du khách khám phá và thưởng thức hương vị đặc trưng của loại trái cây này. Chương trình lễ hội sôi động với nhiều hoạt động hấp dẫn: thi sản phẩm trái ngon, trưng bày đặc sản Huế, thi ẩm thực từ thanh trà, giới thiệu về cây thanh trà, khu vực hàng đặc sản, lễ cáo giang sơn cung tiến thanh trà tại đình làng Nguyệt Biều và Lương Quán, tour du lịch cộng đồng sinh thái tại Thủy Biều và các trò chơi dân gian.

2. Lễ hội thanh trà Huế có gì đặc sắc?

Lễ hội thanh trà tái hiện nghi thức cung tiến thanh trà, một nét văn hóa độc đáo của địa phương.

Lễ hội Thanh trà đặc sắc với nghi lễ “Thanh trà tiến vua”, tái hiện truyền thống dâng sản vật quý từ làng Lương Quán và Nguyệt Biều vào Đại Nội. Chương trình do Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế phối hợp với UBND phường Thủy Biều tổ chức, rước Thanh trà bằng đường sông, mang đến không khí rộn ràng, đậm đà bản sắc văn hóa. Dân gian lưu truyền câu chuyện về Minh vương Nguyễn Phúc Chu (1675-1725) đã nếm thử trái Thanh trà giữa làng Lương Quán, góp phần tô điểm thêm cho sự kiện đặc biệt này.

Chuyện kể rằng, trong một lần du ngoạn sông Hương bằng thuyền, bị mê hoặc bởi vẻ đẹp hữu tình của non nước, hoa thơm trái ngọt, Chúa Nguyễn Phúc Chu ghé thăm làng Lương Quán. Nơi đây, dân làng đã dành tặng Chúa những trái Thanh trà ngon ngọt làm lễ vật. Vừa thưởng thức, Chúa đã tấm tắc khen ngon và lệnh cho dân làng mở rộng diện tích trồng Thanh trà. Từ đó, vào giữa tháng 7 âm lịch hàng năm, khi Thanh trà chín rộ, dân làng Lương Quán lại lựa chọn những quả ngon nhất để tiến vua chúa, nhận lấy những phần thưởng quý báu. Thanh trà trở thành nông sản tiến vua từ thời Chúa Nguyễn, một minh chứng cho sự ưu ái của đất trời dành cho vùng đất cố đô. Nhiều người cho rằng, Thanh trà vốn là giống bưởi đất Bắc, nhưng khi đến Huế, nhờ vào chất đất màu mỡ, dòng nước sông Hương thơ mộng và khí hậu độc đáo, đan xen giữa nắng hạn, bão lũ và mưa dầm, đã tạo nên vị ngọt thanh đặc trưng, không lẫn vào đâu được.

Nghi thức cung tiến thanh trà tái hiện theo trình tự cổ xưa, nghiêm cẩn và bài bản. Những quả thanh trà ngon nhất được tuyển chọn từ vườn, sau đó rước từ đình làng Thủy Biều qua sông Hương, tiến về Ngọ Môn để dâng lên các vị vua triều Nguyễn.

Đoàn đưa trà tiến cung do bậc lão niên dẫn đầu.

Các cô gái áo dài nghiêm trang gánh thanh trà vào cung.

Đoàn đưa trà tiến cung, vượt sông Hương, vào Ngọ Môn.

Thanh trà được tiến cung tại Ngọ Môn.

2.2 Quảng bá trái thanh trà đến du khách

Lễ hội Thanh Trà năm nay hứa hẹn một bữa tiệc thị giác và vị giác khó quên. Hàng chục gian hàng giới thiệu sản phẩm rau củ sạch, các mặt hàng thủ công độc đáo do người dân Thủy Biều làm nên, và đặc biệt là trái Thanh Trà, đặc sản nổi tiếng của vùng đất này. Du khách sẽ được thưởng thức những múi Thanh Trà mọng nước, vị ngọt thanh mát lan tỏa trong miệng, và chìm đắm trong hương vị độc đáo của các món ăn chế biến từ trái Thanh Trà thần thánh.

Trà thanh trà từ vườn Thủy Biều

Lễ hội thanh trà, với những hoạt động đa dạng như văn nghệ, hội thi cây trái ngon, ẩm thực, chim hót,… luân phiên theo năm, đã trở thành điểm hẹn hấp dẫn, thu hút đông đảo người dân và du khách. Đây là hoạt động lớn, thường niên được mong chờ bởi cả người nông dân và du khách.

Quà biếu ý nghĩa: Thanh trà Lễ hội, ngon, độc đáo!

Lễ hội thanh trà không chỉ là sự kiện thu hút đông đảo người dân tham gia, mà còn là minh chứng cho sức sáng tạo của họ. Từ ý tưởng đến nội dung, lễ hội được tạo nên bởi chính những người dân, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương. Lễ hội không chỉ là dịp quảng bá trái thanh trà, giúp người nông dân tiêu thụ sản phẩm, cải thiện đời sống, mà còn là niềm tự hào của phường Thủy Biều và tỉnh Thừa Thiên – Huế. Nét độc đáo của lễ hội đã khiến nó trở thành hoạt động được nhiều người chờ đợi, góp phần tạo nên linh hồn của cả vùng đất này.

Nguồn: Tổng hợp